သံလြင္ျမစ္

( ယခု ေဖာ္ျပေသာ " ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ႏွင့္ က်ယ္ေလာင္လာတဲ့ ဆန္႔က်င္သံမ်ား " ေဆာင္းပါးသည္ တာ၀န္ရွိသူမ်ား၏ အျမင္ႏွင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ အျမင္မ်ား ၊ စုိးရိမ္ပူပန္မႈ မ်ားကုိ စာဖတ္သူမ်ား သိရွိေစရန္ တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ )

ခင္စႏၵာျမင့္

ေရကာတာနဲ႔ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ဆန္႔က်င္တဲ့ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြဟာ ကယားျပည္နယ္ လိြဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ အစည္းအေဝးႀကီး တစ္ခုမွာ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူေတြ၊ အစိုးရအရာရိွေတြ၊ စီးပြားေရးကုမၸဏီ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ရင္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ မယံုၾကည္မႈ၊ မေက်နပ္မႈ ခံစားခ်က္ အသီးသီးကို ခ်ျပၿပီးေဆြးေႏြးျငင္းခံု ေနၾကပါတယ္။

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၃ ရက္ေန႔ ေဆြးေႏြးပဲြေရာက္ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြဟာ ရွမ္း၊ ကယားျပည္နယ္က အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း ေတြကို ကုိယ္စားျပဳသူ ေတြပါ။

ဘီလူးေခ်ာင္း အမွတ္(၁) စက္႐ံုဝန္းက်င္ မွာရွိတဲ့ ရွမ္းရြာရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးသိန္းဇံ က မီးခြက္နဲ႔ေနထိုင္ခဲ့ ရတဲ့ ေဒသခံေတြထဲက အမ်ားအျပား လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ရလာတဲ့အတြက္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားလာတယ္။ 

ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြဟာ အဲဒီလို ေကာင္းက်ဳိး ရိွသလို ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီး တာမ်ဳိးလို ဆိုးက်ဳိးေတြလည္း ရိွေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

''ရွမ္းျပည္နယ္ သံလြင္ျမစ္မွာ ေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ္ ဆိုရင္ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ကယားျပည္နယ္မွာ ရွိတဲ့ ရပ္ရြာေတြ အားလံုး ေရလႊမ္းမိုး သြားမယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကန္႔ကြက္ခ်င္ ၾကတယ္လို႔ ၾကားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ဆိုလည္း ထပ္မေဆာက္ ေစခ်င္ဘူး'' လို႔ ဦးသိန္းဇံ က ေျပာပါတယ္။

ဦးသိန္းဇံ လိုပဲ အနာဂတ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြ ေရရွည္တည္တံ့ ႏိုင္ေစေရး အစီအစဥ္ ေရးဆြဲတဲ့အခါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်သူတို႔ကို ကူညီႏိုင္မယ့္ ဒီေဆြးေႏြးပဲြမွာ တက္ေရာက္ လာသူေတြက စီမံကိန္းရဲ႕ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ ေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ ၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားေပး စက္႐ံု တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္း ေတြကို ဆန္႔က်င္သူ ေတြရဲ႕အသံကေတာ့ ပိုၿပီးက်ယ္ေလာင္ လာေနပါၿပီ။ လတ္တေလာ လည္ပတ္ေနတဲ့ ေရအားသံုး ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုေတြ ကလည္း ႏိုင္ငံအတြက္ မရိွမျဖစ္ အေရးပါတဲ့ အေနအထား မွာရိွပါတယ္။ ဓာတ္အားပိုမို လိုအပ္လာခ်ိန္မွာ မ်က္စိက် လာၾကတာ ကလည္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေရး ပဲျဖစ္ေနပါတယ္။ 

