လက္တုံ႔ျပန္ေရး လက္နက္အျဖစ္ အသံုးခ်ခဲ့သည့္ ႐ုရွား၏ပိတ္ဆုိ႔မႈက တူရကီစီးပြားေရးကုိ အထိနာေစမည္လား

ေဇယ်ဘုန္း

႐ုရွားတုိက္ေလယာဥ္ တစ္စင္းအား ပစ္ခ်ခဲ့မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေတာင္းပန္ရန္ ျငင္းဆုိျခင္းကုိ တုံ႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ တူရကီႏုိင္ငံ အေပၚ ႐ုရွားအစိုးရက စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔ လုိက္ျခင္းသည္ တူရကီႏုိင္ငံ၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ အႀကီးအက်ယ္ ထိခုိက္ ေစႏုိင္သည္ဟု ကြၽမ္းက်င္သူ မ်ားက ႏုိဝင္ဘာ ၂၉ ရက္တြင္ သံုးသပ္ ေျပာခဲ့သည္။

႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ သည္ တူရကီႏုိင္ငံ အေပၚ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔သည့္ အမိန္႔ေၾကညာခ်က္ ကုိႏုိဝင္ဘာ ၂၈ ရက္တြင္ လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ယင္း ေၾကညာခ်က္ သည္ အမိန္႕ ထုတ္ျပန္သည့္ အခ်ိန္မွ စ၍ အသက္ဝင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

ထုိ႔ျပင္ ႐ုရွားအစိုးရသည္ အဆုိပါ ပိတ္ဆုိ႔မႈ အမိန္႔ေၾကညာခ်က္ ကုိ အစိုးရ၏ တရားဝင္ ဝက္ဘ္ဆုိက္မွ တစ္ဆင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး အဓိကအားျဖင့္ တူရကီႏုိင္ငံ၏ ခရီး သြားလာေရး လုပ္ငန္းကုိ ထိခုိက္ေစရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့ဖြယ္ ရွိသည္။

႐ုရွားႏုိင္ငံ ႏွင့္ တူရကီႏုိင္ငံ အၾကား ဗီဇာမဲ့ ခရီးသြားလာခြင့္ ကုိပါ ရပ္ဆုိင္းခဲ့သည့္ အျပင္ ႐ုရွား ကုမၸဏီမ်ား၌ တူရကီ ဝန္ထမ္းမ်ား ငွားရမ္း အလုပ္ခန္႔အပ္ ခြင့္ကုိလည္း တားျမစ္ပိတ္ပင္ ခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ ႐ုရွားႏုိင္ငံ အတြင္းသုိ႔ တင္သြင္းလ်က္ ရွိေသာ တူရကီ ကုန္ပစၥည္း တခ်ဳိ႕ကုိ ရပ္တန္႔ပစ္႐ုံ သာမက ပိတ္ဆုိ႔မႈ အသစ္မ်ားကုိလည္း ႐ုရွား အစိုးရက ထပ္မံျပ႒ာန္းရန္ စီစဥ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား ဆက္ဆံေရး တင္းမာ လာခဲ့ျခင္းသည္ တူရကီႏုိင္ငံ၏ ခရီး သြားလာေရး လုပ္ငန္းကို အႀကီးအက်ယ္ ထိခုိက္ႏုိင္သည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနသည္။ အေၾကာင္းမွာ တူရကီႏုိင္ငံသုိ႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္သည့္ ႐ုရွားႏုိင္ငံသား ဦးေရမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ သံုးသန္းေက်ာ္ ရွိၿပီး ၄င္းတုိ႔အနက္ ခရီးသည္ ႏွစ္ဦးႏႈန္းသည္ သီတင္းပတ္ တစ္ပတ္ၾကာ အပန္းေျဖမည္ ဆုိပါက ေဒၚလာ ၁ဝဝဝ ခန္႔ကုိ အသံုးျပဳ ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တူရကီ အစိုးရအတြက္ ဘ႑ာေငြ ရွာေဖြေပး ေနသည့္ ခရီးသြား လုပ္ငန္းမွာ ဦးစြာထိခုိက္ ႏုိင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။

ယခုအခါ တူရကီႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္မ်ား အတြက္ ေရာင္းခ်ျခင္း မျပဳရန္ ႐ုရွားအစိုးရက ယင္း ႏုိင္ငံအတြင္းသို႔ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ေပး ေနေသာ ခရီးသြား ကုမၸဏီမ်ားအား တားျမစ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ရာ ႏွစ္စဥ္ ေဒၚလာ ၁ဝ ဘီလီယံခန္႔ ရွာေဖြေပး ေနသည့္ တူရကီ အစိုးရ၏ ခရီးသြား လုပ္ငန္းမွာ ထိခုိက္နစ္နာမႈႏွင္႔ ရင္ဆုိင္ရဖြယ္ ရွိေနသည္။

