အာရပ္ကမၻာ ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္လာသည့္ အစၥေရး

အာရပ္ကမၻာ ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္လာသည့္ အစၥေရး

( ရွိန္းထက္ )

Looking to Israel for Clues on Women in Combat

အစၥေရးႏွင့္ အာရပ္ကမၻာဟု ဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ ကမၻာ့ ရန္သူေတာ္ႀကီး မ်ားအျဖစ္ ေျပးျမင္ၾကမည္မွာ က်ိန္းေသျဖစ္သည္။ ထိုသုိ႔ျမင္ၾက သည္မွာ အတိတ္က အာရပ္ - အစၥေရး စစ္ပဲြမ်ားသည္ ကမၻာ့ေက်ာ္ ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယခု အစၥေရးႏွင့္ အာရပ္ကမၻာ တို႔က ကမာၻ ့ရန္သူ ေတာ္ႀကီးမ်ား မဟုတ္ၾက ေတာ့ေပ။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာ တူညီခ်က္ ၿပီးေနာက္ ဆြန္နီအာရပ္ ကမၻာကို ဦးေဆာင္ေသာ ေဆာ္ဒီႏွင့္ အစၥေရး ဆက္ဆံေရးသည္ ပိုမိုေႏြးေထြး လာသည္။ အီရန္ကို ဆန္႔က်င္သည့္ ဂ်ဴးႏွင့္ ရွီးယိုက္ဘာသာ ကို ဆန္႔က်င္ေသာ ဆြန္နီတို႔ ေပါင္းစည္းၾကမည့္ ပြဲျဖစ္သည္။ အေနာက္ကမၻာ ႏွင့္ အီရန္ ဆက္ဆံေရးက ေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္းလာ သကဲ့သို႔ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း ကမၻာမေၾက ရန္သူေတာ္ ႀကီးမ်ား ဆက္ဆံေရး ကလည္း ေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္းလာလ်က္ ရွိသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားကို ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ အစၥေရးဟူေသာ မေျပာပေလာက္သည့္ ႏိုင္ငံငယ္ေလးကို လူဦးေရသန္းရာ ေထာင္ခ်ီရွိသည့္ အာရပ္ကမၻာ့ က အျမစ္ျပဳတ္ေအာင္ တိုက္ထုတ္ခ်င္ ၾကသည္။ ထိုျပႆနာ က ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိန္က အစၥေရး လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာခဲ့သည့္ အခ်ိန္မွ စတင္သည္။ လူဦးေရ ဆယ္သန္း မျပည့္ေသာ ဂ်ဴးတို႔၏ လက္တစ္ဆုပ္စာ ေနထိုင္ရာ ေနရာေလးကို သန္းရာေထာင္ခ်ီ ရွိေနသည့္ အစၥလာမ္မစ္ ႏိုင္ငံမ်ား အားလံုးက အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းတြင္ အတည္ျပဳ ေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ ၾကသည္။

ထို႔ေနာက္ ဂ်ဴးတို႔ကို ဖယ္ရွားရန္ စစ္ဆင္ေရးမ်ား စတင္ေတာ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ က အီဂ်စ္၊ ေဂ်ာ္ဒန္ တို႔ႏွင့္ အစၥေရးတို႔ စစ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားရာ နာမည္ အႀကီးဆံုးျဖစ္ခဲ့ သည္။ သို႔ေသာ္ ထို လက္တစ္ဆုပ္စာ ႏိုင္ငံငယ္ ေလးကို အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အင္အား အႀကီးဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည့္ အီဂ်စ္ႏွင့္ ေခတ္မီေသာ ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံတို႔ က အျမစ္ျပဳတ္ေအာင္၊ ကမၻာ့ေျမပံု ေပၚမွ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေအာင္ မတိုက္ႏိုင္႐ံု မွ်မက အႀကိမ္ႀကိမ္ပင္ အစၥေရးကို စစ္႐ႈံးနိမ္ ခဲ့ရသည္။

