သီရိလကၤာရွိ တ႐ုတ္၏ ၉၉ ႏွစ္ၾကာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၃ ဘီလီယံတန္ အႀကီးမားဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈစီမံကိန္း

( ရွိန္းထက္ ဘာသာျပန္သည္။ )

အာရွ၌သာမက အာဖရိကတြင္ပါ အႀကီးမားဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေသာ ႏုိင္ငံကိုျပပါဆိုလွ်င္ တ႐ုတ္ကိုအရင္ဆံုး လက္ညိႇဳးထိုးျပ ရမည္ျဖစ္သည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ား၌လည္း တ႐ုတ္တို႔က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အမ်ားဆံုးေနရာ ယူထားၿပီး ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီသည့္စီမံကိန္းတိုင္း လိုလိုတြင္ တ႐ုတ္တို႔ စီမံကိန္းမ်ား လက္ညိႇဳးထိုးမလြဲ ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနသည္။

သို႔ေသာ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တ႐ုတ္၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တိုင္းသည္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ျပႆနာေတာ့ ရွိတတ္သည္။ ထို႔ျပင္ စစ္ေရးအရ က်ဴးေက်ာ္မႈ သာမက စီးပြားေရးအရပါ က်ဴးေက်ာ္သူအျဖစ္ တ႐ုတ္တို႔ ေခါင္းစဥ္သစ္ပါ ရလာသည္။ ယခု သီရိလကၤာ ျပည္သူတို႔ ကန္႔ကြက္ေနသည့္ ၾကားထဲမွပင္ တ႐ုတ္တို႔ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီသည့္ သူတို႔စီမံကိန္းကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

ႏွစ္ေပါင္း ၉၉ ႏွစ္ အရွည္ၾကာဆံုး ေျမငွားသူအျဖစ္ေနၿပီး သီရိလကၤာ စီးပြားေရးမွ အျမတ္ထုတ္မည့္ တ႐ုတ္၏ မဟာဗ်ဴဟာ စီးပြားေရးစီမံကိန္း ျဖစ္ကာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၃ ဘီလီယံအထိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ရွိမည့္ ေခတ္သစ္ စီးပြားေရး ကိုလိုနီပံုစံျဖစ္သည္။

ရည္ရြယ္ခ်က္က တ႐ုတ္တို႔ က်ဆင္းလာသည့္ သူ၏စီးပြားေရးကို အရွိန္ျမႇင့္တင္ရန္ ႏွစ္ရွည္စီမံကိန္းမ်ား ဆြဲၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မ်ားကို ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္မွစတင္ကာ အရွိန္ျမႇင့္တင္ ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အာဖရိက၊ အာရွ သာမက ဥေရာပအထိပင္ အေရာက္လွမ္း ေနသည့္ တ႐ုတ္၏ ေျခလွမ္းမ်ားသည္ ၂ဝ၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ေက်ာ္တြင္ အေမရိကန္ကို ေက်ာ္တက္မည္ ဆိုသည့္ သုေတသီမ်ား၏ ခန္႔မွန္းခ်က္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ရန္ ရည္မွန္းခ်က္လည္း ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ပို႔ကုန္တန္ဖိုး အဓိကက်ဆင္း လာျခင္းႏွင့္အတူ တ႐ုတ္စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္း ၇ ရာခုိင္ႏႈန္း ေအာက္သို႔ ေရာက္ရွိသြားၿပီး တ႐ုတ္စီးပြားေရး မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပို႔ကုန္တန္ဖိုးကို တိုးျမႇင့္ႏုိင္ရန္ အဓိကျမႇင့္တင္ ေနၿပီး ကုန္သြယ္ေရး အတြက္ အဓိကက်သည့္ ဆိပ္ကမ္းမ်ားႏွင့္ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ စက္မႈဇုန္ စီမံကိန္းမ်ားကို ႏိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ သြားေရာက္ဖြင့္လွစ္ ေနသည္။

မၾကာမီကပင္ ဥေရာပ၏ ၁၅ ႏုိင္ငံေျမာက္ ကုန္သြယ္ေရး ရထားလမ္း ဆက္သြယ္သည့္ အေနျဖင့္ ၿဗိတိန္ဆီသို႔ပင္ တ႐ုတ္တို႔ ကုန္သြယ္ေရး ေရာက္ခဲ့ၿပီး ယခုေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ား၌ ေစ်း သက္သက္သာသာ ႏွင့္ေျမငွား၍ စက္မႈဇုန္စီမံကိန္း မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေနျပန္သည္။

အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ တ႐ုတ္စီးပြားေရးႏွင့္ မကင္းသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္၏ စီးပြားေရးၾသဇာလႊမ္းမုိး ခံထားရေသာ ႏိုင္ငံမ်ားလည္း ျဖစ္သည္။ အစိုးရဘက္ပိုင္းက တ႐ုတ္၏ဆြဲေဆာင္မႈ ေကာင္းေသာ မက္လံုးမ်ားႏွင့္ ဖိအားမ်ားေၾကာင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္း မ်ားကို ခ်ေပးေသာ္လည္း တကယ္တမ္း လက္ေတြ႕ အျမတ္အမ်ားဆံုး ရသည္က တ႐ုတ္အစိုးရသာ ျဖစ္သည္။ စက္မႈဇုန္စီမံကိန္း တစ္ခုျဖစ္လွ်င္ ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ အေကာင္းဆံုး အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေသာ္လည္း တ႐ုတ္တို႔က ရွယ္ယာအမ်ားဆံုးကို ယူထားေလ့ရွိသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အက်ဳိးတူပူးေပါင္း စီမံကိန္း ဆိုေသာ္လည္း တ႐ုတ္တုိ႔ထက္ ေဒသခံႏုိင္ငံက ရေလ့မရွိေပ။ ထိုၾကားထဲ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ဂ႐ုမစိုက္ေသာ တ႐ုတ္တုိ႔၏ စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈခံစားရသူသည္ ေဒသခံႏိုင္ငံမွ ျပည္သူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ မ်ား၏ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ အေပၚ အေလးမထား မႈသည္ နာမည္ႀကီးၿပီး ၄င္း၏ႏိုင္ငံမွာ အစိမ္းေရာင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းမ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္လ်က္ ရွိသည္။

အာဖရိကဆိုလွ်င္ တ႐ုတ္အေၾကြးႏြံ ထဲမွ ႐ုန္းထြက္မရႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေနျပီး တ႐ုတ္စီမံကိန္း လက္ညိႇဳးထိုးမလြဲ ရွိေနသည့္ ေနရာျဖစ္သည္။ အေျခခံ အေဆာက္အအံု က႑ဖြံ႕ၿဖိဳးမွ ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးမည္ ဟူေသာ အေျခခံ သေဘာတရား ေၾကာင့္ တ႐ုတ္တို႔က အေျခခံ အေဆာက္အအံု မ်ားကို အေၾကြးစနစ္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေပးသည္။ တ႐ုတ္တို႔ ေဆာက္လုပ္ေပးသည့္ ထိုသယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရး လမ္းပိုင္း၊ ဆိပ္ကမ္းစသည္ တို႔သည္ သူတို႔ စီးပြားေရး အတြက္ ကနဦးၾကည့္ၿပီးမွ ေဆာက္လုပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။

၄င္းတို႔ကုမၸဏီရွိလွ်င္ ၄င္း၏ႏုိင္ငံကို သယ္ယူရန္ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံတကာကို တင္ပို႔ႏိုင္ရန္ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးသည္ အဓိကအက်ဆံုး ျဖစ္သည္။ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး က႑ ေႏွာင့္ေႏွးလွ်င္ေတာ့ ၄င္းတို႔ အျမတ္က တြက္ေျခကိုက္မည္ မဟုတ္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ သယ္ယူ ပို႔ေဆာာင္ေရး အေျခခံ အေဆာက္အအံုကို တ႐ုတ္တို႔ အရင္ဆံုး စီမံကိန္းလုပ္မည့္ ႏုိင္ငံအား အေၾကြးစနစ္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ေပးသည္။ ငါးၾကင္းဆီျဖင့္ ငါးၾကင္းျပန္ေၾကာ္ သည့္ တ႐ုတ္တို႔၏ စီးပြားေရး မဟာဗ်ဴဟာ ျဖစ္သည္။ ယခု အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ တ႐ုတ္တို႔ ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းမ်ား၊ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းပိုင္းစီမံကိန္း မ်ားကို တိုးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ ေနသည္။ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္က လာအိုရထား လမ္းပိုင္း အတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ တ႐ုတ္အစိုးရ ေခ်းေပးၿပီး ေဆာက္လုပ္ ေပးသည္။

လာအိုရွိ ၄င္းတို႔ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ စီမံကိန္းမ်ား၏ အက်ဳိးအျမတ္က ထိုလမ္းပိုင္း ေပၚတြင္ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုအေနျဖင့္ မွီခုိေနေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ မ်ားကို ဆႏၵျပမႈ၊ တ႐ုတ္အစိုးရကို ဆႏၵျပမႈသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ မစိမ္းေတာ့ဘဲ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း လိုလို ၾကားေနရသည္။

ယခု သီရိလကၤာတြင္ အရင္အစိုးရ လက္ထက္က စီမံကိန္းကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ၿပီး ယခုအစိုးရ လက္ထက္ စီမံကိန္းတစ္ခု ေနာက္ထပ္ လုပ္ခ်င္ေသာေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ မ်ား ျပႆနာတက္ ခဲ့သည္။ ရာခ်ီသည့္ သီရိလကၤာ ျပည္သူမ်ား ကလည္း ဆႏၵျပၾကသည္။ 

