ရခိုင္အေရးကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၿဗိတိန္လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ား၏ လႈပ္ရွားေဆာင္႐ြက္မႈႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေကာင္စီ အစည္းအေဝး၌ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္

ေနျပည္ေတာ္ ၇-၃-၂ဝ၁၈

၁။ဥေရာပသမဂၢ(အီးယူ)အဖြဲ႕ဝင္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ားပါဝင္ေသာ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာင္စီအစည္းအေဝးကို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး ၎အစည္းအေဝးမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဆုံးျဖတ္ခ်က္(Conclusion) အေနျဖင့္ ဘဂၤါလီဒုကၡသည္မ်ားအား ဆက္လက္အကူ အညီေပးေရး၊ မီဒီယာမ်ား၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ၏ Fact- Finding Mission အား လြတ္လပ္ခြင့္ေပးေရးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာတင္သြင္း သူႏွင့္ ဆက္လက္ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး(ICC)၏ အခြင့္အာဏာျဖင့္ ဆုံးျဖတ္ေဆာင္႐ြက္မႈကိုလက္ခံႏိုင္ေရး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ကာကြယ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈကို အနိမ့္ဆုံးသို႔ ေလွ်ာ့ခ်သြားရန္ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ တာဝန္ရွိေသာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိႀကီးမ်ားအားဦးတည္၍ ကန္႔သတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားျပဳလုပ္ရန္အဆိုျပဳလႊာ အျမန္ဆုံးတင္သြင္းေရး ဆုံးျဖတ္ ခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။

၂။ထိုကဲ့သို႔ ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံျခားေရးေကာင္စီအစည္းအေဝး၌ ၎ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ိဳး ထြက္လာေစရန္အတြက္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၁ရက္ေန႔ရက္စြဲျဖင့္ ၿဗိတိန္ေအာက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Rushanara Ali ဦးေဆာင္၍ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၁၀၂ ဦးတို႔က ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘဂၤါလီပဋိပကၡျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ထပ္မံဖိအားေပး၊ ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈခုံ႐ုံး(ICC)သို႔လႊဲေျပာင္းေပးရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း စာတစ္ေစာင္အားၿဗိတိန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Boris Johnson ထံသို႔ေပးပို႔ခဲ့ၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္မည့္ ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံျခားေရးေကာင္စီ အစည္း အေဝး၌ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။

၃။ယင္းစာထဲ၌ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ ျမန္မာစစ္ဘက္က ႐ိုဟင္ဂ်ာ အရပ္သားမ်ားအား ထိုးစစ္ဆင္မႈေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၆၈၈,၀၀၀ ေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရေၾကာင္း၊ ထိုကာလအတြင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၁ သန္းေက်ာ္ရွိသည္ဟု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ အပတ္စဥ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ထြက္ေျပးေနၾကဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားဖ်က္ဆီးခံရျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရျခင္း၊ ၎တို႔ေနအိမ္မ်ားတြင္ ေနထိုင္၍မရေအာင္ဖိႏွိပ္ျခင္း စသည့္သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနေၾကာင္း စြပ္စြဲေဖာ္ျပထားသည္။ ထို႔အျပင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က တစ္လအတြင္း ကေလးသူငယ္ ၇၃၀ အပါအဝင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၇၀၀၀ နီးပါး သတ္ျဖတ္ခံရေၾကာင္း Medecins Sans Frontieres အဖြဲ႕က ေဖာ္ျပသည့္အျပင္ ၎တို႔ခန္႔မွန္းသည္ထက္ပင္ အေရအတြက္ ပိုမိုမ်ားျပားႏိုင္ေၾကာင္း၊ စစ္ဘက္ႏွင့္လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၊ စစ္ဘက္က ေထာက္ကူေပးေသာလူအုပ္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားက ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသမီး ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာအား အဓမၼျပဳက်င့္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း စြပ္စြဲေဖာ္ျပထားသည္။

၄။တပ္မေတာ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရသည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္မ်ား ေဘးကင္းစြာျပန္လာေရးအတြက္ အာမခံခ်က္ေပးရန္ နည္းလမ္းမရွိႏိုင္ေၾကာင္း၊ အစိုးရသက္တမ္း ၂ ႏွစ္နီးပါးၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ေကာ္မတီမ်ားစြာ ဖြဲ႕စည္းေနျခင္း မွတစ္ပါး ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အရပ္ဘက္လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈတိုးတက္ေအာင္ လက္ေတြ႕ေဆာင္႐ြက္ ေပးႏိုင္ျခင္းမရွိဟုလည္း စြပ္စြဲ ထားသည္။ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားႏွင့္ပဋိပကၡကိုႀကီးထြားေအာင္သာ စိတ္လိုက္မာန္ပါေဆာင္႐ြက္ေနၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ေႏွာင့္ယွက္ေနေၾကာင္း၊ ယင္းပဋိပကၡမ်ားတြင္ အရပ္သားမ်ား ေသေက်ဒဏ္ရာရ ေစေအာင္ ႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္မ်ား အသုံးျပဳမႈကိုတိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ အစိုးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးအဆိုျပဳခ်က္မ်ားကို စစ္ဘက္ကခန္႔အပ္ေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားက ဆိုး႐ြားစြာေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ ဆီးေန ေၾကာင္း ဟုလည္း ေရးသားေဖာ္ျပထားပါသည္။