Israeli soldiers from the new mixed-gender army
battalion called Bardelas 

တိုက္၍မႏိုင္သည့္ အဆံုးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုး ရေတာ့သည္။ အီဂ်စ္က ပထမဆံုး အစၥေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ကို ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုးၿပီး ေဂ်ာ္ဒန္ကေတာ့ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္မွ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ စစ္ပြဲမ်ားကို ျဖတ္သန္းၿပီးမွ အစၥေရးကို ထိမရမွန္း အာရပ္ ကမၻာက လက္ခံခဲ့ၾကသည္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္ရွိၿပီး လူဦးေရ ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီရွိသည့္ အာရပ္ကမၻာ က လူဦးေရ ရွစ္သန္းခန္႔သာ ရွိေသာ ႏိုင္ငံငယ္ေလး ကို စစ္ေရးအရ ႏိုင္ေအာင္ မတိုက္ႏိုင္ျခင္း က ျဖစ္ႏိုင္စရာမရွိ ဟု ထင္စရာ ရွိခဲ့သည္။ အာရပ္ တို႔ကလည္း ထိုကဲ့သို႔ပင္ အေတြးေရာက္ၿပီး အစၥေရးကို ဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ ခ်ီ တိုက္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ တိုက္၍မႏိုင္႐ံု သာမက အစၥေရး ေလတပ္၏ ေရွာင္တခင္ ေလေၾကာင္း တိုက္ခုိက္မႈမ်ား ကိုပင္ႀကံဳရၿပီး လူေပါင္း ရာႏွင့္ခ်ီ ေသဆံုးခဲ့ ရသည္။

အစၥေရးကို အာရပ္ကမၻာက ထိ၍မရမွန္း သိၿပီး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္မွသာ စတင္လက္ခံခဲ့ သည္ဟု ဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။ ေဆာ္ဒီ အပါအဝင္ ၅၇ ႏိုင္ငံေသာ အာရပ္ႏုိင္ငံ မ်ားသည္ လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံ ေဘရြတ္ၿမိဳ႕ ၌ စုစည္းၿပီး အစၥေရးကို ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ တန္းတူ ပံုမွန္သံတမန္ ဆက္ဆံေရး ထားရွိရန္ သေဘာတူ ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အစၥေရးႏွင့္ အာရပ္ကမၻာ တင္းမာမႈက ၿပီးဆံုးမသြားဘဲ တအံုေႏြးေႏြး ရွိၾကသည္။ ဆီးရီးယားႏွင့္ ဆိုလွ်င္ အစၥေရးတို႔ မၾကာခဏ ထိပ္တိုက္ ေတြ႕ခဲ့ရသည္။

လူတိုင္း မသိေသးသည့္ သမိုင္းတစ္ခု ကလည္း ရွိေနျပန္ေသးသည္။ အစၥေရးႏွင့္ အီရန္ ဆက္ဆံေရး ျဖစ္သည္။ ေႏွာင္းေခတ္ လူမ်ားက အစၥေရးႏွင့္ အီရန္ကို အစၥေရးတို႔ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးသည့္ အခ်ိန္ ကတည္းက ယခုအခ်ိန္ထိ မဟာရန္သူေတာ္ အျဖစ္ ထင္ၾကသည္။ ထင္လည္း ထင္ခ်င္စရာ ျဖစ္သည္။

