ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ႏွင့္ ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တည္းမႈ ျဖစ္ပြားရျခင္း အျဖာျဖာ

ကုိႀကီးစုိး (ဆိပ္ကမ္း)

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး တြင္ ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈမ်ား ေန႔စဥ္ ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိရာ ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈႏွင့္ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑ အဆင္ေျပေစရန္ ေဆာင္ရြက္ ေနေသာ တာဝန္ရွိသူမ်ား အေနျဖင့္ စည္းကမ္း ၾကပ္မတ္ျပဳျပင္ ႏုိင္ေစရန္ ျပည္သူတစ္ဦး အေနျဖင့္ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္ မိသမွ်ကုိ အႀကံျပဳ ေရးသား တင္ျပလုိပါသည္။

ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တည္းရျခင္း အေၾကာင္း(၁)

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ေန႔စဥ္ေျပးဆြဲ ေနေသာ ခရီးသည္တင္ ယာဥ္လုိင္း အမ်ားစုမွာ ကားႀကီးမ်ားျဖစ္သည္။ ထုိကားႀကီး မ်ားသည္ မိမိတု႔ိ ညအိပ္ရပ္နား ဂိတ္ထုိးရန္ သတ္မွတ္ကားဝင္း မရွိသည့္အတြက္ ယာဥ္သြား လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ ရပ္တန္႔ ဂိတ္ထုိး၍ မိမိအလွည့္ က်ထြက္ခြာရန္ ရပ္နားၾကသည္။ ထုိသုိ႔ ရပ္နားသည့္အခါ ကားလမ္းမ၏ တစ္ဖက္ တစ္ခ်က္စီတြင္ ယွဥ္၍ ရပ္တန္႔ထား ၾကပါသည္။ ထုိအခါ ယာဥ္ေၾကာ ႏွစ္ဖက္ပိတ္ သကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနကာ ေမာင္းႏွင္ရာ အလယ္ ယာဥ္ေၾကာမွသာ ေမာင္းႏွင္ ႏုိင္ေတာ့သည္။ ထုိအလယ္ ယာဥ္ေၾကာမွ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ လုယူေမာင္းႏွင္ သည့္အခါ ယာဥ္ႏွစ္စီး လြတ္ေအာင္ ေရွာင္တိမ္း ေမာင္းႏွင္ရင္း ပြတ္တိုက္ မိျခင္းမ်ားျဖစ္ကာ ယာဥ္ေၾကာ ပိတ္ဆုိ႔၍ ႏွစ္ဖက္ ကားတန္းရွည္ႀကီးမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ဟြန္းမတီးရ နယ္ေျမ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဟြန္း တတီတီ ေတာက္ၾက ပါေတာ့သည္။ မည္သည့္ ကားက ဟြန္းစတီးသည္ မသိ၊ ယာဥ္သြားလမ္းမ်ား ပိတ္ဆုိ႔ကာ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္မႈ ေႏွးေကြးၿပီး ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈကုိ ျဖစ္ေပၚ ေစခဲ့သည္။

ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တည္းရျခင္း အေၾကာင္း(၂)

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း ႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္ တခ်ဳိ႕တြင္ မီးပြိဳင့္ဧရိယာ မ်ားႏွင့္ နီးကပ္ေသာ ေနရာမ်ား၌ ခရီးသည္တင္ ယာဥ္ႀကီးမ်ား အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ရပ္တန္႔၍ လူအတင္အခ် ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ခရီးသည္မ်ားအား အခ်ိန္ယူ၍ ေစာင့္ဆုိင္းျခင္း၊ ဂိတ္ထုိး ရပ္တန္႔ျခင္း မ်ားသည္လည္း ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈ ျဖစ္ေပၚပါသည္။