၅။ထိုစာတြင္႐ိုဟင္ဂ်ာ(Rohingya)ဆိုေသာ ျမန္မာျပည္သူလူထုအားလုံးက လက္မခံသည့္အသုံးအႏႈန္းအား ေတာက္ေလွ်ာက္သုံးႏႈန္းထားသည္။ ၎ကဲ့သို႔ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားသည္ ရခိုင္ပဋိပကၡစတင္ခ်ိန္ကပင္ အစဥ္တစိုက္ စြပ္စြဲလာသည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ စြပ္စြဲခ်က္တစ္ခုခ်င္းအလိုက္ မဟုတ္မမွန္ေၾကာင္းကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏ရခိုင္ပဋိပကၡႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၊ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တို႔၌ ေဖာ္ျပထားၿပီး ျဖစ္သည့္အျပင္ရခိုင္ပဋိပကၡႏွင့္ပတ္သက္၍ ျဖစ္စဥ္မွန္မ်ားအား တပ္မေတာ္သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕က ၁၀ ႀကိမ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။

၆။စင္စစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသ၌ ၂၀၁၀ျပည့္ႏွစ္၊ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူး ေျပာင္းၿပီးကာလေနာက္ပိုင္း၌ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ ပဋိပကၡ၊ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ပဋိပကၡမ်ားသည္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားကေသာ္လည္းေကာင္း၊ တပ္မေတာ္အပါအဝင္ လုံၿခဳံေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေသာ္လည္း ေကာင္း အစပ်ိဳးခဲ့ေသာ ပဋိပကၡမ်ားမဟုတ္ဘဲ ၎နယ္ေျမအတြင္း ေခတ္အဆက္ဆက္ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ဘဂၤါလီတို႔က အစပ်ိဳးလုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ျဖစ္စဥ္သည္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသူတစ္ဦးကို ဘဂၤါလီမ်ားက အဓမၼျပဳက်င့္ရာမွအစပ်ိဳး ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုႏွစ္ျဖစ္စဥ္သည္ ဘဂၤါလီလက္နက္ကိုင္အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕က နယ္ျခားေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႕ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ရဲကင္း စခန္းမ်ားကို တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း အင္အားသုံးဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျခင္းမွ အစပ်ိဳးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားစဥ္ကာလအတြင္း၌ တပ္မေတာ္အပါအဝင္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ တပ္မေတာ္သား ၉ ဦး၊ လုံၿခဳံေရးရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၂၁ ဦး၊ စုစုေပါင္း ၃၀ ဦး၊ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား ၂၁ ဦး၊ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ၅၂ ဦး၊ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ၅၁ ဦး၊ စုစုေပါင္း ၁၂၄ ဦး အသက္ ဆုံးရႈံးရမႈ၊ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားအပါအဝင္ ၎ေဒသရွိ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးသျဖင့္ အိုးမဲ့၊ အိမ္မဲ့ျဖစ္မႈမ်ားအား ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္တို႔မွ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ားအား အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ARSA အဖြဲ႕မွ လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၎တို႔ ကိုယ္တိုင္ဝန္ခံခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ARSA အဖြဲ႕အေနျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာ ေဒသရွိ ၎တို႔ႏွင့္မ်ိဳးႏြယ္တူ၊ ဘာသာတူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္းကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္လည္း ႏိုင္ငံတကာသံတမန္မ်ား၊ ျပည္တြင္းသတင္းေထာက္မ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေထာက္မ်ားအား ျဖစ္စဥ္မွန္မ်ား သိရွိစုံစမ္းႏိုင္ေစေရး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသမ်ားသို႔ သတင္းရယူေရးခရီးစဥ္မ်ား စီစဥ္ေစလႊတ္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤစာတြင္မူ အၾကမ္းဖက္ဘဂၤါလီမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ားအား မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ လုံးဝထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္းမရွိဘဲ တရားဥပေဒႏွင့္ အညီေဆာင္႐ြက္ေနေသာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားကိုသာ တစ္ဖက္သတ္ စြပ္စြဲထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္ ARSA အစြန္းေရာက္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္အင္အား ၄၀၀၀ ခန္႔က ႀကိဳတင္စီစဥ္ျပင္ဆင္၍ အင္အားသုံးအၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၎ျဖစ္စဥ္၏ ေနာက္ကြယ္၌ လြန္စြာရႈပ္ေထြးသည့္ အေျခအေနမ်ား၊ သမိုင္းေနာက္ခံအေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္မ်ားစြာရွိသည္ကို ဦးစြာေလ့လာသိရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤါလီမ်ား၏ ေနာက္ခံသမိုင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္၊ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ပထမ စစ္ပြဲအၿပီးတြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ဘဂၤလားနယ္မွဘဂၤါလီမ်ားအား ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားေစခိုင္းရန္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီအစိုးရက ခြင့္ျပဳေခၚယူ ခဲ့ရာမွအေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး လူဦးေရတိုးပြားလာျခင္း၊ ၎ဘဂၤါလီမ်ားက ေဒသခံတိုင္းရင္းသား မ်ားကို ၎တို႔ေနရင္းေဒသမွ ထြက္ခြာသြားေစရန္ တိုက္ခိုက္ေမာင္းထုတ္၍ ဘဂၤါလီ နယ္ေျမျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္လာျခင္းေၾကာင့္ ရခိုင္-ဘဂၤါလီပဋိပကၡမ်ား စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း၊ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြား ခဲ့သည့္ အလယ္သံေက်ာ္အေရးအခင္းတြင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေက်း႐ြာေပါင္း ၁၅၂ ႐ြာ ပ်က္စီးၿပီး ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတစ္သိန္းေက်ာ္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရၿပီး ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ အသက္ဆုံးရႈံးခဲ့ရျခင္း၊ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ပိုင္း မူဂ်ာဟစ္လက္နက္ကိုင္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီတို႔ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ နယ္ေျမမ်ားအား အာကစၥတန္(Arkistan)ႏိုင္ငံ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာျပည္နယ္စသည္ျဖင့္ ထူေထာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း၊ ကမာၻ႔မည္သည့္ႏိုင္ငံတြင္မဆို ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈအတြက္ ကြဲျပား ျခားနားေသာဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္၊ အရည္အခ်င္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားရွိၿပီး ၎ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံသားစိစစ္မႈလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ၿပီးျပတ္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ၿပီးမွသာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ရွိသူမ်ားကို ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ေပးအပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္၍ ဘဂၤါလီမ်ားအား ႏိုင္ငံသားစိစစ္မႈလက္ခံရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္တိုက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ စိစစ္မႈလက္မခံျခင္း၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသအား၎တို႔၏ စည္း႐ုံးေရးနယ္ေျမမွ အေျခခံနယ္ေျမ၊ အမာခံနယ္ေျမ၊ လြတ္ေျမာက္ေရးနယ္ေျမအျဖစ္တည္ေထာင္ရန္ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ားအပါအဝင္ နည္းမ်ိဳး စုံျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္လာျခင္းတို႔သည္ ထိန္းခ်ဳပ္ ဖုံးကြယ္၍ မရေသာ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားျဖစ္သည္။

၇။၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ နယ္ျခားတပ္ဖြဲ႕ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ရဲကင္းစခန္း ၃ ခုအား အစြန္းေရာက္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက အင္အားသုံး၍ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ ဝင္ ၁၀ ဦးက်ဆုံးၿပီး ၅ ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ကာ လက္နက္ ၆၈ လက္ႏွင့္ခဲယမ္းမ်ားဆုံးရႈံးခဲ့သည္။ ျဖစ္စဥ္ကာလ အတြင္း ေဒသခံျပည္သူ ၇၉ ဦး သတ္ျဖတ္ ခဲ့ရၿပီး ၃၇ ဦး ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့ရပါသည္။

၈။၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္ ARSA အဖြဲ႕မွဦးေဆာင္သည့္ အစြန္းေရာက္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ တပ္ဌာနခ်ဳပ္တစ္ခုႏွင့္ ရဲစခန္း ၃၀ အပါအဝင္ ေက်း႐ြာေပါင္း ၃၇ ႐ြာ တို႔၌ ေနရာ တစ္ခုလွ်င္ ဘဂၤါလီအင္အား ၅၀၀ ဦးမွ ၇၀၀ ဦးအၾကား အနည္းဆုံးပါဝင္၍ မိုင္းေထာင္ေဖာက္ခြဲျခင္း၊ ဓား၊ လွံ၊ လက္နက္၊ လက္လုပ္မိုင္းမ်ားျဖင့္ အင္အားသုံး၍ ဝိုင္းဝန္းတိုက္ခိုက္ျခင္း မ်ားအား ႀကိဳတင္စီစဥ္၍ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္၊၊ ၎ေန႔တစ္ရက္တည္းတြင္ ထိေတြ႕တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈျဖစ္စဥ္ ၃၈ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္စစ္သည္ ၁ ဦး၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၁၀ ဦး၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဦးစီးဌာနမွဝန္ထမ္း ၁ ဦး၊ ေပါင္း ၁၂ ဦး က်ဆုံးခဲ့ၿပီး အခ်ိဳ႕ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိကာ ရဲကင္းစခန္းမ်ားမွ လက္နက္ငယ္ ၆ လက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္မ်ားထံ ပါရွိသြားခဲ့ ပါသည္။

