အရက္ နဲ႔ ကင္ဆာ

အရက္ နဲ႔ ကင္ဆာ

ေဒါက္တာ လႊမ္းမုိးဟန္

• ဆရာရွင့္ ။  ။ ကြၽန္မဟာ အသက္ ၆ဝ ေက်ာ္အရြယ္ မိခင္တစ္ဦးပါ။ သည္ဘက္ေခတ္မွာ ေဆးလိပ္နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ က်န္းမာေရး အတြက္ မေကာင္းေၾကာင္း၊ ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖို႔ လုိေၾကာင္း၊ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေစႏုိင္ေၾကာင္း ေရးသားေနၾကတာ ေတြ႕ေနရေပမယ့္ အရက္နဲ႔ ပတ္သက္ လာရင္ေတာ့  သိပ္ေရးၾကတာမေတြ႕ပါဘူး ဆရာ၊ အရက္ကို နည္းနည္း ေသာက္ရင္ ေကာင္းတယ္လို႔ ေတာင္ ဆရာတို႔ေရးေရး ေနတဲ့စာေတြမွာ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ အရက္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါ ေတြ ျဖစ္ေစႏုိင္လား ဆရာ၊ နည္းနည္း ေသာက္ရင္ ေကာင္းတယ္ ဆုိေပမယ့္ အဲဒီနည္းနည္းနဲ႔ ေသာက္ေန လိုက္ၾကတာဟာျဖင့္ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အရက္၊ ဘီယာဆုိင္ ေတြ ေရွာင္မရ ျဖစ္ေနတာမို႔ တျခားေရာဂါေတြ အသာထား၊ အရက္နဲ႔ကင္ဆာ ပတ္သက္တာေလး ေတြကိုပဲ လူငယ္၊ လူႀကီးေတြ ခ်င့္ခ်ိန္ႏုိင္ၾကဖို႔ ေဖာ္ျပေပး ေစခ်င္ ပါတယ္ရွင့္။

ေျဖ ။  ။ အမွန္ေတာ့ အရက္ဟာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေစတယ္လုိ႔ အျပည္ျပည္ ဆုိင္ရာ

ကင္ဆာ သုေတသန အဖြဲ႕ႀကီး (IARC) က ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ကတည္းက တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ အရက္ဟာ အစာေရမ်ဳိျပြန္ ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစတယ္ ဆုိတာ တိတိက်က် သိရွိထားၿပီးသားပါ။ တျခားေ

သာ အရက္နဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ေနတဲ့ ကင္ဆာေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါ။ အေနာက္ႏုိင္ငံ မ်ားမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ အရက္ ေသာက္သံုးမႈ မ်ားျခင္းဟာ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈ တက္လာတာနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ ဆက္ႏႊယ္မႈ ရွိေနတယ္ဆုိတာ လည္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သိလာၾကပါၿပီ။

အရက္ကို သင့္တင့္႐ံုေလာက္ ေသာက္လို႔ ရတယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြက ေျပာတယ္ ဆုိတာမွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းေရာဂါ အတြက္သာ ျဖစ္တယ္လို႔ အၿမဲတမ္း ထည့္ေျပာေလ့ ရွိပါတယ္။ အရက္ကို အလြန္အကြၽံ ေသာက္သူမ်ား အတြက္ကေတာ့ ႏွလံုးပ်က္စီးျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္း စတ့ဲျပႆနာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ အရက္ေသာက္သံုး မႈႏႈန္းမ်ားရင္ မ်ားသလို မေကာင္းႏုိင္ပါ။ အရက္ကို နည္းနည္းေလး ေသာက္ရင္ေရာ ကင္ဆာေရာဂါ မ်ားအတြက္ ေကာင္းသလား လို႔ေမးရင္ လံုးဝ မေကာင္းဘူးလို႔ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အရက္ကို ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ေလးေသာက္သူနဲ႔ အရက္လံုးဝ မေသာက္တဲ့သူ ယွဥ္လုိက္ရင္ အရက္နည္းနည္း ေသာက္သူမ်ားက အာခံတြင္း ကင္ဆာ၊ အစာေရမ်ဳိျပြန္ ကင္ဆာနဲ႔ ရင္သားကင္ဆာ ေတြ ပိုျဖစ္တယ္လို႔ သုေတသနမ်ား အရ သိရပါတယ္။

အရက္ထဲမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ ျဒပ္ေပါင္း အနည္းဆံုး ၁၅ မ်ဳိးပါပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ အီသေနာဓာတ္ က အဆိုးဆံုးပါ။ အရက္ကို ေသာက္လိုက္တာနဲ႔ ပထမဆံုး Acetaldehyde ဆိုတဲ့ ဓာတ္တစ္မ်ဳိးကို ရပါတယ္။ အဲဒီ ဓာတ္ဟာ အာခံတြင္း၊ လည္ပင္း အတြင္းပိုင္း၊ အစာေရမ်ဳိျပြန္ ေနရာေတြကို တုိက္႐ိုက္ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ကေတာ့ လူတစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူပါဘူး။ အရက္ကို နည္းနည္းေလး ေသာက္လုိက္႐ံုနဲ႔ တုိက္႐ိုက္ထိေတြ႕ ရတဲ့ ကလာပ္စည္း ေတြဟာ ပံုစံေတြ ပ်က္ယြင္းသြား ေစႏုိင္တယ္။