ဟမ္ဘမ္ေတာ့တာၿမိဳ႕ ဆိပ္ကမ္းကို ယခင္က အစိုးရလက္ထက္ သေဘာတူညီမႈျဖင့္ တ႐ုတ္တို႔ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ကုန္သြယ္ေရး တိုးျမႇင့္ရန္ တ႐ုတ္တို႔၏ စီမံကိန္း ျဖစ္သည္။ ယခု ထိုအနားတြင္ ေနာက္ထပ္ စက္မႈဇုန္တစ္ခု တ႐ုတ္တို႔ ထပ္ေဆာက္ ေနျပန္သည္။ စီမံကိန္းအတြက္ ေျမဧက တစ္ေသာင္းခြဲခန္႔ကို တ႐ုတ္တို႔က ႏွစ္ရွည္ စီမံကိန္းျဖင့္ ငွားရမ္းၿပီး ေဆာက္လုပ္မည္ ျဖစ္သည္။

ထိုစက္မႈဇုန္ ဖြင့္ပြဲကို သီရိလကၤာဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ကိုယ္တုိင္ တက္ေရာက္ ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။ တ႐ုတ္တို႔အတြက္ ကေတာ့ တြက္ေျခကိုက္ လြန္းလွသည္၊ ဆိပ္ကမ္းလည္း ရွိသည္၊ စက္မႈဇုန္လည္း ရွိသည္။ စက္မႈဇုန္ထြက္ ပစၥည္းမ်ားကို သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရန္ အပိုစရိတ္လည္း မေထာင္းေတာ့ေပ။ ထို႔ျပင္ ယင္းစက္မႈဇုန္က အက်ဳိးတူဖက္စပ္ စီမံကိန္းလည္း မဟုတ္။ ၉၉ ႏွစ္ၾကာ ေျမငွားစာခ်ဳပ္ ျဖင့္ငွားရမ္းသည့္ တ႐ုတ္ပိုင္ စက္မႈဇုန္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဟမ္ဘမ္ေတာ့တာ ၿမိဳ႕သည္ စာခ်ဳပ္သက္တမ္း မကုန္မခ်င္း တ႐ုတ္ပိုင္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ တူသြားေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ သီရိလကၤာ ျပည္သူမ်ား ကလည္း တ႐ုတ္တို႔က ထိုေဒသကို တ႐ုတ္ကိုလိုနီ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲခ်င္ ေနသည္ဟု စြပ္စြဲသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ေနစရာကို သီရိလကၤာ အစိုးရက အစားထိုးေပးမည္ ဆိုေသာ္လည္း စီးပြားေရး အရေတာ့ ဖယ္ရွားခံရသည့္ ျပည္သူမ်ား နာလန္ျပန္ထူရန္ အခ်ိန္ အေတာ္ၾကာ ႐ုန္းကန္ရဦး မည္မွာ ေသခ်ာသည္။

သို႔ေသာ္ ဆႏၵျပသူမ်ား သီရိလကၤာ အစိုးရ၏ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္း မႈကို ခံခဲ့ရသည္။ မ်က္ရည္ယိုဗံုး မ်ားႏွင့္ပစ္သည္။ မီးသတ္ပိုက္မ်ား အသံုးျပဳၿပီး လူခြဲသည္။ လူေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္ဖမ္းဆီးၿပီး တရားစြဲသည္။ ေနာက္ထပ္ သံသယရွိသူ မ်ားကို လုိက္ဖမ္းေနၿပီး သီရိလကၤာ အစိုးရက ၄င္း၏ ျပည္သူမ်ား တ႐ုတ္တို႔ကို ေနာက္ထပ္ ဆႏၵမျပေအာင္ တင္းက်ပ္သည့္ ကိုင္တြယ္နည္း မ်ားျဖင့္ ကိုင္တြယ္ၿပီး ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ယခုေတာ့ ဆႏၵျပမႈမ်ား မရွိေတာ့ဘဲ ေရွ႕ႏွစ္ထဲတြင္ တ႐ုတ္တို႔ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို စတင္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ တည္ေဆာက္ၿပီး ၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္တြင္ အၿပီးသတ္ ေဆာက္မည့္ တ႐ုတ္ စီမံကိန္းသည္ ေဒသခံႏိုင္ငံ အက်ဳိးအတြက္ ဆိုသည့္ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ မဟာစီမံကိန္းႀကီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မည္သူက ဆႏၵျပျပ တ႐ုတ္ စီမံကိန္းက ေနာက္ဆံုး အေကာင္အထည္ ေပၚလာၿပီ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္တို႔ ကိုယ္ခ်င္းစာ ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ ၄င္း၏ ႏုိင္ငံအတြက္ စီးပြားေရး ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ျခင္းက တျခားႏုိင္ငံမွ ျပည္သူ မ်ားအတြက္ ၾကာရွည္သည့္ ႐ုန္းကန္မႈမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး ပိုမိုဆင္းရဲတြင္းနက္ ေနမည့္ အေရးကို ေတြးေပးသင့္သည္။

သို႔ေသာ္ တ႐ုတ္တို႔ ဂ႐ုစိုက္လိမ့္မည္ မဟုတ္။ ယခုေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ သီရိလကၤာ ႏိုင္ငံရွိ ေက်းလက္ေန ျပည္သူတို႔ တစ္ဖက္သတ္ဆန္သည့္ ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးမားဆံုး အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၃ ဘီလီယံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ အတူ ဆင္းရဲတြင္းနက္သည့္ ဒုကၡကို ပိုမိုခံစား လာရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၄)