၉။၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ဆဲဥပေဒ၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားႏွင့္အညီ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ျခင္းရွိ၊ မရွိအား စစ္ေဆးသုံးသပ္အႀကံျပဳတင္ျပႏိုင္ရန္အတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ္စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္အား ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြ ဦးစီးသည့္ အဖြဲ႕ဝင္ ၁၂ ဦးျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံး(ၾကည္း)မွ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေအးဝင္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕မွ ရဲမႉးခ်ဳပ္ ဝင္းထြန္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္လည္းေကာင္း လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ား၏ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့မႈမ်ားသည္ ထိေတြ႕တိုက္ခိုက္မႈစည္းမ်ဥ္း(ROE)ႏွင့္အညီ ေဆာင္႐ြက္မႈ ရွိ/မရွိ၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံး(ၾကည္း)၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ား အတိုင္းလိုက္နာမႈရွိ/ မရွိႏွင့္ ဥပေဒႏွင့္ညီ/ မညီစုံစမ္းစစ္ေဆးေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ တပ္မေတာ္စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕က ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္ ၃ ခုႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း တရား ဥပေဒႏွင့္အညီ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တပ္မေတာ္သားမ်ားအေနျဖင့္ ေပးအပ္သည့္တာဝန္မ်ားကို ဥပေဒႏွင့္ အညီေဆာင္႐ြက္ျခင္းရွိ/ မရွိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေအးဝင္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္ စစ္ေဆးေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ အင္းဒင္ေက်း႐ြာျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း ကြင္းဆင္း စစ္ေဆးျခင္း၊ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။

၁၀။တပ္မေတာ္စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕အေနျဖင့္ စုံစမ္းစစ္ေဆးရာ၌ ျပင္ပသက္ေသမ်ား အျဖစ္ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသရွိ တိုင္းရင္းသားေက်း႐ြာ ၂ ႐ြာမွ တိုင္းရင္းသား ၁၉၅ ဦး၊ ဟိႏၵဴေက်း႐ြာ ၂ ႐ြာမွ ဟိႏၵဴ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၂၀၅ ဦးႏွင့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာ ၅၄ ႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၂၈၁၇ ဦး စုစုေပါင္း ၃၂၁၇ ဦးအား ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့ၿပီး အသိသက္ေသ စုစုေပါင္း ၈၀၄ ဦးတို႔၏ သက္ေသထြက္ဆိုခ်က္မ်ားကို ရယူႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာပဋိပကၡျဖစ္စဥ္၌ တပ္မေတာ္စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕၏ ခိုင္မာသည့္ သက္ေသမ်ားအေပၚ စုံစမ္းစစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ားအရ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ လုံၿခဳံေရးစခန္းမ်ားသို႔ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ ဘဂၤါလီအင္အားမွာ မူလက ၄၀၀၀ ဦးခန္႔ ခန္႔မွန္းခဲ့ေသာ္လည္း စိစစ္ေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ားအရ အနည္းဆုံးအင္အား ၁၀၀၀၀ ေက်ာ္မွ အမ်ားဆုံး ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္အထိရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါ သည္။ ARSA အစြန္းေရာက္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔ျဖစ္စဥ္မ်ား ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္ေခါင္းေဆာင္ အာဘာအူလႅာသည္ ေက်း႐ြာအုပ္စု၊ ေက်း႐ြာအလိုက္ အၾကမ္းဖက္ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ေခါင္းေဆာင္အမည္၊ ေက်း႐ြာ အုပ္စု၊ ေက်း႐ြာအလိုက္ ေဖာ္ထုတ္ရရွိခဲ့ပါသည္။ ၎ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ေက်း႐ြာအလိုက္ ေမာ္လဝီဆရာမ်ား၊ ေက်း႐ြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးမ်ားကိုအေျခခံၿပီး အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕မ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာဖြဲ႕စည္းခဲ့ေၾကာင္း၊ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ မ်ားႏွင့္နီးစပ္သူမ်ား၊ ၎တို႔၏ ၾသဇာမခံသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕သို႔ မဝင္ေရာက္လိုသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ သင္တန္း မတက္ေရာက္လိုသူမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ လည္လွီးသတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားေဆာင္႐ြက္ခဲ့ သည့္အျပင္ ေက်း႐ြာရွိဘဂၤါလီ႐ြာသားမ်ားအား ကိုရမ္က်မ္းကိုင္၍ က်မ္းက်ိန္ကာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕သို႔ ဝင္ေရာက္ေစသျဖင့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာတိုင္းရွိ ႐ြာသူ၊႐ြာသား အမ်ားစုမွာ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအျဖစ္ အဓမၼသြတ္သြင္းခံရေၾကာင္း စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိရပါသည္။