တျခားက႑ မ်ားကုိ ျပန္ၾကည့္မည္ ဆုိပါက တူရကီႏုိင္ငံ အတြက္ ရတက္ မေအးစရာ အမ်ားအျပားကုိ ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။ ႐ုရွား အစိုးရသည္ တူရကီႏုိင္ငံမွ သစ္သီးဝလံ ႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ား အပါအဝင္ စက္ကိရိယာ မ်ားႏွင့္ အပုိပစၥည္း မ်ားကုိ တင္သြင္းလ်က္ ရွိၿပီး တူရကီႏုိင္ငံ၌ တပ္ဆင္သည့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ မ်ားကုိလည္း ေဒၚလာ ၇၉၄ သန္းခန္႔ ဝယ္ယူတင္သြင္း ခဲ႔သည္။

တူရကီႏုိင္ငံသည္ ႐ုရွားႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ အပုိပစၥည္း ထုတ္လုပ္ငန္းတြင္ အႀကီးအက်ယ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ ထားၿပီး ပိတ္ဆုိ႔မႈေၾကာင့္ ၄င္းလုပ္ငန္းမ်ား အနက္ တခ်ဳိ႕ကုိ ရပ္တန္႔ပစ္ရမည္ ဆုိပါက ႐ုရွားအစိုးရ အေနျဖင့္ လစ္လပ္ သြားသည့္ တူရကီ ကုမၸဏီမ်ား ေနရာတြင္ ႏုိင္ငံသားပုိင္ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ အစားထုိးရန္ စီစဥ္ထားသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ႐ုရွားႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ တူရကီ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ ပစၥည္း ထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီ အားလံုးသည္ ပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ခံရမည္ မဟုတ္ဟု ကြၽမ္းက်င္သူ မ်ားက သံုးသပ္ေျပာသည္။

ထုိ႔အတူ ႐ုရွားအစုိးရသည္ တူရကီႏုိင္ငံ ၏ ပထမဆံုးေသာ ႏ်ဴကလီးယား စြမ္းအင္သံုး စက္႐ုံ တည္ေဆာက္မည့္ ဖက္စပ္စီမံကိန္း ႏွင့္ YTurkstream အမည္ရွိ ႐ုရွား-တူရကီ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ ပုိက္လုိင္း စီမံကိန္းမ်ား အပါအဝင္ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား သေဘာတူ ထားေသာ တျခားစီမံကိန္း မ်ားကုိ ရပ္ဆုိင္းထား မည္ဟု အေစာပုိင္းတြင္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့သည္။

႐ုရွားအစိုးရ၏ ပိတ္ဆုိ႔မႈေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ဳိးဆက္ မ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႕ ရမည့္သူမ်ားမွာ ယင္းႏုိင္ငံ၌ အလုပ္လုပ္ ကုိင္လ်က္ရွိသည့္ တူရကီ ႏုိင္ငံသားမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိတြင္ ႐ုရွားႏုိင္ငံ အတြင္း၌ အလုပ္လုပ္ကုိင္ ေနသည့္ တူရကီ ႏုိင္ငံသား အေရအတြက္မွာ ၉ဝဝဝဝ ခန္႔ရွိၿပီး ၄င္းတုိ႔၏ မိသားစုဝင္မ်ား အပါအဝင္ တူရကီႏုိင္ငံသား ၂ဝဝဝဝဝ ခန္႔သည္ ႐ုရွားႏုိင္ငံ အတြင္း ေနထုိင္လ်က္ ရွိေသာေၾကာင့္ ၄င္း တူရကီ လုပ္သားမ်ား အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္မည္ဆုိပါက ၄င္းတုိ႔အေပၚ မွီခုိအားထား ေနရသည့္ မိသားစုဝင္မ်ား အေနျဖင့္ အခက္အခဲ မ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရဖြယ္ ရွိသည္။ ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ တူရကီ ႏုိင္ငံသား မ်ားအား ႐ုရွား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားက ငွားရမ္းခန္႔အပ္ ထားျခင္း အေပၚအစိုးရက ပိတ္ပင္ လုိက္ျခင္းေၾကာင့္ ႐ုရွားကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္ ထိခုိက္စရာ အေၾကာင္းအရင္း မရွိေပ။ အေၾကာင္းမွာ ၄င္း ကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္ တူရကီ ႏုိင္ငံသား မ်ားကုိ  အလုပ္ခန္႔ထားျခင္း မျပဳႏုိင္ပါက အာေမးနီးယား၊ ဘီလာ႐ုဇ္၊ ကာဇက္စတန္ ႏွင့္ ကာဂ်ီကစၥတန္ ႏုိင္ငံတုိ႔မွ လုပ္သား အမ်ားအျပားကုိ ေခၚယူ၍ အစားထုိး ခန္႔ထားႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။

