အေမရိကန္တုိ႔အတြက္ အာရွခ်ိန္ခြင္လွ်ာကုိ အားနည္းသြားေစမည့္ ဖိလစ္ပုိင္တုိ႔၏ တ႐ုတ္အေပၚ အာ႐ံုစူးစုိက္မႈ

( ရွိန္းထက္ )

ဖိလစ္ပိုင္သမၼတသစ္ အျဖစ္ ဒူတာေတ စျဖစ္လာ ကတည္းက ေဒသတြင္း ႏုိ္င္ငံေရး အေျပာင္းအလဲ မ်ားႏွင့္ စတင္ခဲ့ၿပီး ယခုေတာ့ အာရွ-ပစိဖိတ္ ေဒသ၏ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ကိုပင္ ေျပာင္းလဲ ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ သူ၏ သေဘာထားမ်ားက တင္းမာ လာခဲ့သည္။

တ႐ုတ္ႏွင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ အျငင္းပြားမႈေၾကာင့္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ကတည္းက တ႐ုတ္ႏွင့္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ ခဲ့ေသာ ဖိလစ္ပုိင္သည္ စစ္ေရးအရ ေျဖရွင္းရန္ မဟာမိတ္ အေမရိကန္ အားကိုးႏွင့္ တ႐ုတ္ကို မာမာတင္းတင္း ဆက္ဆံခဲ့သည္။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ကို ကင္းလွည့္ ေနသည့္ အေမရိကန္၏ စစ္သေဘၤာ မ်ားကိုလည္း ဖိလစ္ပိုင္ရွိ အေမရိကန္ စစ္အေျခစိုက္ စခန္းမ်ား၌ ရပ္နားခြင့္ ေပးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ အေရးတြင္ ဖိလစ္ပိုင္တို႔ ႏုိင္ငံတကာ တရား႐ံုးမွ အႏုိင္ရၿပီး ထိုေနရာမ်ားကို တ႐ုတ္တို႔ စုိးမိုးထားခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ တို႔က ဖိလစ္ပိုင္ေရွ႕မွ ရပ္တည္ေပး ခဲ့ၾကသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္  ႏွစ္လေက်ာ္ သံုးလအထိ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔သည္ ေသြးေသာက္ မဟာမိတ္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ယခုေတာ့ သမၼတသစ္ ဒူတာေတ တက္လာၿပီးသည့္ အခ်ိန္မွစတင္၍ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔ဆက္ဆံေရး သည္ တစ္ဆစ္ခ်ဳိး ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့သည္။

ဒူတာေတ ၏ အေသပစ္သတ္ၿပီး အေျဖရွာေနသည့္ မူးယစ္ေဆး ျပႆနာကို အေမရိကန္ တို႔က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဝဖန္႐ႈတ္ခ် ၾကသည္။ ႏုိင္ငံတကာ ကိုလည္း ဖိလစ္ပိုင္ အစိုးရကို ဖိအားမ်ားေပးရန္ တိုက္တြန္း ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒူတာေတ သည္ အေမရိကန္ တို႔ကို စၿပီး မၾကည္မလင္ ျဖစ္လာ ေတာ့သည္။ ဒူတာေတက သူ႔ႏုိင္ငံအတြင္း မူးယစ္ေဆး ျပႆနာႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ႏုိင္ငံတကာ က ေျပာေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး လည္း ဂ႐ုမစိုက္ဘူး ဟူ၍ ေျဗာင္ပင္ ဖြင့္ေျပာကာ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမား ကိုပင္ ဆဲဆိုထားသူ ျဖစ္သည္။

ယခု ဖိလစ္ပိုင္သည္ အေနာက္အုပ္စု ကို မီွခုိသည့္ ေခတ္ကုန္ဆံုးကာ အေရွ႕ဘက္ က တ႐ုတ္ကို မွီခုိသည့္ ေခတ္သို႔ ေျပာင္းလဲခ်င္ ေနသည္ဟု ေဝဖန္ခံလာ ရသည္။ တ႐ုတ္ႏွင့္ ရင္းႏွီးပြင့္လင္း သည့္ ဆက္ဆံေရး မ်ားကို သမၼတ သစ္ဒူတာေတ က လိုလားေနၿပီး မၾကာေသးမီ ကပင္ သူ႔ႏုိင္ငံ၏ စစ္ေရးအတြက္ တ႐ုတ္ႏွင့္႐ုရွား တို႔ဆီမွ ေနာက္ဆံုးေပၚ ေခတ္မီ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းမ်ားကို သြားေရာက္ ေလ့လာရန္ ဒူတာေတ ေျပာခဲ့ ေသးသည္။

ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ အေရးကိုလည္း တ႐ုတ္ႏွင့္ အျငင္းပြားမည့္ ဆတ္ဆတ္ထိ မခံသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေရွာင္လႊဲေနၿပီး တ႐ုတ္ႏွင့္ စစ္ေရးအရ ပင္ ဆက္ဆံေရးမ်ား ျပဳလုပ္ရန္အထိ ဖိလစ္ပိုင္ တို႔လိုလားေ နၿပီျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းက ျပည္သူ႔စစ္တမ္း မ်ားအရ ဖိလစ္ပိုင္ ျပည္သူ ရာခုိင္ႏႈန္း အမ်ားစုသည္ ႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ အေမရိကန္ စစ္စခန္းမ်ားကို ထြက္မသြား ေစခ်င္ေသးဘဲ တ႐ုတ္ထက္ အေမရိကန္ကို ယံုၾကည္မႈ ပိုရွိသည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ယခု မူးယစ္ေဆး ကိစၥကို ကိုင္တြယ္သည့္ လမ္းစဥ္မွာ သမၼတသစ္ မွန္သည္ဟု ယူဆသူက မ်ားေနေသာေၾကာင့္ ဒူတာေတ၏ ေျပာစကား မ်ားသည္ အရာေရာက္ ေနသည္။ ဒူတာေတသည္ အေမရိကန္ကို တျဖည္းျဖည္း ႏွင့္ ႏုိင္ငံျပင္ပသို႔ ဆြဲထုတ္ပစ္ခ်င္ ေနသည္။ ထို႔ျပင္ သူ႔ႏုိင္ငံကို ကုိလိုနီအျဖစ္ ျပဳခဲ့ဖူးေသာ အေမရိကန္ ၏ ေလာင္းရိပ္ကိုလည္း ဒူတာေတ က ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ ခ်င္ေနသည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္ ကတည္းက အေျခခ်ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ တို႔သည္ ဖိလစ္ပိုင္၌ ၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္း ေရာက္မွသာ သူ၏ တပ္သား အားလံုးကို ဖိလစ္ပိုင္မွ ဆုတ္ခြာခို္င္း ခဲ့သည္။ ယခုေတာ့ ေခတ္သစ္ အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္အုပ္စု အင္အား ခ်ိန္ခြင္လွ်ာလုပြဲ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔စတင္မွသာ အေမရိကန္သည္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဖိလစ္ပိုင္သို႔ သူ၏ စစ္အင္အား မ်ားကို ျပန္လည္ျဖည့္တင္း ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လထဲမွာပင္ ဖိလစ္ပိုင္တြင္ ပိတ္ထားခဲ့ေသာ သူတို႔၏ စစ္အေျခစိုက္ စခန္းကို အေမရိကန္ တို႔ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ ႏုိင္ခဲ့သည္။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ အေရးကို ဖိလစ္ပိုင္ရွိ သူတို႔ စစ္အေျခစိုက္ စခန္းမ်ားကိုပင္ အေျချပဳၿပီး ေျဖရွင္းရန္ အေမရိကန္တို႔ စဥ္းစားခဲ့ ၾကသည္။ ဖိလစ္ပိုင္၌ အေမရိကန္တို႔၏ စစ္အေျခစိုက္ စခန္း ငါးခုအထိ ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ အျငင္းပြားကြၽန္း အနီးတြင္ရွိေသာ အေမရိကန္ တို႔၏ အန္တိုနီ ယိုေဘာ္တီစတာ ေလတပ္ အေျခစိုက္စခန္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ၿမိဳ႕ေတာ္ မနီလာ အေနာက္ေျမာက္ ဘက္ မိုင္ ၄ဝ အကြာက ဘာဆာေလတပ္ အေျခစိုက္စခန္း၊ လူဇြန္ကြၽန္း ၏ အေနာက္ဘက္ တြင္ရွိေသာ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံ၏ အႀကီးမားဆံုး ေလတပ္ အေျခစိုက္စခန္း ေဖာ့မတ္ဂ္ေဆးေဆး၊ မင္ဒါနာအိုကြၽန္း ေတာင္ဘက္ ကလမ္ဘီယာ ေလတပ္ အေျခစိုက္ စခန္းႏွင့္ အလယ္ပိုင္း မက္တင္ကြၽန္း ေပၚက မက္တင္ဘင္နီ တိုအီဘူရင္ ေလတပ္ အေျခစိုက္ စခန္း တို႔ျဖစ္သည္။

