ေဆာင္းတြင္းကာလ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိသည့္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား

ေဆာင္းတြင္းကာလ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိသည့္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား

ေဒါက္တာ လြင္သန္႔

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိဝင္ဘာလမွ ေဖေဖာ္ဝါရီလ အထိ ေဆာင္းရာသီ ရယ္လုိ႔ သတ္မွတ္တဲ့ ကာလေရာက္ရင္၊ ဇန္နဝါရီ အေအးဆံုး ကာလ ေက်ာ္လြန္ ျဖတ္သန္းရင္ ပ်ဳိေမတုိ႔ အလွအပေတြ ျဖစ္တဲ့ ေဗာက္ထျခင္း၊ အသားပပ္ျခင္း၊ ေဆာင္းတြင္းကာလ ဖေနာင့္ကြဲျခင္း၊ အသံဝင္ျခင္း တို႔ႀကံဳ ၾကရပါတယ္။

ေဗာက္ထျခင္း

ေဗာက္ထျခင္းဟာ ႏွင္းခူအေပ်ာ့စား လုိ႔ လူသိမ်ားတယ္။ အေရျပား မႈိတစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ယင္းႏွင္းခူဟာ ဦးေရျပားအျပင္ အဆီအိတ္ေတြ ရွိတဲ့ နဖူး၊ မ်က္ခံုး၊ ႏွာေခါင္းေဘး တစ္ဖက္တစ္ခ်က္နဲ႔ နားေအာက္ ဘက္မွာ ျဖစ္ႏုိင္ေသးတယ္။ ေနာက္ေက်ာနဲ႔ ရင္ဘတ္ အေပၚပုိင္းမွာ ေတြ႕ရတယ္။ ဆံပင္မွအပ က်န္ေနရာေတြ ျဖစ္ရင္ ဝါၾကန႔္ၾကန္႔၊ ေစးကပ္ကပ္ အေၾကးခြံေတြကို ေသခ်ာၾကည့္ရင္ ေတြ႕ရတတ္တယ္။ ဦးေခါင္းမွာ ေဗာက္ထရင္ ကုတ္လုိက္တာနဲ႔ ေဗာက္ဖတ္ေဖြးေဖြး ျမင္ရတယ္။ ဦးေရ အဆီျပန္သူ၊ စိတ္ဖိစီးမႈ မ်ားသူမွာ ပိုျဖစ္တတ္တယ္။ မ်ဳိး႐ိုး လုိက္တတ္တယ္။ ဇင့္ဓာတ္ ေလ်ာ့သူေတြမွာ ေတြ႕ရတာမ်ားပါတယ္။

ေဗာက္ထလုိ႔ ကုသႏုိင္ပါတယ္။ ေပ်ာက္လုိက္၊ ျဖစ္လုိက္ နဲ႔သံသရာ လည္တတ္ပါတယ္။ တစ္အိမ္လံုး တစ္ၿပိဳင္နက္ တည္းအားလံုး ''ေဗာက္သတ္'' ဖို႔လုိတယ္။ ကီတုိကိုနေဇာ မႈိသတ္ေဆး ပါတဲ့ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ သံုးႏုိင္တယ္။ ေဗာက္ထေစတဲ့ မႈိကုိ ပိုမိုႏွိမ္နင္း ႏုိင္တယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ လုိ႔ အျမႇဳပ္ထတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ေရေလာင္းမခ်ဘဲ အနည္းဆံုး သံုး၊ ေလး မိနစ္ေလာက္ ေခါင္းနဲ႔ ရင္ဘတ္၊ မ်က္ႏွာေပၚမွာ အျမႇဳပ္ေတြနဲ႔ လိမ္းက်ံၿပီးမွ ေရေလာင္းခ်သင့္ ပါတယ္။