အရက္ဟာ အီစ႐ိုဂ်င္ေခၚတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ေဟာ္မုန္း ကို တက္ေစႏုိင္တယ္။ အမ်ဳိးသမီး ေဟာ္မုန္းဟာ ႏို႔ျပြန္ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္က ကလာပ္စည္း ေတြကို ပြားမ်ားေစၿပီး ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏုိင္တယ္။ အရက္က ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတယ္ ဆုိတဲ့ေနရာမွာ သူနဲ႔ တုိက္႐ိုက္ ထိေတြ႕တဲ့ ေနရာေတြကို ပိုျဖစ္ေစတာပါ။ အူမႀကီးနဲ႔ အသည္းကင္ဆာ ဟာလည္း အရက္ေသာက္ သံုးမႈနဲ႔ တုိက္႐ိုက္ ပတ္သက္ ေနျပန္ပါတယ္။ ဝိုင္၊ ဝီစကီ၊ ဘီယာ ဘာကိုပဲ  ေသာက္ေသာက္ မေကာင္းက်ဳိး ကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ တစ္ခုပဲ အစာေရမ်ဳိျပြန္ ကင္ဆာမွာေတာ့ အရက္ပိုျပင္းရင္ ျပင္းထန္သလို ကင္ဆာျမန္ျမန္ ျဖစ္ေစတယ္လို႔ ဆုိၾကတယ္။

ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ ထဲမွာ အရက္ထက္ ပိုၿပီး အေရးႀကီးတ့ဲ အခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ ေဆးလိပ္၊ အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီပိုး၊ စီပိုး စသည္ ျဖင့္ေပါ့။ ကင္ဆာေၾကာင့္ လူနာတစ္ဦး ကြယ္လြန္ရၿပီ ဆုိရင္ အဲဒီလူနာရဲ႕ ေဆးလိပ္ ေသာက္ႏုိင္ေျခ ႏႈန္းက ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္ပါတယ္။ အရက္ ေသာက္ႏုိင္ေျခႏႈန္း ကေတာ့ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ မ်ားရဲ႕ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ဟာ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းရင္းကို မသိရွိရေသးပါ။ ဒါေၾကာင့္ အရက္ကို လံုးဝမေသာက္ပဲ ေနတာဟာ အေကာင္းဆံုးလို႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာ တစ္ခုကေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါ ရွိေနသူေတြ အရက္ေသာက္ ရင္ေတာ့ ျမန္ျမန္ ေသေစတယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္ပါ။

၂၁ ရာစုမွာ အရက္ေသာက္တဲ့ ကိစၥကို Responsible Drinking လို႔သံုးစြဲ ၾကတယ္။ အရက္ဆုိတာ ဘယ္ေလာက္ ေသာက္ေသာက္ မေကာင္းဘူး။ ကိုယ့္တာဝန္ ကိုယ္ယူ၊ ကိုယ္ျဖစ္ကိုယ္ခံ ဆုိတ့ဲ သေဘာပါပဲ။ အရက္ေရာ၊ ေဆးလိပ္ပါ လံုးဝေရွာင္ၾကဥ္မယ္ ဆုိရင္ အာခံတြင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း က်ဆင္းသြားမယ္။ လည္မ်ဳိတြင္း ကင္ဆာ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ က်ဆင္းသြား ႏုိင္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ အရက္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါ တစ္ခုထဲမွာမွ မဟုတ္ဘဲ တစ္ကိုယ္လံုးမွာ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ေစတယ္ ဆုိတာလည္း မေမ့ၾကဖုိ႔ လိုပါတယ္။

ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြ ကေတာ့ အရက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔က လူတစ္ေယာက္ ခ်င္းစီ အရက္ ဘယ္ေလာက္ အမ်ားဆံုး ေသာက္ႏုိင္သလဲ ဆုိတဲ့ အခ်က္က အေရးႀကီး ပါတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကတယ္။ သေဘာကေတာ့ ေသာက္ေနတဲ့ အရက္ ပမာဏက အေရးမႀကီးဘူး။ ဘယ္ေလာက္ ေသာက္ေသာက္ အႏၲရာယ္ ရွိေနတာမုိ႔ လူဘယ္ႏွေယာက္ ေသာက္လာသလဲ ဆုိတဲ့အခ်က္ က အရက္နဲ႔ ကင္ဆာ ဆက္စပ္မႈမွာ ပို အေရးႀကီးတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါ။

အားလံုးျပန္ၿပီး ၿခံဳေျပာရရင္ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ လာရင္ေတာ့ စိတ္ခ်ရတဲ့ အရက္ပမာဏ ဆုိတာ မရွိပါ။ မေသာက္ေလ ေကာင္းေလ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ေလာက္ ဆုိရင္ျဖင့္ အရက္အေပၚ ႐ႈျမင္တဲ့ ကင္ဆာ ဆရာဝန္မ်ား ရဲ႕ သေဘာထားကို သိေလာက္ၿပီ ထင္ပါတယ္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၈)