အေမရိကန္ ၊ ႐ုရွားႏွင့္ သူပုန္တို႔ သေဘာတူညီထားၾကသည့္ ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေအာင္ျမင္ႏုိင္ပါမည္လား

( ရွိန္းထက္ )

ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး အတြက္ အေမရိကန္ ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ အခ်ိန္သတ္မွတ္ လိုက္ၾကျပန္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇ ရက္ သန္းေခါင္ယံ အခ်ိန္ ျဖစ္သည္ဟု ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ ႏွင့္ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားတို႔ တရားဝင္ အတည္ျပဳ ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ ရက္က သေဘာတူညီ ခဲ့ေသာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးမွာ လံုးဝ က်ဳိးပ်က္ခဲ့ ရသည္။ ထိုအခ်ိန္က ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္ လည္း သေဘာတူညီမႈ မရွိခဲ့သလို သူပုန္တို႔ ဘက္ကလည္း သေဘာတူညီမႈ မရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထင္သေလာက္ ခရီးမေရာက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္ ေရာ သူပုန္အဖြဲ႕ပါ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို သေဘာ တူညီေၾကာင္း ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃ ရက္က ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကား ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခင္တစ္ႀကိမ္ ကထက္ ဒုတိယအႀကိမ္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာ တူညီမႈသည္ ပိုမို အသက္ဝင္ေကာင္း ဝင္လာႏုိင္သည္။

အပစ္အခတ္ ရပ္စဲမႈရရွိရန္ အိုဘားမား ႏွင့္ပူတင္ တို႔ ဖုန္းျဖင့္ အႀကိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ ေသာ္လည္း ပထမအႀကိမ္ သေဘာတူညီခ်က္ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး အတြက္ ႐ုရွားသည္ အဓိက အေရးပါသူ ျဖစ္သည္။ ႐ုရွားသည္ ဆီးရီးယားနယ္ေျမ ထဲရွိ ISIS ႏွင့္ အေမရိကန္ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ဆီးရီးယားသူပုန္ တို႔ကို တိုက္ခိုက္သည္။ အာဆတ္ကို ေလတပ္အင္အား အျပည့္ ျဖည့္ဆည္းေပးၿပီး သူပုန္တို႔ကို ဗံုးႀကဲေစသည္။ ယခုလည္း အာဆတ္က အလက္ပိုၿမိဳ႕ ကို ဗံုးႀကဲ ေနျပန္သည္။ အာဆတ္၏ မၾကာမီက ဗံုးႀကဲမႈေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ ျပည္သူ ရာႏွင့္ခ်ီ၍ ေသဆံုးခဲ့ ရသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီ က ပူတင္ အား ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္ ကို ဖိအားေပးရန္ သတိေပးခဲ့သည္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲရန္ နီးလာေသာ္လည္း ႐ုရွားႏွင့္ အာဆတ္ ကသာ ဗံုးႀကဲမႈကို မရပ္လွ်င္ သေဘာ တူညီမႈမ်ားသည္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ပ်က္ျပားၿပီး စိတ္ပ်က္စရာမ်ား ထပ္မံျဖစ္ေပၚ လာလိမ့္မည္ဟု ကယ္ရီက ပူတင္ ကို ရည္ၫႊန္း၍ သတိေပးခဲ့သည္။ ပထမတစ္ႀကိမ္ ကတည္းက ႐ုရွားတို႔ ဗံုးႀကဲသည္ ကတစ္မ်ဳိး အာဆတ္ အစိုးရက သူပုန္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ားကို ဗံုးႀကဲသည္က တစ္ဖံုေၾကာင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈ ပ်က္စီး ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။

တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေၾကညာၿပီးမွ တူရကီတြင္ ေဆာ္ဒီက တိုက္ေလယာဥ္မ်ား လာခ်ထားသည္။ ထို႔ျပင္ ကာတာႏုိင္ငံ ကလည္း ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား ကို ဆီးရီးယားသို႔ ေစလႊတ္မည္ဟု ဆိုၿပီး ေဆာ္ဒီ ကလည္း သူ႔ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႕ကို ေစလႊတ္ရန္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ေဆြးေႏြးေနသည္ ဟူေသာ ထုတ္ျပန္ခ်က္ မ်ားေၾကာင့္ ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးသည္ ပ်က္စီးရန္ ပိုမို အေၾကာင္းဖန္ လာခဲ့သည္။