ဇင့္၊ ဆီလီနီယမ္၊ Sulphate နဲ႔ သန္႔စင္ထားတဲ့ ကတၱရာဓာတ္ အနည္းငယ္ပါတဲ့ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ စတီး႐ိြဳက္ အေပ်ာ့စား လိမ္းေဆးတုိ႔လည္း သံုးႏုိင္ပါတယ္။ ေဗာက္ျပန္မထဖုိ႔ တစ္ကုိယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး အေရးႀကီးၿပီး ႏွင္းခူအဆင့္ ျဖစ္ရင္ မိသားစု ဆရာဝန္၊ အေရျပား ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသသင့္တယ္။ ေသေလာက္တဲ့ ေရာဂါမဟုတ္ ေပမယ့္ ေဗာက္ရွင္းဖုိ႔ လုိပါတယ္။

အသားပပ္ျခင္း

ေဆာင္းရာသီမွာ အေရွ႕ေျမာက္ ေလေအး ေတြေၾကာင့္ အသားပပ္ျခင္း၊ ရာသီဥတုနဲ႔ မတည့္ဘဲ အင္ပ်ဥ္ထျခင္း ရွိတတ္ပါတယ္။ အသားပပ္ျခင္း ဆုိရာမွာ လူတစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ခံႏုိင္ရည္ခ်င္း မတူၾကဘူး။ အင္ပ်ဥ္ထျခင္း ရွိတတ္တယ္။ အသားအေရေပၚ မ်က္ႏွာျပင္က ေရဓာတ္ ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ဆံုး႐ႈံးတဲ့အခါ အသားပပ္တာ ျဖစ္လာတယ္။ အေအးခန္းထဲ တစ္ေနကုန္ အလုပ္လုပ္ျခင္း၊ ေဆာင္းကာလ အေအးဒဏ္ (ရာသီဥတု) ျပင္းထန္ျခင္း၊ အျပင္ဘက္ ထြက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ ရျခင္း၊ အပူအေအး ေျပာင္းလဲမႈမ်ားရင္ အသားပပ္ လာေလ့ရွိတယ္။ အေရျပား ဓာတ္မတည့္ တာ ပါလာႏုိင္ပါတယ္။ အစာ အာဟာရ မွာ အရည္ရႊမ္းတဲ့ သစ္သီး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ပုိမို စားေပးသင့္ ပါတယ္။

အရက္၊ဘီယာ တုိ႔ဟာ ခႏၶာကုိယ္ေႏြးေထြး ေစတာမွန္ ေပမယ့္ ေရဓာတ္ဆံုး႐ႈံးမႈမ်ား ေစလုိ႔ အသားပပ္ ေစတယ္။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ေရဆာရင္ ေရပဲေသာက္ ရမယ္။ အခ်ဳိရည္၊ ဘီယာ မေသာက္သင့္ ပါဘူး။ ေရ ေသာက္ျခင္းက ဆီးဝမ္းမွန္ ေစတဲ့အျပင္ အေရျပားမွာ ရွိသင့္တဲ့ ေရပမာဏ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖည့္ဆည္းေပး ပါတယ္။ အသားပပ္တာ ကာကြယ္ဖုိ႔ အလွဆီ၊ သံလြင္ဆီလိမ္း ႏုိင္ပါတယ္။ ေန႔လယ္ ေနပူထဲ ထြက္မယ္ဆုိရင္ ေနေရာင္ခံ မိတ္ကပ္၊ ခရင္မ္ လိမ္းေပးသင့္ ပါတယ္။ ႏွစ္နာရီ ျပည့္တုိင္း တစ္ႀကိမ္လိမ္း သုိ႔မဟုတ္ သနပ္ခါး လိမ္းေပးသင့္ ပါတယ္။ ဗီတာမင္အီး ပါတဲ့လိမ္းေဆးက အသားပပ္တာ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္။ ဗီတာမင္အီး ေသာက္ေဆး ေသာက္ေပးႏုိင္တယ္။ အေရျပား အသားမပပ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးတယ္။