၁၁။ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့သည့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာ ၅၄ ႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၂၈၁၇ ဦးႏွင့္ သက္ေသ ထြက္ဆိုခ်က္ရယူခဲ့သည့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာ ၁၀၅ ႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၃၆၂ ဦး တို႔၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားအရ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ အျပစ္မဲ့႐ြာသူ၊ ႐ြာသားမ်ားအား ဥပေဒမဲ့ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီး မ်ားအား လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ မုဒိမ္းမႈမ်ားက်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရွိေၾကာင္း၊ ဥပေဒမဲ့ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ား၊ မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ားမရွိေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္စစ္ေဆး ေတြ႕ရွိရပါသည္။ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသရွိဘဂၤါလီ႐ြာသူ၊ ႐ြာသားမ်ား၏သက္ေသထြက္ဆိုခ်က္အရ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ရာတြင္ အၾကမ္းဖက္ေခါင္းေဆာင္အဆင့္ဆင့္မွ ႀကိဳတင္စီမံ၍ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္းတိုက္ခိုက္ရန္အမိန္႔ေပးခဲ့ၿပီး ARSA အစြန္းေရာက္ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမား အမာခံမ်ားႏွင့္ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား၊ ကေလးမ်ားအပါအဝင္ အမ်ားအျပား ပါဝင္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ္လည္း တိုက္ခိုက္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ေအာင္ျမင္မႈမရွိသျဖင့္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက ေနအိမ္မ်ားကိုမီးရႈိ႕၍ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ဦးစြာ ထြက္ေျပးေၾကာင္း၊ က်န္႐ြာသားမ်ားကိုလည္း ထိုကဲ့သို႔ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရန္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ အက်ပ္ကိုင္ျခင္း၊ စည္း႐ုံးျခင္းစသည့္ နည္းလမ္းေပါင္းစုံသုံး၍ ျပဳလုပ္ခဲ့သျဖင့္ အမ်ားအျပားထြက္ေျပးခဲ့ရေၾကာင္း စုံစမ္းစစ္ေဆးေတြ႕ရွိရသည္။

၁၂။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ နံနက္တြင္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား ေနထိုင္ေသာ ရဲေဘာက္က်ေက်း႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၅၂ ဦး၊ ခေမာင္းဆိပ္(ေတာင္)႐ြာမွ ၅၃ ဦးတို႔အား အၾကမ္းဖက္ဘဂၤါလီမ်ားက ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ေနအိမ္မ်ားရွိပစၥည္းမ်ားလုယက္ျခင္း၊ ဘုရားစင္ႏွင့္႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ႐ိုက္ခ်ိဳးျခင္း၊ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ မ်ားကို မီးရႈိ႕ျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ရဲေဘာက္က်႐ြာမွ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးငယ္တစ္ဦးႏွင့္ ခေမာင္းဆိပ္ (ေတာင္)႐ြာမွ အမ်ိဳးသမီး ၈ ဦးတို႔ကို မသတ္ဘဲ ၎တို႔၏ေရွ႕တြင္ပင္ က်န္႐ြာသူ၊ ႐ြာသားမ်ားျဖစ္ေသာရဲေဘာက္က်ေက်း႐ြာမွ ၄၅ ဦးကို လူမဆန္စြာ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္၍ က်င္းေဘးတြင္ ပက္လက္ လွန္ထားၿပီး လည္လွီး၍ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခဲ့ပါသည္။ ဖမ္းဆီးခံရသူဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ၁၀၅ ဦး အနက္ ၆၀ ဦးမွာ ယေန႔တိုင္ေပ်ာက္ဆုံးဆဲျဖစ္ၿပီး က်န္ရစ္သူဟိႏၵဴဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အစၥလာမ္ ဘာသာသို႔ အတင္းအက်ပ္ကူးေျပာင္းခိုင္းၿပီး ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္၊ ဘဒကားေက်း႐ြာအုပ္စု၊ ခုံတိုင္႐ြာမွ ၿမိဳ တိုင္းရင္းသား ၇ ဦးကို ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ားက လူအုပ္ျဖင့္ ဝိုင္းဝန္းတိုက္ခိုက္မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ ၎တို႔အား ေၾကာက္႐ြံ႕ၿပီး ၾသဇာတည္ေဆာက္ရန္ ရည္႐ြယ္၍ ရက္စက္စြာ လည္လွီးသတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား/ဟိႏၵဴ/ဘဂၤါလီ စုစုေပါင္း ၁၃၁ ဦးရွိေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ ရွိရပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသရွိ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုအေပၚ အႏိုင္က်င့္၍ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ၿပီး လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္ျခင္း(Genocide)ႏွင့္ လူမ်ိဳးတုံးသန္႔စင္ျခင္း ( Ethnic Cleansing)အား ARSA ဦးေဆာင္ေသာ အစြန္းေရာက္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမား မ်ားက ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း တစ္ဖက္ႏိုင္ငံဒုကၡသည္စခန္းတြင္ေနထိုင္စဥ္ ႏိုင္ငံတကာမွ သံတမန္မ်ား၊ သတင္းမီဒီယာ သမားမ်ားလာ ေရာက္ပါက ၎တို႔မွ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ သင္ၾကားထားသည့္အတိုင္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ ျဖတ္ျခင္းႏွင့္ လူမ်ိဳးတုံး သန္႔စင္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနသေယာင္ စြပ္စြဲေျပာဆိုႏိုင္ရန္ လုပ္ႀကံဖန္တီးခဲ့ျခင္းျပဳလုပ္ ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။

