ေဆး၀ါးအတုေတြရဲ႕ အဆုိး သက္ေရာက္မႈမ်ား

ေဆး၀ါးအတုေတြရဲ႕ အဆုိး သက္ေရာက္မႈမ်ား

( ေဒါက္တာ လြင္သန္႔ )

အတုဆိုသည္မွာ သြားတု၊ ေျခတု၊ လက္တု တို႔သာ လိုအပ္တဲ့သူေတြ အတြက္ အသံုးဝင္ အသံုးတည့္ ေပမယ့္ ေဆးဝါးအတု၊ ႏို႔မႈန္႔အတု၊ အစားအစာအတု၊ မိတ္ကပ္အလွ ျပင္ပစၥည္းအတု တို႔က လူကို အသက္အႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္ ေလာက္တဲ့အထိ ဆိုးရြားေစ ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ ကေလး ႏို႔မႈန္႔ထဲမွာ မယ္လမင္းဓာတ္ ပါဝင္ခဲ့လို႔ ကေလးငယ္ တခ်ဳိ႕ ႐ုတ္တရက္ ေက်ာက္ကပ္ ေရာင္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးျခင္းတို႔ ႀကံဳခဲ့ရၿပီး ႏို႔မႈန္႔အစစ္ ျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသ ျပလိုမႈ တစ္ခုတည္း အတြက္ ထည့္ထားတဲ့ မယ္လမင္းဓာတ္ ေတြရွိတဲ့ ႏို႔မႈန္႔ထုတ္လုပ္ သူေတြကို လူေသေစမႈ မ်ားနဲ႔ တရားစြဲဆိုကာ ေသဒဏ္ေပးျခင္း၊ တစ္သက္တစ္ကြၽန္း ခ်ျခင္းမ်ားနဲ႔ အျပစ္ေပးခဲ့ ဖူးပါတယ္။ 

စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႔က စက္မႈဝန္ႀကီး ဌာနႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပူးေပါင္း၍ BPI မွ ထုတ္လုပ္သည့္ ေဆးဝါးမ်ား အတုျပဳလုပ္ ေရာင္းခ်ျခင္းကို ေဖာ္ထုတ္ အေရးယူ မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ တစ္ရပ္ က်င္းပ ခဲ့ပါတယ္။ သိမ္းဆည္းရမိတဲ့ ေဆးဝါးအတု ၄၄ မ်ဳိး၊ တံဆိပ္အတု ၁၈ မ်ဳိး စုစုေပါင္း ခန္႔မွန္းတန္ဖိုး ေငြက်ပ္ ၂ ဒသမ ၈ဝ၇ ဘီလီယံ ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေဆးဝါးအတု ျဖန္႔ျဖဴး ေရာင္းခ်သူ၊ ရက္လြန္ေဆးဝါး ေတြကို တံဆိပ္ေျပာင္း ထုတ္လုပ္သူ မ်ားနဲ႔ ရက္စြဲေျပာင္း ေရာင္းခ်သူမ်ား ကိုလည္း ယင္းပုဒ္မ နီးနီး အေရးယူဖို႔ လိုအပ္လွ ပါတယ္။

အဲဒီေဆးဝါးေတြ တင္သြင္းခံ ရတဲ့ ဆိုင္ႀကီးမ်ား အေနနဲ႔လည္း အတုႏွင့္ အစစ္ကို ေစ်းႏႈန္းအရ သံသယ ရွိၾကမွာ အမွန္ပါပဲ။ ၾကာလာေတာ့ အမွားကို အမွန္ထင္ၿပီး သူတို႔ တင္သြင္းတဲ့ ေဆးဝါးေတြကိုသာ ေစ်းကြက္ထဲ တင္ေရာင္း ေနမိတာပါ။

ျပင္မရသည့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္တဲ့ အသက္ဇီဝိန္ ေျခြမႈ အပါအဝင္ လူသားမဆန္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ေၾကာင့္ ေဆးဝါးအတုရဲ႕ ဆိုးက်ဳိးမ်ား ခံစားၾက ရပါတယ္။ ဘယ္လိုဥပဒ္မွ မျဖစ္ေစသည့္တိုင္ ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္စြာ ဝယ္ယူရ၍ စီးပြားေရးအရ နစ္နာဆံုး႐ံႈး ရပါတယ္။ တျခား ေဆးဝါးနဲ႔ တုပထုတ္လုပ္ ရင္လည္း ပါဝင္တဲ့ ေဆးအၫႊန္းေတြ အျပည့္အဝ မပါဝင္ႏိုင္လို႔ ေရာဂါ မေပ်ာက္ျခင္း၊ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိးမ်ားျခင္း စသည့္ က်န္းမာေရး နစ္နာမႈမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေဆးဝါးအတု အႏၲရာယ္က သည္မွ်ႏွင့္ မၿပီးပါဘူး။ ႏွလံုးေဆး (Digoxin) က ႏွလံုးေရာဂါရွင္ ေတြအတြက္ အားကိုးရာ ေဆးပါ။ ဒီလိုလူနာ ေတြမွာ ေဆးဝါးအတု ေၾကာင့္ အသက္ဆံုး႐ံႈး ရမယ့္ နစ္နာမႈမ်ား ရွိလာႏိုင္တယ္။ ေနာက္ ၿပီး ဘီပီအိုင္ ေဆးဝါးေပါင္းစံု ကို ေစ်းေလွ်ာ့ ေရာင္းလာရင္ ကုမၸဏီအေနနဲ႔ စီးပြားေရးနစ္နာ ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ား ရွိလာႏိုင္သလို စားသံုးသူမ်ားလည္း အထိနာကာ ေဆးဝါးေစ်း ကြက္မွာ စံႏႈန္းမမီတဲ့ (BPI) ေဆးဝါးေၾကာင့္ အသံုးျပဳသူ နည္းသထက္ နည္းလာဖို႔ ရွိပါတယ္။

တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံမွာ ကေလးႏို႔မႈန္႔ထဲ မယ္လမင္း ထည့္မိ၍ ကေလးတခ်ဳိ႕ ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီး ေသဆံုးရ သေလာက္ မဆိုးဝါးခဲ့ဘူး ဆိုသည့္တိုင္ လူကို ေသေစေလာက္သည့္ ေဆးဝါးအတုနဲ႔ ရက္လြန္ ေဆးဝါး ေရာင္းခ်မႈက လူသတ္မႈ သို႔မဟုတ္ ရာဇသတ္ႀကီး ျပစ္မႈေျမာက္ ေစတာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးဝါး ေတြကို ေစ်းႀကီးေပး ဝယ္သံုး ေနၾကတဲ့ ေဆးသမားမ်ား အတြက္ ဘိန္းျဖဴထဲ ပင္နီဆီလင္ ထိုးေဆးမႈန္႔ ေရာျခင္းနဲ႔ ေျမျဖဴမႈန္႔ ေရာျခင္းက အေၾကာထဲ ေဆးထိုးသူမ်ား အတြက္ ေရွာ့ခ္ (Shock) ရကာ လူ႔ေလာကမွ ျမန္ျမန္ထြက္သြား ေစခဲ့တာလည္း ေဆးဝါး အတုေၾကာင့္ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ အရပ္ထဲ ေတာအရက္လို႔ ေခၚတဲ့ အရက္ခ်က္ လုပ္ရာမွာ စားသံုးဖို႔ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ဓာတ္ေျမၾသဇာ၊ အင္ဒရင္၊ ေရာ္ဘာေစ့၊ မက္သေနာ စသည့္ အဆိပ္သင့္ ဓာတုပစၥည္းမ်ား ပါရွိလို႔ အသည္း ေျခာက္ျခင္း၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္း၊ အသည္းကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ လမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို သက္တမ္းတို အတြင္း ျဖစ္ပြားေစၿပီး ေသဆံုးေစလို႔ အရက္တို႔ ဘီယာတို႔ကို လံုးဝေရွာင္သင့္ ပါတယ္။

ေဆးဝါးအတု ဆိုရာမွာ ငါးမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ရက္လြန္ ေဆးဝါးကို ထုတ္လုပ္ပါ ရက္စြဲ၊ ကုန္ဆံုးရက္စြဲ ျပင္ဆင္ၿပီး ျပန္ျဖန္႔ျခင္း၊ ေဆးဝါးအစား ဂ်ဳံမႈန္႔၊ ဆန္မႈန္႔ တို႔တြင္ အေရာင္ဆိုး ထည့္သြင္းျခင္း၊ ေဆးဝါးမွာ ပါဝင္တဲ့ ပမာဏ မီလီဂရမ္ ယူနစ္ စံမီျခင္း၊ ထိုးေဆးမ်ားကို ရက္လြန္ သို႔မဟုတ္ မိုးေရ ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ တျခားႏိုင္ငံ ကုမၸဏီထုတ္ အမ်ဳိးတူ ေဆးဝါးကို ျပဳျပင္ၿပီး လိုခ်င္သည့္ ကုမၸဏီတံဆိပ္ ေျပာင္းလဲ တပ္ျခင္းအျပင္ အစစ္ကိုပါ အတုထင္ လာေအာင္ ပံုေျပာင္း႐ိုက္ ထုတ္ျခင္းမ်ား ေတြ႕ရႏိုင္ပါတယ္။