ထုိ႔ျပင္ မီးပြိဳင့္ ဧရိယာႏွင့္ အနီးတြင္ ကုန္တင္ယာဥ္မ်ား ကုန္ပစၥည္း အတင္အခ် ျပဳလုပ္ၾကသျဖင့္ မီးပြိဳင့္၌ ရပ္ဆုိင္းေမာင္း  ႏွင္ရသည့္ ကားမ်ားသည္ မီးပြိဳင့္စိမ္းသည့္ အခါ ထုိရပ္တန္႔ ထားသည့္ ယာဥ္မ်ားကို ေရွာင္ကြင္း ေမာင္းႏွင္ရသျဖင့္ ယာဥ္ေမာင္း ႏွင္မႈ ေႏွးေကြးၿပီး ယာဥ္စီးေရ အနည္းငယ္သာ မီးစိမ္းကုိ ျဖတ္သန္းႏုိင္ၾက ပါသည္။ တခ်ဳိ႕ယာဥ္ မ်ားမွာ မီးနီႏွစ္ႀကိမ္၊ သုံးႀကိမ္မိ၍ ကားတန္းရွည္ႀကီး မ်ားျဖစ္ေပၚၿပီး ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈ ျဖစ္ေပၚသည္။

ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တည္းရျခင္း အေၾကာင္း(၃)

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ အခ်က္အခ်ာ က်ေသာ ေနရာမ်ားသည္ ၿမိဳ႕ေန ျပည္သူလူထု အတြက္ မျဖစ္မေန ဝင္ထြက္သြားလာ ျဖတ္သန္း ေနရသည့္ ေနရာမ်ား ျဖစ္သည္။ ေန႔စဥ္ ေန႔ေရာ ညပါ စည္ကားေနသည့္ ေနရာမ်ား ျဖစ္သျဖင့္ လမ္းေဘး ေစ်းသည္တုိ႔၏ စီးပြားျဖစ္ရာ ေစ်းကြက္ တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။ ယခင္က ေခါင္းရြက္ဗ်ပ္ထုိး၊ ဆုိင္းထမ္း ေစ်းသည္ မ်ားကို ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ က ပလက္ေဖာင္း က်ဴးေက်ာ္ စည္းကမ္းမဲ့ ေစ်းသည္ အျဖစ္ ဖမ္းဆီးရွင္းလင္း ခဲ့သည္။ ယခုအခါ ထုိပလက္ ေဖာင္း လမ္းေဘး ေစ်းသည္ ေခါင္းရြက္၊ ဆုိင္းထမ္း တစ္ခုံတစ္ႏုိင္တုိ႔ မရွိၾကေတာ့ပါ။ ထုိေစ်းသည္မ်ား ေနရာတြင္ လူသြားလမ္း ပလက္ေဖာင္း ေပၚ၌ လူတစ္ေယာက္ ေလွ်ာက္လမ္းေတာင္ မရွိေတာ့ဘဲ ပလက္ေဖာင္း တြင္မက ယာဥ္သြား ကားလမ္းမေပၚ အထိ အမုိးမ်ား၊ စားပြဲ ကုလားထုိင္ မ်ားခင္းက်င္း၍ ေၾကာ္ေလွာ္ ခ်က္ျပဳတ္ ေရာင္းခ်ေန ၾကသည့္ဆုိင္ မ်ားမွာ လုိင္စင္ ရထားသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္။ စားသုံးသူ မ်ားကလည္း စည္းကမ္းမဲ့စြာ ကားလမ္းမ စားပြဲဝုိင္းမ်ားတြင္ ယာဥ္အႏၲရာယ္ ကုိမမႈဘဲ ဟုိတယ္ဆုိင္ခန္း မ်ား၌ စားေသာက္ ေနသကဲ့သုိ႔ စားေသာက္ ေနၾကေသာေၾကာင့္ ကားမ်ားမွာ ယာဥ္ေၾကာ တစ္ဝက္သာ ေမာင္းႏွင္ရသည့္ အတြက္ တန္းစီ၍ ယာဥ္တန္း ရွည္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီး သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္မႈႏွင့္ ခရီးသြားလာမႈ ေႏွာင့္ေႏွးကာ ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚရသည္။

ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တည္းရျခင္း အေၾကာင္း(၄)