အီရန္ သမၼတေဟာင္း မာမြတ္အမာဒီနီဂ်က္ လက္ထက္တြင္ သာမက ယခုသမၼတ ဟတ္ဆန္႐ိုဟာနီ လက္ထက္တြင္ပင္ အီရန္သာ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ကို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရမည္ ဆိုလွ်င္ အေမရိကန္ကို ေဘးခ်ိတ္ၿပီး အစၥေရးဆိုသည့္ ႏုိင္ငံကို ကမၻာ့ေျမပံုေပၚမွ ေဖ်ာက္ဖ်က္ ပစ္မည္ဟုပင္ ၿခိမ္းေျခာက္ ဖူးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုနည္းတူစြာ အစၥေရးတို႔ ကလည္း အေမရိကန္က သံတမန္ေရးအရ ေျပာသည့္ စကားမ်ားကို အီရန္က မလိုက္နာဟု သူတို႔ကထင္လွ်င္ ခ်က္ခ်င္းအီရန္ကို ဗံုးႀကဲရန္ အသင့္ျပင္ထား သည္ဟု ဆိုျပန္သည္။

အိုဘားမား လက္ထက္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္က အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ ျပဳလုပ္ ကတည္းကပင္ အစၥေရးႏွင့္ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးသည္ အဖုအထစ္မ်ား ျဖစ္ေပၚ ခဲ့သည္။ အေမရိကန္တို႔ အီရန္ႏွင့္ သေဘာ တူညီခ်က္ကို အစၥေရးသည္ အျပင္းထန္ဆံုး ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။ အစၥေရးတို႔ သေဘာထားက အီရန္ႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ပိတ္ဆို႔မႈ မ်ားမ်ား ခ်မွတ္ေလ ေကာင္းေလ၊ ေျဖေလွ်ာ့မႈ တစ္ခုမွ်မေပးေလ ေကာင္းေလ၊ အီရန္ဆိုးေနေလ သူတို႔ေက်နပ္ေလ ဆိုသည့္ သေဘာထား ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ လူတိုင္းက အီရန္ႏွင့္ အစၥေရးကို ကမၻာ့ရန္ဘက္ႀကီး မ်ားဟု ထင္ေနၾက ျခင္းျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္ က အီရန္ႏွင့္ အစၥေရးသည္ မဟာမိတ္ အရင္းႀကီးမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကဖူးသည္။ အီရန္ႏုိင္ငံကို ၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ မိုဟာမက္ ရီဇာပဟ္လာဗီ လက္ထက္တြင္ အီရန္အစၥေရး ဆက္ဆံေရးသည္ ေရႊလမ္းေငြလမ္း ခင္းထားသည့္ လမ္းႏွယ္ ေျဖာင့္ျဖဴးခဲ့ ၾကသည္။

တစ္ႏုိင္ငံ၏ လိုအပ္ခ်က္ကို တစ္ႏုိင္ငံက ျဖည့္ဆည္းေပးရန္ အသင့္ရွိခဲ့ ၾကသည္။ အရင္းႏွီးဆံုး မဟာမိတ္မ်ား အျဖစ္မွ အဆိုးရြားဆံုး ရန္သူေတာ္ အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲသြား သည္မွာ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ အီရန္ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးေနာက္ အယာတိုလာ ခိုေမနီ အာဏာရရွိလာျခင္းမွ စတင္ခဲ့သည္။ အစၥေရးႏွင့္ သံတမန္ ဆက္ဆံေရးမ်ား အားလံုးကို ျဖတ္ေတာက္ပစ္ၿပီး အီရန္ကိုပင္ စစ္ေၾကညာခဲ့ ေသးသည္။ ထိုအခ်ိန္ကစၿပီး အီရန္-အစၥေရး ရန္ၿငိဳးမ်ား စတင္ေတာ့သည္။ ထိုနည္းတူစြာ ဆြန္နီႏုိင္ငံ ျဖစ္သည့္ ေဆာ္ဒီႏွင့္လည္း အီရန္တို႔ မေျပလည္မႈမ်ား ပိုမိုဆိုးရြားလာ ေတာ့သည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ အစၥလာမ္မစ္တို႔ အထြတ္အျမတ္ ထားရာ မကၠာ၌ အီရန္ ရွီးယိုက္ဘာသာဝင္ လူအုပ္ႀကီးက အစၥေရး ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔ကို ဆန္႔က်င္ကာ ဆႏၵျပသည္။