 

ဥေရာပေရာက္ ဒုကၡသည္မ်ား

 

၅ ႏွစ္ၾကာ ျပည္တြင္းစစ္၏ သားေကာင္မ်ား

အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးသည္ သူပုန္မ်ားႏွင့္ ဆီးရီးယား အစိုးရၾကား တြင္သာ အက်ဳံးဝင္မည္ ျဖစ္ၿပီး ISIS ႏွင့္ အယ္လ္ကိုင္ဒါ အႏြယ္ဝင္ al-Nusra တပ္ဦးအဖြဲ႕ မ်ားကို တိုက္ခိုက္ေရးမွာ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ရွိမည္ မဟုတ္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ISIS တို႔ႏွင့္ al-Nusra တပ္ဦး စစ္ေသြးၾကြ မ်ားကို ႐ုရွားေရာ သူပုန္ပါ အေမရိကန္တို႔က ဆက္လက္တုိက္ခုိက္ ေနဦးမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း တူရကီက ဆီးရီးယားထဲရွိ ကာ့ဒ္တို႔ကို အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီ ထားေသာ္လည္း ဆက္လက္ တိုက္ခိုက္ဦးမည္ ဆိုေသာေၾကာင့္ ႐ုရွားႏွင့္ ထိပ္တိုက္ ေတြ႕ႏိုင္သည္။

ထိုအခ်က္သည္ ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး တစ္ဖန္ပ်က္စီးရန္ အေၾကာင္းဖန္ လာႏုိင္ေသးသည္။ အာဆတ္ကလည္း သူ႔နယ္ေျမထဲသို႔ ဝင္ေရာက္ လာသည့္ မည္သူ႔ကိုမဆို ေခါင္းတလား ႏွင့္ အေလာင္းသာ လာသယ္ သြားရမည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ထား ေသာေၾကာင့္ ႐ုရွား၏ တိုက္ေလယာဥ္ ကိုလည္း ပစ္ခ်ထားေသာ တူရကီသာ အကယ္၍ ဆီးရီးယားနယ္ေျမ ထဲသို႔ ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္းဝင္ေရာက္ လာခဲ့လွ်င္ အာဆတ္ ႏွင့္ေရာ ႐ုရွားႏွင့္ ပါ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ၿပီး ျပႆနာမ်ား ပိုမိုႀကီးထြား လာႏိုင္သည္။

တူရကီက ကာ့ဒ္တို႔ကို စစ္ေသြးၾကြ မ်ားဟု သတ္မွတ္ကာ တစ္ခ်ိန္လံုး ဗံုးႀကဲေနသူ ျဖစ္သည္။ ကာ့ဒ္ တို႔သည္ တူရကီအစိုးရ ႏွင့္ နယ္ေျမလု ၿပိဳင္ဘက္မ်ား ျဖစ္သည္။ တူရကီ၌ အာဒိုဂန္ သမၼတ ျဖစ္ေသာအခါ ကာ့ဒ္တို႔ကို နယ္ေျမ မေပးလို ေသာေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္ သမား ေခါင္းစဥ္တပ္ကာ တိုက္ခိုက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အေမရိကန္သာ တူရကီကို မထိန္းႏုိင္ပါက ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးသည္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ လည္း ပ်က္စီး သြားႏုိင္သည္။

ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ဟု ဆိုေသာ္လည္း တကယ္တမ္း ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္ ေနသူမ်ားမွာ အေမရိကန္ ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔သာ ျဖစ္သည္။ ထို ေဆြးေႏြးပြဲကို  အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရန္ ပူတင္ႏွင့္ အိုဘားမားတို႔ သာ အဓိကျဖစ္သည္။ အာဆတ္ သည္ ႐ုရွားသာ ေရာက္မလာခဲ့ပါက ယခုအခ်ိန္ ဆိုလွ်င္ အင္အားခ်ည့္နဲ႔ ေနႏိုင္သည္။ ISIS တို႔ကတစ္ဖက္၊ al-Nusra တပ္ဦးတို႔က တစ္ဖက္၊ သူပုန္တို႔က တစ္ဖက္ႏွင့္ အာဆတ္ သည္ တစ္ၿပိဳင္တည္း ရန္သူေတာ္ႀကီး သံုးဦးကို တိုက္ခိုက္ ေနရသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ႐ုရွားဝင္လာသည့္ ေလးလခန္႔ အခ်ိန္မွာပင္ အာဆတ္ ကံၾကမၼာ အေျပာင္းလဲႀကီး ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့သည္။ ယခင္က သူပင္ ျပဳတ္မက်ေရး မနည္း ႀကိဳးပမ္းေနရသည့္ အာဆတ္သည္ ႐ုရွား ဝင္လာသည့္
ေလးလမွာပင္ ဆီးရီးယား တစ္ႏုိင္ငံလံုးကို ျပန္သိမ္းမည္ ဟု ႀကံဳးဝါးလာႏိုင္ ခဲ့သည္။ အာဆတ္ ကလည္း တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို ဗံုးႀကဲသည္။ ႐ုရွားကလည္း တစ္ႏုိင္ငံလံုးကို ဗံုးႀကဲသည္။ ႐ုရွား ဝင္လာသည့္ ေလးလမွာပင္ ေသဆံုးခဲ့ေသာ ျပည္သူဦးေရ ၁၂ဝဝ ေက်ာ္ရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း ပူတင္ႏွင့္ အာဆတ္မွာ ၄င္းတုိ႔ ဗံုးဒဏ္ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား ေသဆံုးရသည္ ဟူသည့္ စြပ္စြဲခ်က္ကို လံုးဝ ျငင္းဆန္ထားသည္။

ငါးႏွစ္နီးပါး ၾကာလာၿပီျဖစ္သည့္ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္း စစ္ပြဲေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ အေရအတြက္မွာ ၄၇ဝဝဝဝ ေက်ာ္ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။ ကုလသမဂၢမွ ထုတ္ျပန္သည့္ ၂၅ဝဝဝဝ စာရင္းထက္ ႏွစ္ဆနီးပါး ပိုမ်ားေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပည္ပသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္း ထြက္ေျပးသူ ေလးသန္းေက်ာ္ႏွင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာသူ ဆယ္သန္းေက်ာ္ သြားၿပီျဖစ္သည့္ ငါးႏွစ္နီးပါး ျပည္တြင္းစစ္သည္ ယခု အတိုင္းသာ ဆက္သြားလွ်င္ ေသဆံုး သူ အေရအတြက္ေရာ ေျပာင္းေရႊ႕ ထြက္ေျပးရသူ အေရအတြက္ပါ ဒီေရအလား ဆက္လက္ တိုးတက္လာမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ဥေရာပ ကိုလည္း ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ မရပ္စဲလွ်င္ ယခုထက္ ပိုမိုဆိုးရြားသြား ေစႏိုင္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ရရွိရန္ ဆီးရီးယာ းအျပစ္မဲ့ျပည္သူ မ်ားအတြက္ေရာ ဥေရာပ အတြက္ပါ လြန္စြာ အေရးပါေသာ အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ မျဖစ္မေန ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္ရန္ မွာလည္း တာဝန္ရွိ
လာေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲရန္ ႏွင့္ သေဘာ တူညီခ်က္ ေအာင္ျမင္ ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရာင္ျခည္မွာ နည္းပါး ေနေသးသည္။ တစ္ဇြတ္ထုိး လုပ္တတ္ေသာ ႐ုရွားႏွင့္ အာဏာရွင္ အာဆတ္ တို႔ေၾကာင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးသည္ မထင္မွတ္ေသာ အလွည့္အေျပာင္း မ်ားႏွင့္ ႀကံဳႏိုင္ေသးသည္။ အဓိကအက်ဆံုး အေျခခံ အေၾကာင္းအရာမွာ အာဆတ္ က သူပုန္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ားကို ဆက္လက္ ဗံုးမႀကဲေရး ျဖစ္သည္။ ပူတင္ အေနျဖင့္လည္း အာဆတ္ကို ဆက္လက္ ဗံုးမႀကဲေစရန္ ဖိအားေပးၿပီး ထိန္းသိမ္းႏိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ပူတင္ကသာ အာဆတ္ကို ဗံုးမႀကဲရန္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ပါက အေမရိကန္ႏွင့္ သူပုန္တို႔ကလည္း ပူတင္ႏွင့္အာဆတ္ ကို ပိုမိုေပ်ာ့ေပ်ာင္း သည့္ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ခ်ဥ္းကပ္ႏုိင္လွ်င္ ဒုတိယအႀကိမ္ ဆီးရီးယား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေအာင္ျမင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)