ရက္လြန္ေဆးဝါးကို ျပင္ဆင္ ထုတ္လုပ္ျခင္း ဆိုရာမွာ ရက္စြဲေနရာ ျပင္ဆင္ေပး႐ံုပဲ ျဖစ္ၿပီး အလြယ္ကူဆံုး အတုလုပ္တဲ့ နည္းျဖစ္တယ္။ ဂ်ဳံမႈန္႔၊ ဆန္မႈန္႔ တို႔တြင္ အေရာင္ဆိုး ထည့္ထားျခင္း ကလည္း လူကို ဥပဒ္မေပးဘူး ဆိုတာ လိမ္လည္မႈပဲ ျဖစ္တယ္။ ေဆးဝါးမွာ ပါဝင္တဲ့ ပမာဏ မီလီဂရမ္ ယူနစ္စံမမီ ျခင္းက ေဆးဝါးအေပၚ အယံုအၾကည္ ေလ်ာ့ေစပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ထုတ္ အာတီဆူနိတ္ ႏွင့္ အာတီမီသာ စားေဆး၊ ထိုးေဆးေတြဟာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္ ႏိုင္ၿပီး လူကို ေသေစေလာက္တဲ့ ဦးေႏွာက္ငွက္ဖ်ား လူနာမ်ား အတြက္ အစြမ္းထက္တဲ့ ေဆးဝါးေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ တျခားေဆးဝါး ကုမၸဏီေတြ ကလည္း ေစ်းႏႈန္း သက္သာတဲ့  ယင္းေဆးဝါး မ်ားကို မီလီဂရမ္ ယူနစ္မျပည့္ဘဲ ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ ျဖဴး လာတဲ့အခါ ေဆးယဥ္ပါးတဲ့ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါမ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ WHO ပါ ပါဝင္လာ ရၿပီး ေဆးဝါး တစ္မ်ဳိးတည္းပါ ငွက္ဖ်ားေဆး အစား ငွက္ဖ်ားေဆး ႏွစ္မ်ဳိး အနည္းဆံုး ပါဝင္တဲ့ ငွက္ဖ်ားကုသ ေဆးဝါးမ်ား ထုတ္လုပ္ဖို႔ အတြက္ ေဆးကုမၸဏီ မ်ားနဲ႔ႏိုင္ငံ မ်ားကို ႏိႈးေဆာ္လာရတဲ့ အထိ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဥပမာ အာတီဆူနိတ္ နဲ႔ မက္ဖလိုကြင္း ႏွစ္မ်ဳိးပါ ေဆးဝါးမ်ား တီထြင္ထုတ္လုပ္ လာမွသာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ခံစားေနရတဲ့ လူနာမ်ား အသက္ခ်မ္းသာ ရာ ရလာပါတယ္။

ကင္ဆာလူနာ၊ ဒဏ္ရာရလူနာ မ်ားအတြက္ ဘိန္းအႏြယ္ဝင္ ပက္သဒင္း၊ ေမာ္ဖိန္းထိုးေဆး အစား ဘာမီတြန္ ထိုးေဆးကို အသားတံဆိပ္ ဖ်က္ၿပီး ျပန္လည္ထုပ္ပိုး ေရာင္းခ်ျခင္းဟာ စားသံုးသူျပည္သူ မ်ားအေပၚ ေက်းဇူးကန္းရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဘာမီတြန္က ေမာ္ဖိန္း၊ ပက္သဒင္းလို နာက်င္မႈ မေလ်ာ့ႏိုင္ပါဘူး။ တျခားႏိုင္ငံက ကုမၸဏီထုတ္ ေဆးဝါးကို မိမိတို႔လိုခ်င္သည့္ ကုမၸဏီထုတ္ေဆးဝါး အျဖစ္ ပံုမွား႐ိုက္ ထုတ္လုပ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္း ကလည္း လိမ္လည္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး တုပေရာင္းဝယ္တဲ့ နည္းက ကုမၸဏီလာ၊ လိုင္းလာဆိုၿပီး ေစ်းႏွစ္မ်ဳိး ေရာင္းခ် သတ္မွတ္ျခင္းပါ။ ဥပမာ- နီအိုဘိုင္ယြန္ (Neobion) အားေဆး အျပာကတ္ဟာ ေစ်းႀကီးျမင့္ လာတဲ့အခါ ကုမၸဏီေရာင္းေစ်း က တစ္ဘူးလွ်င္ ေငြက်ပ္ ၆၆ဝဝ ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကုမၸဏီက မသြင္းဘဲ ေမွာင္ခိုသြင္းတဲ့ အလားတူ ေဆးဝါးက ေငြက်ပ္ ၅၂ဝဝ ပဲရွိတယ္။

အတုဆိုတာ ေရရွည္ မတည္ၿမဲပါဘူး။ ေပၚလာစၿမဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးဝါးအတု ေၾကာင့္ လူေသေလာက္တဲ့ အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရင္ အတုလုပ္သူကို ေနာင္ၾကဥ္ေအာင္ ျပစ္မႈႀကီးႀကီး ရင္ဆိုင္ေစၿပီး အေရးယူသင့္ ပါတယ္။ 

ေစ်းကြက္ထဲမွာ စားေသာက္ကုန္ နဲ႔ အလွကုန္ ပစၥည္းေတြ၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ စားဆီ၊ ႏို႔မႈန္႔ထုပ္ေတြ က်န္းမာေရး ႏွင့္မညီၫြတ္လို႔ ဖယ္ရွားေနခ်ိန္မွာ ေဆးဝါးအတု ျပႆနာက ေပၚလာတယ္။ ႀကီးေလးတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေပးအေရးယူမွသာ ေဆးဝါးအတု ထြက္ေပၚေနေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား ရပ္တန္႔မည္ဟု ယံုၾကည္ပါေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ ပါတယ္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၈)