လွ်ပ္စစ္ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ 

တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ လွ်ပ္စစ္မီး မရတဲ့ အိမ္ေထာင္စု ေပါင္း ၆၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွတယ္လို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉ ရက္ေန႔ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ ဝန္ႀကီး ဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တစ္ေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ လွ်ပ္စစ္သံုးစြဲမႈက ၂ဝ၁၅ မွာ ယူနစ္သန္းေပါင္း ၁၃ဝဝဝ နီးပါးရိွၿပီး ၂ဝ၁၆ မွာေတာ့ သန္း ၁၅ဝဝဝ နီးပါး ရိွလာ ပါတယ္။ လိုအပ္ေနတဲ့ ဓာတ္အားကို ေရအား၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕၊ ဇီဝပစၥည္း ေလာင္စာ၊ ေနေရာင္ျခည္၊ ဒီဇယ္၊ ေက်ာက္မီးေသြး စြမ္းအင္ေတြက ထုတ္လုပ္ေနတာပါ။ ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္ က႑ စုစုေပါင္း ထုတ္လုပ္မႈရဲ႕ ေလးပံုသံုးပံုကို ေရအားကေန ရရွိေၾကာင္း ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ စာရင္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ ္စီမံကိန္းမ်ားနဲ႔ပ တ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြေတြကို သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာန၊ ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ အဖြဲ႕ခြဲ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးစီမံခန္႔ခြဲျခင္း ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း (International Finance Corporation-IFC) တို႔ ပူးေပါင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ လဆန္းပိုင္း လိြဳင္ေကာ္မွာ ေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကေတာ့ အဲဒီထဲက တစ္ခုပါပဲ။

IFC ရဲ႕ဆက္သြယ္ေရး အရာရွိ တစ္ဖနီဟက္ကာ ေနာ့စကီ က ေဆြးေႏြးပဲြဟာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ က႑အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္မႈ (Strategic Environmental Assessment - SEA) ကိုေရးဆြဲႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း IFC ဟာ နာမည္ေက်ာ္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း၊ ဧရာဝတီနဲ႔ သံလြင္ျမစ္ေပၚက ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြမွာ တျခား ဘယ္အခန္းက႑ ကေနမွ ပါဝင္မွာ မဟုတ္သလုိ၊ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ ေပးတာေတြလည္း ျပဳလုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

SEA အႀကံျပဳ ေဖာ္ျပခ်က္ ေနာက္ဆံုး အစီရင္ခံစာကို လာမယ့္ ေအာက္တိုဘာမွာ ထုတ္ျပန္ သြားမယ္လို႔ IFC အႀကီးတန္း အရာရွိတစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ ကိတ္လာဇ႐ုစ္ က ေျပာပါတယ္။

ေဒသခံတို႔ရဲ႕ပူပန္ခ်က္

ေလာပိတ ရြာေပါင္း ၁၇ ရြာထဲက ရွမ္းရြာဟာ ဘီလူးေခ်ာင္း အမွတ္(၁) စက္႐ံုအနီး တည္ရွိပါတယ္။ ရြာေနာက္ဘက္ မွာေတာ့ ေတာင္ကတုံး ျဖစ္လုနီးပါး အေျခအေနကို ျမင္ေနရပါတယ္။

ရွမ္းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးသိန္းဇံ က ေဒသ စိုက္ပ်ဳိးေရးဟာ ဘီလူးေခ်ာင္း ေရကို အားထားခဲ့ရ ေပမယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ေဖာ္ေဆာင္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရမလံုေလာက္ ေတာ့တဲ့အတြက္ ေရႊ႕ေျပာင္း ေတာင္ယာ စိုက္ပ်ဳိးရာကေန ေတာျပဳန္းလာ ရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ေဆြးေႏြးပြဲေရာက္ ကယားျပည္နယ္ ေဒသခံ ဦးသက္တင္ ကလည္း ဓာတ္အား စီမံကိန္းအတြက္ ေရကာတာ တည္ေဆာက္ေရးကို လံုးဝကန္႔ကြက္သူ တစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။