၁၃။တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ရခိုင္ပဋိပကၡအတြင္း တည္ဆဲစစ္ဘက္/နယ္ဘက္ ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီသာ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၿပီး လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းရွိ၊ မရွိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတစ္ဦး ဦးေဆာင္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္း၍ လက္ေတြ႕က်က်ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးကာ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအား ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာ႐ုံမက ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား တည္ဆဲတရား ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္လုံၿခဳံေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍အဓိက တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္ရသည့္ အေနာက္ပိုင္းတိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉးအားလည္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အေျခအေနမ်ား ႏွင့္ပတ္သက္၍ ၎၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ားရွိေနသျဖင့္ တာဝန္ဆက္လက္ထမ္း ေဆာင္ခြင့္ကိုရပ္နားခဲ့ပါသည္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ အရာရွိ၊ စစ္သည္ ၇ ဦး၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္၃ ဦးတို႔အား တည္ဆဲဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ အေရးယူအျပစ္ေပးခဲ့ကာ အမႈတြင္ပါဝင္ေသာ အရပ္သားမ်ားအားလည္း သက္ဆိုင္ ရာတရား႐ုံးမ်ား၌ တရားစြဲဆိုအေရးယူအျပစ္ေပးခဲ့ပါသည္။ ဘဂၤါလီမ်ားကိုလည္း တည္ဆဲတရားဥပေဒမ်ား ႏွင့္အညီသာ အေရးယူေဆာင္႐ြက္လ်က္ ရွိပါသည္။ ၎ကဲ့သို႔ ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ၾကားမွ တပ္မေတာ္၏ မူဝါဒမဟုတ္ေသာ တစ္ဦးခ်င္း၏လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္မႈ အမွားမ်ားအားပုံႀကီးခ်ဲ႕ကာ တပ္မေတာ္တစ္ရပ္လုံး က်ဴးလြန္ေနသေယာင္ စြပ္စြဲထားသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။