ဖိလစ္ပိုင္ရွိ ယင္း စစ္အေျခစိုက္ စခန္းငါးခုထဲက အမ်ားစုကို အေမရိကန္တို႔ မၾကာမီ အလံုးအရင္းႏွင့္ အင္အား ျဖည့္တင္းရန္ အထိ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ထားၿပီး ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ကို အဓိက မဟာဗ်ဴဟာ က်က် စစ္ခင္းႏုိင္ရန္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ဖိလစ္ပိုင္ရွိ အေမရိကန္၏ စစ္အေျခစိုက္ စခန္းမ်ား အားလံုးသည္ အခ်က္အခ်ာ က်ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ရွိေနၿပီး ဖိလစ္ပိုင္ ကိုလည္း ဝန္းရံေပးထား သကဲ့သို႔ ျဖစ္ခ်င္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္တို႔ အေပၚတြင္ ကာကြယ္ေရး၊ စစ္ေရးတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဖိလစ္ပိုင္တို႔ အလံုးစံု အေလးထား အားကိုးေနရသည္။ ထိုေလာင္းရိပ္ ကိုပင္ ဒူတာေတ က ဖယ္ရွားပစ္ခ်င္ ေနျခင္းျဖစ္သည္။ ယခု အေမရိကန္ႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္ ဆက္ဆံေရးသည္ တင္းမာမႈဘက္ သို႔ ဦးတည္ေနသည္။ သံတမန္ ဆက္ဆံေရးအရ သမၼတတစ္ေယာက္ ႏွင့္တစ္ေယာက္ ေတြ႕ဆံုမႈကို ဖ်က္ပစ္လိုက္သည့္ အေျခအေန မ်ဳိးသည္ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ အေမရိကန္ သမုိင္းအား အ႐ုပ္ဆုိး ေစခဲ့သည္။

လာအုိ၌ က်င္းပခဲ့ေသာ အာဆီယံ အစည္းအေဝး မတိုင္မီ ဒူတာေတ အား သတင္းေထာက္ မ်ားက အေမရိကန္ သမၼတအေပၚ မူးယစ္ေဆး ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးလာခဲ့လွ်င္ မည္သို႔ ေျဖမည္နည္း ဟူသည့္အေမးက ို ဒူတာေတ က အိုဘားမားကို ဆဲဆိုခဲ့သည့္ အတြက္ အိုဘားမားက ဒူတာေတႏွင့္ ေတြ႕ဆံုပြဲကုိ ဖ်က္သိမ္းလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္ ဆက္ဆံေရး သည္ ပိုမိုဆိုးရြား လာခဲ့ရသည္။ မၾကာမီကပင္ အေမရိကန္ ႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္ တို႔၏ ဆက္ဆံေရးကို ေရွ႕ေလွ်ာက္ ပိုမိုဆိုးရြား မလာေစခ်င္ဘူး ဆိုလွ်င္ ဖိလစ္ပိုင္ ၌ရွိသည့္ အေမရိကန္ စစ္အေျခစိုက္ စခန္းမ်ားအားလံုး ကိုပိတ္ပစ္ၿပီး အေမရိကန္တို႔ အမိေျမအျပန္ ခရီးဖြင့္မွ သာလွ်င္ အဆင္ေျပဆံုး ျဖစ္မည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဖိလစ္ပိုင္ေျမမွ အေမရိကန္ကို ထြက္ခြာေစခ်င္ ေနသူဟူ၍ ဒူတာေတအား ေဝဖန္ေနခဲ့မႈ မ်ားသည္ ပိုမိုေသခ်ာ သြားခဲ့သည္။ ဖိလစ္ပိုင္ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ စစ္ဘက္ အႀကီးအကဲ မ်ားကေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္ရွိ အေမရိကန္ စစ္အေျခစိုက္ စခန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တရားဝင္ အေၾကာင္းၾကား စာမ်ား ယခုအခ်ိန္ထိ ေရာက္မလာ ေသးေၾကာင္း ေျပာထားၿပီး အကယ္၍ ေရာက္လာလွ်င္ အေမရိကန္၏ အာရွခ်ိန္ခြင္လွ်ာ သည္ အာရွ-ပစိဖိတ္ တြင္ အားနည္းသြား ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ အေရးႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဖိလစ္ပိုင္ၿပီးလွ်င္ ဂ်ပန္သာ ရွိသည္။ ဂ်ပန္ရွိ စစ္အေျခစိုက္ စခန္း မ်ားႏွင့္ေတာ့ တ႐ုတ္၏ အင္အားကို လိုက္မီရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ သို႔ျဖစ္၍ ဖိလစ္ပိုင္ မွ အေမရိကန္တို႔ ထြက္ခြာသြား ရလွ်င္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ အာရွ-ပစိဖိတ္ အားၿပိဳင္မႈသည္ တ႐ုတ္ဘက္သို႔ အေလးသာ သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)