''သံလြင္ျမစ္မွာ ေရကာတာ ခုနစ္စင္း ေဆာက္မွာေလ၊ ေရျမဳပ္ဧရိယာက ဘယ္ ေလာက္လဲ၊ အဲဒီမွာ ေတာေတြ၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ေဂဟစနစ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဒသဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈ႐ိုးရာ ေတြ ဘယ္ေလာက္ပ်က္စီး သြားမလဲဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္  ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူေတြကို ခ်မျပဘူး။ အခုေဆာက္မယ္ ေျပာတဲ့ စီမံကိန္းေတြ အတြက္ ေက်းရြာေတြ ဆင္းၿပီး ရြာသူရြာသား ေတြရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ကို သူတို႔ မယူထားဘူး'' လို႔ ဦးသက္တင္ က ေျပာပါတယ္။

စီမံကိန္း ျဖစ္ေျမာက္ေရး အလားအလာ 

ေရလႊမ္းဧရိယာ ဟာ ေဒသခံေတြ ယူဆသေလာက္ ႀကီးမားမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဘီလူးေခ်ာင္း(၃) စက္႐ံုက ပညာရွင္တစ္ဦးက ယူဆပါတယ္။

''လိြဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ အျမင့္က ေပ ၃,ဝဝဝ နီးပါးေပါ့။ ေပ ၅ဝဝ တမံတည္ရင္ တမံထိပ္က ေပ ၈၅ဝ ပဲရွိမယ္။ တကယ္ ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သံလြင္က အျမင့္ႀကီး ေဆာက္လို႔ရတယ္။ စက္ေမာင္း ေကာင္းေအာင္ေလာက္ပဲ ေဆာက္တာေၾကာင့္ အမ်ားထင္ေနသလို စင္ကာပူေလာက္ရွိတဲ့ ေရလႊမ္းလြင္ျပင္ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး'' လို႔ ေျပာပါတယ္။

ေလာပိတေရအား လွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ေရး၊ ဘီလူးေခ်ာင္း အမွတ္(၃)စက္႐ံု က ပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ကလည္း ေက်ာက္မီးေသြး၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ တို႔က လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ျခင္းဟာ ကုန္ၾကမ္း အၿမဲတမ္း လံုလံု ေလာက္ေလာက္ ရမယ္လို႔ အာမ မခံႏိုင္ေၾကာင္း၊ ကိုယ့္လက္ထဲမွာ အသင့္ရွိေနတဲ့ ေရအားကိုပိုမို အသံုးခ်ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ကို ထုတ္လုပ္သင့္ေၾကာင္း သံုးသပ္ပါတယ္။

လတ္တေလာ SEA အစီရင္ခံစာ ေရးဆြဲႏိုင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနဆဲ ကာလမွာ အႀကီးစား ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ေတြကို ရပ္နားထားရပါၿပီ။

SEA ထြက္လာၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကာလ အေျခအေနအရ ေတာင္းဆိုလာတဲ့ အေပၚမူတည္ၿပီး ခ်ဳပ္ထားၿပီးသား စာခ်ဳပ္ထဲက အခ်က္အလက္ ေတြကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ သြားႏိုင္ပါတယ္လို႔ သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးရဲေဆြ က ေျပာပါတယ္။

ေလ်ာ္ေၾကးမေပး ရေအာင္လို႔ သေဘာတူၿပီးသား အႀကီးစားစီမံကိန္း ေတြကို အေသးစားစီမံကိန္း ေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ႏိုင္သလို၊ အစိုးရကိုယ္တိုင္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စီမံကိန္းမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲတာလည္း ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ လို႔ ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴး က ရွင္းျပပါတယ္။

ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ သဘာဝတရားကို ဖ်က္တယ္ဆိုတာထက္ ျပဳျပင္၊ ေျပာင္းလဲ ျပင္ဆင္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ေဒသခံေတြရဲ႕ နားလည္မႈကို ရဖို႔အတြက္ သူတို႔ျပစ္တင္ၿငိဳျငင္ တာေတြကို ရဲရဲရင့္ရင့္ ရင္ဆိုင္သြားမယ္လို႔ ဒုတိယ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးရဲေဆြ က ဆုိပါ တယ္။ 

''ဖုန္ထတာကို ေၾကာက္ေနရင္ လမ္းေကာင္းရႏိုင္မွာ  မဟုတ္ဘူး'' လို႔ ဦးရဲေဆြ က ေျပာလိုက္ပါတယ္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၅)