၁၄။တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးအား ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရထံ တင္ျပ၍သာ စနစ္တက်ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။ ရခိုင္ပဋိပကၡ တြင္လည္း စစ္ဆင္ေရး၊ လုံၿခဳံေရး ေဆာင္႐ြက္မႈအား အစိုးရ၏ၫႊန္ၾကားခ်က္ႏွင့္အညီ စစ္ဆင္ေရးမွသည္ လုံၿခဳံေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈ ထိန္းသိမ္းေရး အေျခအေနသို႔ ေလွ်ာ့ခ် ေျပာင္းလဲေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနျဖင့္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာပဋိပကၡႏွင့္ပတ္သက္၍ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ေရွာင္တိမ္းသြားေသာ ဘဂၤါလီမ်ားအား ဥပေဒႏွင့္အညီ ျပန္လည္လက္ခံရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ခံရန္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။ စင္စစ္ထြက္ေျပးဘဂၤါလီမ်ားသည္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ေနာက္ပိုင္း ၎ေဒသ၌ ထိေတြ႕တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားျခင္းမရွိေတာ့သည့္အခ်ိန္မွသာ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ထြက္ခြာၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး ၎တို႔ အမ်ားစုသည္ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္ဘဂၤါလီအုပ္စု(ARSA)ႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေနသူ မ်ားျဖစ္၍ တရားဥပေဒႏွင့္အညီစုံစမ္းစစ္ေဆးျခင္း၊ အေရးယူျခင္းျပဳလုပ္ခံရမည္ကို စိုးရိမ္ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ထြက္ေျပးရန္ ဖိအားေပး လႈံ႕ေဆာ္ခ်က္မ်ား တတိယႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ခြင့္ရရွိမည္ဟူေသာ မက္လုံးေပးမႈမ်ား ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးၾကသူမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။ ၎အျပင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ၁ ဦး၏ မိသားစုဝင္မ်ားသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ အလုပ္သမား လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား ၀န္ႀကီးဌာနမွ ေတာင္းယူထား ေသာစာရင္းအရ မိသားစုတစ္စုလွ်င္ မိသားစုဝင္ ၂၀ ဦးမွ ၃၀ ဦးအထိ ပ်မ္းမွ်ရွိၾကသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္သူ ၁၀၀၀၀ ရွိလွ်င္ပင္ မိသားစုဝင္ ၂၀၀,၀၀၀ ခန္႔ႏွင့္ မိသားစု ၁ စုခ်င္းအလိုက္ ေဆြမ်ိဳးအသိုင္းအဝိုင္းမ်ားပါ ပတ္သက္ဆက္စပ္လ်က္ ထြက္ေျပးၾကသူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ အသက္ကိုပင္ စြန္႔လႊတ္ရန္ သစၥာအဓိဌာန္ ၄ ခ်က္ကို ဦးထိပ္႐ြက္ထားၾကရသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒမ်ား၊ တပ္မေတာ္အက္ဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာၾကရသည့္ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ “ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ပုဒ္မ-၃၃၈ ႏွင့္ ၃၄၁’’ ပါအတိုင္း“ ႏိုင္ငံေတာ္အား ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပအႏၲရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရးအတြက္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ရမည္။’’ “ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား က်ေရာက္ လာလွ်င္ တပ္မေတာ္ကကူညီေဆာင္႐ြက္ရမည္။” ဆိုေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားအတိုင္း ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးယႏၲရားမ်ားႏွင့္ ျပည္သူလူထုအားလုံးကို အၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္း သူမ်ား၏ ေဘးရန္မွကာကြယ္ျခင္း သာျဖစ္ပါသည္။ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားအား ေက်ာ္လြန္၍လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ဥပေဒႏွင့္ၿငိစြန္းသည့္ အမိန္႔မ်ားေပး၍ ေဆာင္႐ြက္ေစျခင္းမရွိဘဲ ေဒသခံလူထုႏွင့္တိုင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ ကာကြယ္ရင္း စိတ္ဆႏၵေစာ၍ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာလုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္အမွားမ်ားရွိပါကလည္း တရားဥပေဒႏွင့္ အညီ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူလ်က္ရွိပါသည္။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္၏လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ ဆႏၵအမွန္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအဆက္ဆက္ စိတ္ရွည္သည္းခံ စြာျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရာ ယခုအထိပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA)လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္း ၁၀ ဖြဲ႕ရွိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈတြင္ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ယခင္သေဘာတူ ထားေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား၊ NCA စာခ်ဳပ္ပါ ႏွစ္ဖက္လိုက္နာရန္ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ား၊ တပ္မေတာ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူဝါဒ(၆)ရပ္ အေပၚတြင္သာမူတည္၍ သစၥာရွိရွိတိက်စြာ လိုက္နာေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။ လက္ေတြ႕အေနျဖင့္လည္း NCA လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေသာ တိုင္းရင္းသား ေဒသမ်ား၌ ပဋိပကၡမ်ားခ်ဳပ္ၿငိမ္း၍ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကိုအဓိကထား လက္တြဲေဆာင္႐ြက္ေနႏိုင္ၿပီျဖစ္ပါ သည္။

၁၅။ထို႔အျပင္လက္ရွိအေျခအေန၌လည္း ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ PBS သတင္းအဖြဲ႕သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ ေကာ့ဘဇားေဒသ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ေရာက္ရွိေနသည့္ ARSA ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ဝင္ အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းၿပီး သတင္းေရးသားရာတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း၌ ARSA အဖြဲ႕မ်ားသည္ အစုတစ္စုလွ်င္ ၅ ဦးပါ အဖြဲ႕ေလးမ်ား ဖြဲ႕စည္းထားေၾကာင္း၊ အဖြဲ႕ငယ္မ်ား၏အဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ ၎တို႔ တစ္ခါမွမျမင္ဖူးေသာ အႀကီးအကဲကၫႊန္ၾကားသည့္လုပ္ငန္းကို လုပ္ေဆာင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ေက်း႐ြာ ၄၀ ရွိ ႐ြာတိုင္းတြင္ ARSA အဖြဲ႕ဝင္ ၁၀၀ မွ ၂၀၀ အၾကားရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခုအမ်ားစုသည္ ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဒုကၡသည္မ်ားၾကား၌ ရွိေနၾကေၾကာင္း၊ ျပည္ပေရာက္ ARSA အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕ ဖြဲ႕ေရးအလားအလာကို ေဆြးေႏြး ေနေၾကာင္း၊ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလအတြင္း သတင္းေဖာ္ျပထား သည္ကို ေတြ႕ရွိရ ပါသည္။

