တ႐ုတ္စစ္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္ စစ္ေရးအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္လာသည့္ အိႏၵိယ

( ရွိန္းထက္ )

တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ နယ္စပ္ျပႆနာ ျဖစ္ေသာ ဟိမဝႏၲာ ေတာင္တန္းေဒသ အျငင္းပြားမႈ သည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ကတည္းက စတင္ခဲ့ရာ ယခုအခ်ိန္ထိ ပင္ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္တြင္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ စလံုးက တိုက္ပြဲမ်ား ရပ္တန္႔ရန္ သေဘာတူညီ ခဲ့ၾကေသာ္လည္း တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ လက္ထက္မွ စတင္ကာ ထို ျပႆနာသည္ တစ္ေက်ာ့ျပန္ အသက္ဝင္ လာခဲ့သည္။

၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ စီးပြားေရးက႑ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အတြက္ အိႏၵိယသို႔ တ႐ုတ္ သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ လာေရာက္ခဲ့ စဥ္က တ႐ုတ္စစ္သည္ ဦးေရ ၁ဝဝဝ ေက်ာ္သည္ အိႏၵိယတို႔ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ အျငင္းပြား ပိုင္နက္ထဲသို႔ က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ လာခဲ့ဖူးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခင္ ကတည္းက ဆတ္ဆတ္ထိ မခံ ျဖစ္ေနသည့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ နယ္စပ္ ျပႆနာမွာ ပိုမိုဆိုးရြား လာခဲ့သည္။

၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တြင္ အက္ခ္ဆိုင္ရွင္ ႏွင့္ အ႐ူနာရွယ္ ပရာေဒ့ရွ္ ျပည္နယ္ မ်ားကို တ႐ုတ္က ပိုင္နက္နယ္ေျမ မ်ားအျဖစ္ တစ္ဖန္ျပန္လည္ ေတာင္းဆို လာခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္း ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ အိႏၵိယက တ႐ုတ္ကို အႏိုင္ရရွိ ခဲ့သျဖင့္ တ႐ုတ္တို႔ ထိုနယ္ေျမမွ လွည့္ျပန္ လာခဲ့ရသည္။ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း မွစ၍ စီးပြားေရး အင္အား အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ခဲ့ေသာ တ႐ုတ္သည္ စစ္ေရးတြင္ လည္း ကမာၻ ့ဒုတိယ အင္အား အႀကီးဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ထိုအခါ သမိုင္းတြင္ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ေသာ အရာအားလံုးကို တစ္ဖန္ အႏုိင္ပိုင္း လိုေသာ တ႐ုတ္သည္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္က ဂ်ပန္တို႔၏ သိမ္းပိုက္မႈ ခံခဲ့ရျခင္းကို ျပန္လည္ အႏုိင္ယူရန္ ႀကိဳးစားလာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေရွ႕ပင္လယ္ ဟု ေခၚေသာ ဂ်ပန္ပင္လယ္ ကို က်ဴးေက်ာ္ခဲ့သည့္ အျပင္ ဂ်ပန္တို႔ကို မ်က္ႏွာမူ ထားသည့္ အေရွ႕တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္၌ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ေရဒါမ်ား ျဖန္႔ၾကက္ခဲ့ၿပီး ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရးဇုန္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ယင္းမွာ တ႐ုတ္တို႔ ဂ်ပန္ႏွင့္ ျဖစ္ပြားလာမည့္ စစ္ပြဲအတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ မ်ားျဖင့္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ အ႐ႈံးေပး ခဲ့ရေသာ အိႏၵိယကိုလည္း အႏုိင္ျပန္လို ခ်င္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ တင့္ကားမ်ားႏွင့္ လက္နက္ႀကီး မ်ားကို အေနာက္ဘက္ နယ္စပ္ တစ္ေလွ်ာက္ ၌ ခ်ထားခဲ့ရာမွ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ႏွစ္ဖက္စလံုး၏ စစ္လက္နက္ ႀကီးမ်ား နယ္စပ္၌ အၿပိဳင္ တပ္ဆင္မႈေၾကာင့္ တင္းမာမႈ အျမင့္ဆံုးသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ဲၿပီး စစ္ပြဲတစ္ပြဲ ဆီသို႔ ဦးတည္လုနီးပါး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုတင္းမာမႈမွာ ယခု အခ်ိန္ထိ မၿပီးဆံုးႏုိင္ဘဲ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္သို႔ပင္ ကူးလာခဲ့သည္။