ေဆာ္ဒီအစိုးရက ထိုလူအုပ္ႀကီးကို ၿဖိဳခြဲရန္ ႀကိဳးပမ္းသည့္အခါ အၾကမ္းဖက္မႈ အသြင္ကို ေဆာင္သြား ေတာ့သည္။ ရဲမ်ားႏွင့္ အီရန္ ဆႏၵျပသူမ်ား ပဋိပကၡျဖစ္ ၾကသည္။ ေဆာ္ဒီရဲ ဆယ္ႏွင့္ခ်ီ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပသူ မ်ားလည္း ရာႏွင့္ခ်ီ ေသဆံုးရသည္။ တရားဝင္ ေသဆံုးမႈစာရင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ မကၠာ ဆႏၵျပမႈတြင္ လူေပါင္း ၄ဝဝ ခန္႔ ေသဆံုးခဲ့ရသည္ ဟုဆိုသည္။ အီရန္ႏိုင္ငံသား တို႔ ေဆာ္ဒီတြင္ အသတ္ခံရသည့္ သတင္းၾကားၿပီး သည္ႏွင့္ ေနာက္ တစ္ေန႔တြင္ တီဟီရန္၌ ရွိသည့္ ေဆာ္ဒီသံ႐ံုး ႏွင့္ ကူဝိတ္သံ႐ံုး တို႔ တိုက္ခုိက္ခံ ရသည္။

ထိုအခ်ိန္ကစ၍ ေဆာ္ဒီတို႔က အီရန္ႏွင့္ လံုးဝအဆက္ျဖတ္ ခဲ့ၿပီး ယေန႔အခ်ိန္ထိ အစၥေရးႏွင့္ နည္းတူ မဟာ ရန္သူေတာ္ႀကီး မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြား ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အီရန္က အစၥေရးကို ဒုကၡေပးႏုိင္သည့္ နယ္စပ္က ဟစ္ဇ္ဘိုလာ စစ္ေသြးၾကြ တို႔ကို လက္နက္ရိကၡာ ေထာက္ပံ့ေပးသည္။ ယခု အခ်ိန္ထိပင္ အစၥေရးႏွင့္ ဟစ္ဇ္ဘိုလာ တို႔ တိုက္ခုိက္ေနၾက တုန္းျဖစ္သည္။ အီရန္ႏွင့္ လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ အစၥေရးက မေက်ေအး ႏုိင္ေသးဘဲ ရန္သူေတာ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထား ေသးသည္။

ထိုၾကားထဲ ေပါင္းစည္းသြား ခဲ့သည္က ေဆာ္ဒီႏွင့္ အစၥေရး ျဖစ္သည္။ ဆက္ဆံေရး က ထားရွိခဲ့သည္မွာ ၾကာေသာ္လည္း ၾကားထဲက အဖုအထစ္ မ်ားကေတာ့ ေလ်ာ့မသြား ေပ။ မေျပျပစ္သည့္လမ္း ေလွ်ာက္ေနၾက

ရင္းမွာပင္ အီရန္ကို ဆန္႔က်င္ၾကရင္း ပိုမို နီးကပ္ခဲ့ၾကသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာ တူညီခ်က္ ၿပီးေနာက္ အီရန္ကဖြံ႕ၿဖိဳး လာေတာ့မည့္ ႏုိင္ငံတစ္ခု အျဖစ္ အလားအလာ ေကာင္းလာသည့္ အခ်ိန္တြင္လည္း အီရန္ကို ရန္သူေတာ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ အစၥေရးႏွင့္ ေဆာ္ဒီ ႏွစ္ႏုိင္ငံက ပိုမိုနီးကပ္သြား ခဲ့ၿပီး အီရန္ကို မည္သုိ႔ ကိုင္တြယ္ရမည္လဲ ဆိုသည္ကိုပင္ လက္တြဲစဥ္းစား ေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၄)