၁၆။ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အပါအဝင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ ARSA အစြန္းေရာက္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈအေျခအေနမ်ား၊ ဘဂၤါလီမ်ား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ သိန္းႏွင့္ခ်ီ၍ ထြက္ေျပးရမႈအေျခခံအေၾကာင္းအရင္းမ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရမွ ထြက္ေျပးဘဂၤါလီမ်ား ျပန္လည္လက္ခံရန္အသင့္ျဖစ္မႈအေပၚ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ဘဂၤါလီမ်ားႏွင့္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ ႐ြက္မႈအေျခအေနမ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ျပန္လည္ မဝင္ေရာက္ လိုမႈအေျခအေနအေၾကာင္းအရင္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာႏွင့္ သံတမန္မ်ား အပါအဝင္ NGO တို႔ကိုဘဂၤါလီမ်ားႏွင့္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ မဟုတ္မမွန္ ပုံႀကီးခ်ဲ႕ ေျပာဆိုေနမႈ အေျခအေနမ်ားအျပင္ တပ္မေတာ္သားမ်ားႏွင့္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ နယ္ေျမ ရွင္းလင္းမႈတြင္ ဥပေဒလုပ္ထုံး၊ လုပ္နည္းႏွင့္အညီ ေဆာင္႐ြက္မႈအေျခအေနမ်ား၊ ေပးအပ္ထားသည့္ အမိန္႔ႏွင့္ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအတိုင္း လိုက္နာမႈရွိ/မရွိ စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈအေျခအေနမ်ား၊ လိုက္နာမႈမရွိသည့္ တပ္မေတာ္သားႏွင့္ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္အခ်ိဳ႕အေပၚ အေရးယူေဆာင္႐ြက္မႈအေျခအေနမ်ားစသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္ မ်ားစြာတို႔အား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေရာက္ရွိေနေသာ ဥပေရာပသမဂၢ၏ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Mr. Stavros Limbrinidis ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ ကိုယ္စား ဒုတိယတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္(ၾကည္း) ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး စိုးဝင္းမွ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၅ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ ဘုရင့္ေနာင္ရိပ္သာ၌ လက္ခံေတြ႕ဆုံ၍ အျပန္အလွန္အေထာက္အထားဓာတ္ပုံမ်ား ႏွင့္တကြ ပြင့္လင္းျမင္ သာစြာ ေဆြးေႏြးေပးခဲ့ၿပီးလည္းျဖစ္ပါသည္။

၁၇။ထိုကဲ့သို႔ ခိုင္လုံမွန္ကန္ေသာသက္ေသမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ား၊ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္မ်ားအေပၚ မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ ယခုကဲ့သို႔ ၿဗိတိန္အမတ္မ်ား၏ တစ္ဖက္သတ္ စြပ္စြဲေျပာဆိုခ်က္မ်ား၊ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာင္စီအစည္းအေဝး၏ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ခရီးစဥ္ႏွင့္ တပ္မေတာ္၏တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးေဆာင္႐ြက္မႈဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ား၌ ထိေတြ႕ တိုက္ခိုက္မႈ စည္းမ်ဥ္း(ROE- Rules of Engagement)ႏွင့္အညီ တိက်စြာလိုက္နာ၍ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးေဆာင္႐ြက္ေနမႈ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏ဘူးသီးေတာင္- ေမာင္ေတာေဒသျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ဒုကၡသည္မ်ားျပန္လည္လက္ခံေရး အစီ အစဥ္၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအေပၚ ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးေနသည့္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ျပည္တြင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္သူလူထု တို႔မွ အထင္အျမင္လြဲမွားမႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာေစႏိုင္သျဖင့္ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ားအေပၚ မွန္ကန္စြာသုံးသပ္၍ ဂုဏ္သိကၡာရွိၿပီး တရားမွ်တမႈရွိေသာ တိုက္တြန္းမႈ၊ ဆုံးျဖတ္မႈ မ်ားကိုသာ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္းႏွင့္ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ရခိုင္အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ လက္ေတြ႕ဆန္ေသာ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈျဖစ္ေပၚလာ ေစမည္ျဖစ္ ပါေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္ အပ္ပါသည္။

တပ္မေတာ္သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕

#Themyawadydaily