ဖေနာင့္ကြဲျခင္း

ေဆာင္းတြင္းကာလမွာ အစိုဓာတ္ ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း အေရျပား အေပၚယံလႊာမွာရွိၿပီး ယင္းအလႊာက ေရဓာတ္ ဆုံး႐ႈံးမႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ေဆာင္းရာသီမွာ ေျမာက္ဘက္ေလေအး ေတြက အသားပပ္ ေစတယ္။ ဖေနာင့္ကြဲျခင္းဟာ  ေဆာင္းရာသီမွာ အေတြ႕ရမ်ားၿပီး အလွအပ ျပႆနာသာမက ပုိးဝင္လုိ႔ အလုပ္မဆင္းႏုိင္ အခန္းေအာင္း ကုသလုိ႔မႏုိင္ဘဲ မိသားစုဆရာဝန္နဲ႔ ျပသတဲ့အခါ ျပသသင့္တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္တယ္။

ပံုမွန္အားျဖင့္ လက္နဲ႔ေျခဖဝါးမွာ လက္ဆီ၊ ေျခဆီ ထြက္ေလ့ရွိတယ္။ ယင္းအဆီ မထြက္ရင္၊ အထြက္နည္းရင္ ဖေနာင့္ကြဲတာမ်ဳိး၊ လက္အေရျပား ကြာသလုိမ်ဳိး ျဖစ္တတ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေလေအးခန္း ေတြမွာ အလုပ္လုပ္ ေနတဲ့သူေတြမွာ အေပၚယံအေရျပား အစိုဓာတ္ ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလ်ာ့နည္းေစတဲ့ အျပင္ ေဆာင္းတြင္း ကာလ လက္ဆီ၊ ေျခဆီမထြက္ဘဲ ဖေနာင့္ကြဲျခင္း၊ လက္အေရျပား ကြာျခင္းျဖစ္တယ္။

ဖေနာင့္ကြဲ၊ လက္အေရျပား ကြာျခင္းဆုိးလာရင္ ဒုတိယ ကူးစက္ေရာဂါ ဝင္ေရာက္လာလို႔ ပဋိဇီဝေဆး၊ အနာ သက္သာေဆးမ်ား ေပးၿပီး တစ္ရက္သံုးႀကိမ္ တုိက္ေကြၽး ကုသႏုိင္ပါတယ္။ သာမန္ ဖေနာင့္ကြဲတာ၊ အေရျပားကြာတာ ဆုိရင္ အလွဆီ၊ သံလြင္ဆီ လိမ္းေပးသင့္တယ္။ အဆီ တစ္ခုခုၾကားခ ံေနရင္ ဒီ့ထက္ကြဲတာ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ မ်ဳိး႐ိုးလည္း လုိက္တတ္ပါတယ္။ သာမန္ဖေနာင့္ကြဲရင္ အင္တီေအာက္စီဒင့္ လိမ္းေဆး လိမ္းႏုိင္ပါတယ္။ 

ဗီတာမင္ေအ နဲ႔ ဗီတာမင္အီး ပါတဲ့ ခရင္မ္လိမ္းသင့္တယ္။ ေရဓာတ္ျဖည့္ေပးရမယ္။ ေရခဲေရ၊ အေအးမေသာက္ သင့္ဘူး။ ေရဆာရင္ ေရပဲေသာက္သင့္ၿပီး အခ်ဳိရည္ မေသာက္သင့္ပါဘူး။ အရက္၊ ဘီယာ၊ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္းျဖတ္ရ ပါမယ္။ ေနေရာင္ထဲသြားရင္ ေနေရာင္ခံခရင္မ္ လိမ္းသြားရမယ္။ ႏွစ္နာရီမွာ တစ္ခါလိမ္းရမယ္ သုိ႔မဟုတ္ သနပ္ခါးလိမ္းရမယ္။ အေအးခန္းမွာ အခ်ိန္ျပည့္ မေနသင့္ဘူး။ အေရျပားမွာ ေရဓာတ္ဆံုး႐ႈံးလုိ႔ ဖေနာင့္ကြဲတာမ်ဳိးမွာ အသားအေရ ေျခာက္ေသြ႕လို႔ အမ်ားဆံုးျဖစ္ရ ပါတယ္။ ကိုယ့္ဖေနာင့္နဲ႔ သင့္ေလ်ာ္မယ့္ အႏၲရာယ္မရွိတဲ့ ဖိနပ္မ်ဳိးစီးရမယ္။ ေဒါက္ပါတဲ့ဖိနပ္ မစီးရပါ။ ညဘက္ ေရေဆးရင္ ဖေနာင့္ကြဲျခင္း၊ အသားကြာျခင္း ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးရမယ္။ ရွိရင္ေဆးထည့္ ရပါမယ္။