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ လူေနထူထပ္ေသာ တခ်ဳိ႕ေသာ ၿမိဳ႕နယ္မ်ား၌ ေဖာက္လုပ္ ထားသည့္ ယာဥ္သြားလမ္းမ မ်ားမွာ က်ဥ္းေျမာင္းသည္။ ထုိလမ္းမမ်ား ေပၚတြင္ ခရီးသည္တင္ ယာဥ္ႀကီးမ်ား ေျပးဆြဲလ်က္ ရွိသလုိ ယာဥ္သြားလမ္း ႏွစ္ဖက္ေပၚတြင္ ကုိယ္ပုိင္ ယာဥ္ငယ္မ်ားကို ကားပါကင္ တစ္ခုသဖြယ္ ရပ္တန္႔ ထားၾကသည္။ ထုိလမ္းမမ်ား ေပၚတြင္ ကုန္တင္ ဒုိင္နာႏွင့္ ကားလတ္မ်ား အခ်ိန္ ၾကာျမင့္စြာ ကုန္အတင္အခ် ျပဳၾကသည္။ ထုိရပ္တန္႔ ထားေသာ ကားမ်ားကုိ ခရီးသည္တင္ ယာဥ္ႀကီးမ်ားက လြတ္ေအာင္ ေရွာင္ကြင္း ေမာင္းႏွင္ရသျဖင့္ ယာဥ္မေတာ္တဆ ျဖစ္ျခင္းႏွင ့္အတူ ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာရသည္။

ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တည္းရျခင္း အေၾကာင္း(၅)

ရန္ကုန္တုိင္း၏ ၿမိဳ႕သစ္ စာရင္းဝင္ ၿမိဳ႕နယ္ မ်ားတြင္လည္း ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈမ်ား ႏွင့္ ယာဥ္တုိက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေလ့ ရွိသည္။ ၿမိဳ႕သစ္မ်ား၏ ယာဥ္သြားလမ္းမ်ား ေပၚတြင္ ကြန္တိန္နာ ယာဥ္ႀကီးမ်ား၊ သစ္လုံးတင္ကား မ်ား၊ အေဝးေျပး ကုန္တင္ ယာဥ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ကုန္ပစၥည္းတင္ ေနာက္တြဲမ်ားသည္ တစ္ေန႔လုံး၊ တစ္ညလုံး ရပ္တန္႔ ထားသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ယာဥ္သြား လမ္းေၾကာ က်ပ္တည္းၿပီး မ်က္ႏွာခ်င္း ဆုိင္ယာဥ္မ်ား တစ္ဖက္ႏွင့္ တစ္ဖက္ ျဖည္းေလးစြာ ပြတ္ကပ္ေရွာင္ရွား ေမာင္းႏွင္ၾကရ သျဖင့္ ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းျခင္း ႏွင့္ ယာဥ္ မေတာ္တဆ ပြတ္တုိက္မိျခင္း တုိ႔ ျဖစ္ေပၚရသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ ရန္ကုန္တုိင္း ေဒသႀကီး အတြင္းရွိ စည္းကမ္းမဲ့ ရပ္တန္႔သည့္ ကြန္တိန္နာ၊ သစ္လုံးတင္ကား၊ ကုန္တင္ကား မ်ားႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ယာဥ္ မ်ားကုိ လုိအပ္သလုိ ထိန္းသိမ္း ၾကပ္မတ္ျခင္း၊ ခရီးသည္တင္ ယာဥ္လုိင္းမ်ားကုိ ဂိတ္ဝင္းမ်ား (ကားဝင္းမ်ား) ေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္း၊ စီးပြားျဖစ္ ေရာင္းခ်ေနေသာ စည္းကမ္းမဲ့ ဆုိင္တန္းမ်ား၊ ပလက္ေဖာင္း လူသြားလမ္းႏွင့္ ယာဥ္သြားလမ္း ေပၚသုိ႔ခြ၍ ဆုိင္ခင္း ေရာင္းခ်ျခင္း မ်ားကုိ စီမံခ်က္ခ်မွတ္ ပညာေပး၍ လြတ္ကင္းေသာ ေစ်းေရာင္း နယ္ေျမ (လဟာျပင္ ေန႔- ညေစ်း) မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္း၊ ကုန္တင္ယာဥ္၊ ကြန္တိန္နာယာဥ္ ႏွင့္ ေနာက္တြဲယာဥ္ မ်ားအား ယာဥ္သြားလမ္းမ မ်ားေပၚ၌ ေန႔၊ ည ရပ္နားျခင္း မ်ားကုိ စိစစ္ၾကပ္မတ္ ေပးျခင္းျဖင့္ ယာဥ္ေၾကာ က်ပ္တည္းမႈႏွင့္ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္မႈ အဆင္ေျပေရး တုိ႔ကုိ အထိုက္အေလ်ာက္ ေျဖေလွ်ာ့ ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆ ပါေၾကာင္း အႀကံျပဳ တင္ျပအပ္ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၉)