တ႐ုတ္က နယ္စပ္ တစ္ေလွ်ာက္၌ စစ္အင္အား အလံုးအရင္းျဖင့္ ခ်ထားျပန္သည္။ အိႏၵိယကလည္း တင့္ကား အစီးေရ ၁ဝဝ ကို နယ္စပ္သို႔ တပ္ျဖန္႔ ခ်ထားရန္ ဇူလိုင္ ၁၉ ရက္က အမိန္႔ေပး ခဲ့သည္။ အဆိုပါ တင္းမာမႈ မ်ားက အထြတ္အထိပ္ သို႔ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ထပ္မံေရာက္ရွိ လာဦးေတာ့မည္။ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယတို႔ ေခတ္သစ္ တင္းမာမႈသည္ တိဗက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလိုင္လားမား ကို အိႏၵိယတို႔က ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့ျခင္းမွ အစျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္တို႔ က ဒလိုင္လားမား ကို ရာဇဝတ္သား အျဖစ္ သေဘာထားကာ ျပည္ဝင္ခြင့္ ပိတ္သည္။ ထို႔ျပင္ မိတ္ဖက္ႏုိ္င္ငံ မ်ားကိုလည္း ဒလိုင္လားမား အား ျပည္ဝင္ခြင့္ မျပဳရန္ ဖိအားေပးသည္။

၄င္းကို ျပည္ဝင္ခြင့္ ေပးေသာႏုိင္ငံကို တ႐ုတ္တို႔က ရန္သူအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ရန္ရွာေလ့ ရွိသည္။ ယခု အိႏၵိယႏွင့္လည္း ထိုနည္း အတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အိႏၵိယတို႔ က ဒလိုင္လားမားကို ၾကည္ညိဳသည္။ ဒလိုင္လားမား လိုအပ္သမွ်ကို ပ့ံပိုးေပးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အိႏၵိယ၌ တ႐ုတ္၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈသည္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံရာႏွင့္ ခ်ီရမည့္အစား ဆယ္ဂဏန္း ႏွင့္ပင္ ၿပီးဆံုးသြားေလ့ ရွိသည္။

နယ္စပ္ျပႆနာ မ်ားကလည္း ယခင္ ကတည္းက အျမစ္တြယ္ ေနခဲ့သည့္အျပင္ ဒလိုင္လားမား ကို ေထာက္ခံ လိုက္ေသာေၾကာင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးမွာ ပိုမိုဆိုးရြား လာခဲ့ေတာ့သည္။ တ႐ုတ္တုိ႔၏ ကမၻာေပၚ၌ နံပါတ္တစ္ ျဖစ္လိုစိတ္၊ စူပါပါဝါႏုိင္ငံ ျဖစ္လိုစိတ္၊ အေမရိကန္ကို ဖယ္ရွားလိုစိတ္ ႏွင့္ ေပးဆပ္ခဲ့ ရေသာ အတိတ္သမုိင္းမွ အ႐ႈံးမ်ားကို ျပန္လည္ လက္စားေခ် လိုစိတ္ မ်ားက ျပင္းထန္ေနရာ အာရွ၌ တ႐ုတ္ေၾကာင့္ စစ္ပြဲတစ္ပြဲ ျဖစ္လာရန္မွာ မေရရာသည့္ အေနအထားမွ တျဖည္းျဖည္း ေရရာေသခ်ာ လာသည္။

ယခုလည္း တ႐ုတ္သည္ ႏုိင္ငံတကာက ကန္႔ကြက္ေနသည့္ ၾကားကပင္ စစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈမ်ားကို အျငင္းပြား ပင္လယ္ျပင္ ေရပိုင္နက္၌ ျပဳလုပ္ေတာ့မည္။ တ႐ုတ္တို႔၏ ရန္စမႈမ်ားက သူ၏ႏုိင္ငံႏွင့္ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ဆက္စပ္ေနသည့္ ႏုိင္ငံတိုင္း လိုလို တြင္ ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည္။ အတိတ္ သမုိင္းေၾကာင္း က အားနည္းခဲ့ေသာ ၄င္း၏ စစ္တပ္ေၾကာင့္ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ေသာ နယ္ေျမမ်ားကို ျပန္လည္ရယူ လိုေနသည္။ ထုိ႔အတူ အနာဂတ္ စစ္ေရးဗ်ဴဟာ အတြက္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈ အေနျဖင့္ ပထဝီ အေနအထား အရ မဟာဗ်ဴဟာ က်သည့္ ေနရာမ်ားကို သူ႔ပိုင္နက္အျဖစ္ ေၾကညာခဲ့သည္။

ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ကို ၉ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ပိုင္ဆိုင္သည္ ဟူေသာ ေၾကညာခ်က္ က သက္ေသထူ ေနသည္။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္သည္ ကမာၻ ့စီးပြားေရး အတြက္ အခ်က္အခ်ာ က်သည္။ အေမရိကန္ စြမ္းအင္က႑ အတြက္လည္း ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္မွာ မျဖစ္မေန အေရးပါသည္။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ကို တ႐ုတ္တို႔ ပိတ္ဆို႔လိုက္လွ်င္ အေမရိကန္ စြမ္းအင္က႑ကို အႀကီးအက်ယ္ ထိခိုက္ေစၿပီး စစ္ေရးဗ်ဴဟာ တြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚ ေပလိမ့္မည္။ ထို႔ျပင္ စီးပြားေရး အရလည္း ကမာၻ ့ကုန္သြယ္မႈ၏ ေလးပံု တစ္ပံုကို ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္က ေနရာယူထား ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ တို႔၏ စီးပြားေရးကို အေကာင္းဆံုး ထိုးႏွက္ခ်က္ တစ္ခု ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္က ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ လမ္းေၾကာင္းကို တ႐ုတ္တို႔ အပိုင္မသိမ္း ႏုိင္ေအာင္ နည္းလမ္းေပါင္း စံုသံုး၍ တားဆီးသည္။ တ႐ုတ္ကလည္း ႏုိင္ငံတကာ တရား႐ံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ကို လက္မခံဘဲ ႏုိင္ငံတကာ တရား႐ံုး ကိုပင္ တရားဝင္ အဖြဲ႕အစည္း အျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳဟု တံု႔ျပန္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏွင့္ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ထိစပ္ေနသည့္ ႏိုင္ငံတိုင္းက လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္တို႔ ၿခိမ္းေျခာက္ မည္ကို စိုးရိမ္လာ ၾကသည္။ ထိုအထဲတြင္ အိႏၵိယလည္း ပါဝင္သည္။

တ႐ုတ္က အိႏၵိယသမုဒၵရာ ကို မွီခုိရျခင္း မရွိသည့္ နည္းလမ္း မ်ားကို စဥ္းစားခ့ဲသည္။ ယင္းမွာ ပါကစၥတန္ကို ျဖတ္ၿပီး အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီ၍ အကုန္အက် ခံကာ ပိုက္လိုင္း သြယ္တန္းသည့္ စီမံကိန္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထို စီမံကိန္းေၾကာင့္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာကို ျဖတ္ၿပီး အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းမွ တစ္ဆင့္ ေရနံသယ္ယူမည့္ လမ္းေၾကာင္းကို ေရွာင္ရွားႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ စစ္ျဖစ္လွ်င္လည္း အိႏၵိယသမုဒၵရာ ကိုပိတ္ထားပါက ပူပန္စရာ မလိုေတာ့သည့္ စစ္ေရး မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ခုျဖစ္သည္။ အနာဂတ္ အတြက္ စစ္ဗ်ဴဟာ ေရးဆြဲေနသည့္ တ႐ုတ္တို႔၏ အစီအစဥ္ကို ႀကိဳတင္သိျမင္ ေနေသာ အိႏၵိယက နယ္စပ္၌ တ႐ုတ္တို႔ ေျခတစ္လွမ္း တိုးလွ်င္ သူက တစ္လွမ္း လိုက္တိုးသည္။ ယခုလည္း တ႐ုတ္က အေနာက္ဘက္ နယ္စပ္၌ စစ္အင္အား တိုးသည္ႏွင့္ မၾကာမီပင္ အိႏၵိယတို႔လည္း အလံုးအရင္းျဖင့္ တပ္ေနရာခ်ထား လိုက္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္တို႔ အေနာက္ဘက္ နယ္စပ္၌ အိႏၵိယ စစ္အင္အားကို ေလွ်ာ့တြက္ၿပီး အိႏၵိယကို ရန္စလွ်င္ ေနာက္ဆံုးပိတ္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ၿပီး အေမရိကန္ႏွင့္ စစ္မျဖစ္မီ အိႏၵိယႏွင့္ ပထမဆံုး စစ္ပြဲတစ္ပြဲ ျဖစ္သြား ႏုိင္ပါေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)