အလားတူ ႐ုရွားႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈအရ ယင္းႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ တူရကီကုမၸဏီ မ်ားအေနျဖင့္ လုပ္ငန္း လည္ပတ္ခြင့္ႏွင့္ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ခြင့္မ်ား ပိတ္ပင္ခံ ရမည္ ျဖစ္ၿပီး တူရကီပုိင္ သေဘၤာမ်ား ကုိလည္း ႐ုရွား သေဘၤာဆိပ္ႏွင့္ ဆိပ္ကမ္းမ်ားသုိ႔ ဆုိက္ကပ္ခြင့္ကုိပါ တားျမစ္ပိတ္ပင္ သြားမည္ ျဖစ္သည္။

႐ုရွားႏုိင္ငံသည္ လက္ရွိတြင္ တူရကီႏုိင္ငံ၏ ဒုတိယအႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဖက္ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ ရွိေသာ္လည္း ယခုအခါ တူရကီႏုိင္ငံမွ တခ်ဳိ႕ေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ား တင္သြင္းျခင္းကုိ ႐ုရွားအစိုးရက ရပ္တန္႔လုိက္ျပီ ျဖစ္သည္။ ႐ုရွားႏုိင္ငံသည္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ အတြင္းက တူရကီႏုိင္ငံမွ ေဒၚလာ ၅ ဒသမ ၉ ဘီလီယံ တန္ဖုိးရွိ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ကုိတင္သြင္းခဲ့ၿပီး ယင္းႏုိင္ငံသုိ႔ ေဒၚလာ ၂၅ ဘီလီယံခန္႔ တန္ဖုိးရွိ ေရနံႏွင့္ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားကုိ တင္ပုိ႔ေရာင္းခ် ခဲ့သည္။

လက္ရွိ အေျခအေန အရ ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကား ဆက္ဆံေရးေၾကာင့္ ကုန္သြယ္မႈမွာ အႀကီးအက်ယ္ ထိခုိက္မည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနၿပီး ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက လက္မွတ္ ေရးထုိးခဲ့သည့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ ေထာက္ပံ့ေရး သေဘာ တူညီခ်က္ကုိ ႐ုရွားအစုိးရက ရပ္ဆုိင္းလုိက္မည္ ဆုိပါက တူရကီႏုိင္ငံ အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံအတြင္း အသံုးျပဳရန္ လုိအပ္မည့္ ေလာင္စာဆီ ရရွိေရးအတြက္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းရွိ တျခားႏုိင္ငံမ်ား ဘက္သုိ႔ ေျခဦးလွည့္ ရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ တူရကီ အစိုးရသည္ ေလာင္စာဆီ ေရာင္းဝယ္ေရးႏွင္႔ စပ္လ်ဥ္း၍ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ ISIS အစၥလာမ္မစ္ အၾကမ္းဖက္ စစ္ေသြးၾကြ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အ႐ႈပ္အရွင္း ျပႆနာမ်ား အတြင္း၌ ပါဝင္ေနသည္ဟု စြပ္စြဲခံထားရၿပီး ယင္း ျပႆနာရပ္ မ်ားတြင္ တူရကီသမၼတ အာဒုိဂန္ ၏ သားျဖစ္သူ ပါဝင္ေနသည္ ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနရာ ယင္း ကိစၥရပ္မွာ တူရကီအစိုးရ အတြက္ ေျမြပူရာ ကင္းေမွာင့္သည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိေစခဲ့သည္။

မည္သုိ႔ပင္ ဆုိေစကာမူ တူရကီႏွင့္ ႐ုရွား ႏုိင္ငံတုိ႔အၾကား ဆက္ဆံေရးသည္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အက်ဳိးစီးပြားအေပၚ အေျခခံထားၿပီး ႐ုရွားႏုိင္ငံ အေနျဖင့္လည္း တူရကီႏုိင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္း အားျဖင့္ စီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ရရွိေနသည္ဟု တူရကီ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အာမက္ ဒါဗူတုိးဂလူး က ေနာက္ပုိင္းတြင္ ျပန္လည္ တုံ႔ျပန္ခဲ့သည္။

သုိ႔ရာတြင္ အဆုိပါ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈသည္ ေရရွည္၌ အေနာက္ႏုိင္ငံႀကီး မ်ား၏ မဟာမိတ္ ႏုိင္ငံလည္းျဖစ္၊ ေနတုိးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံလည္း ျဖစ္သည့္ တူရကီ အား ထိခုိက္ေစမည္ သုိ႔မဟုတ္ ပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ လက္တုံ႔ျပန္ေရး လက္နက္ တစ္ခုအျဖစ္ အသံုးခ် ခဲ့သည့္ ႐ုရွားႏုိင္ငံကုိပါ ထိခုိက္ေစမည္ လား ဟူေသာ အခ်က္အား စိတ္ဝင္တစား ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)