အသံဝင္ျခင္း

ေဆာင္းရာသီမွာ အသံဝင္ျခင္းကို လူတုိင္းႀကံဳေတြ႕ ရႏုိင္တယ္။ အသံဝင္ျခင္းဟာ အတုိင္းအတာ ထက္ပိုၿပီး စကားေျပာရဖန္ မ်ားလုိ႔ စကားက်ယ္က်ယ္ ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆုိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္။ ဝက္ဆီစတဲ့ ျပည့္ဝဆီ၊ အဆီအႏွစ္စားျခင္း၊ ေရခ်ဳိးမ်ားျခင္း၊ ေရခဲေရ၊ အေအး အေသာက္မ်ား ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အသံဝင္ျခင္း၊ အသံပ်က္ျခင္းဟာ အသံအုိးနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးမ်ဳိး ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အသံအုိး ေရာင္ျခင္းကို အဆုတ္တီဘီ ေရာဂါ၊ အဆုတ္ေရာဂါ အမ်ဳိးမ်ဳိးမွာ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ ကာလသား ေရာဂါေၾကာင့္ အသံအုိး အတြင္း အနာျဖစ္ျခင္း၊ ကေလးဘဝ ဝက္သက္၊ ဆံုဆုိ႔၊ ၾကက္ညႇာ၊ ေခ်ာင္းဆုိးတို႔ ျဖစ္ျခင္း၊ အသံအုိးမွာ အသားပုိ၊ အက်ိတ္လံုး၊ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အသံဝင္ျခင္း၊ အသံပ်က္ျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

အသံအုိး ထိခုိက္မိရင္ အသံဝင္ႏုိင္တဲ့ အျပင္ တျခားေရာဂါ အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ အသံဝင္ေလ့ ရွိတယ္။ သုိင္း႐ိြဳက္ဂလင္း ခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးရွိ ၾကြက္သား အားနည္းျခင္း၊ အရက္စြဲျခင္း၊ ေမးခုိင္ေရာဂါ ေၾကာင့္ ၾကြက္တက္ျခင္း ေၾကာင့္ အသံဝင္ႏုိင္ပါတယ္။ ကေလးဘဝ ကာကြယ္ေဆး ငါးမ်ဳိး (ဆံုဆုိ႔၊ ၾကက္ညႇာ၊ ေမးခုိင္၊ အသည္းေရာင္ဘီ၊ ဦးေႏွာက္ အေျမႇးေရာင္) ကာကြယ္ေဆးမ်ား အသက္ ႏွစ္လ၊ ေလးလႏွင့္ ေျခာက္လမွာ ထုိးေပးဖုိ႔လုိၿပီး ပုိလီယုိ အစက္ခ် တုိက္ေကြၽးရမယ္။ ႏွစ္လသားမွာ တီဘီ ကာကြယ္ေဆး (BCG) ထုိးႏွံရမယ္။ အသက္ကုိးလမွာ ဝက္သက္ ကာကြယ္ေဆး ထုိးႏွံရပါမယ္။

အသံဝင္ျခင္းမွ ကာကြယ္ဖုိ႔ ဟစ္ေအာ္ ေျပာဆုိျခင္း၊ မရပ္မနား ၾကာၾကာ စကားေျပာျခင္း၊ သီခ်င္းဟစ္ေအာ္ သီဆုိျခင္းတုိ႔ ဆင္ျခင္သင့္တယ္။ အဆုိေတာ္ ေတြဟာ တစ္ပတ္ႏွစ္ရက္ခန္႔ အနားေပးရမယ္။ အသံေကာင္း ေအာင္ သံပရာရည္စတဲ့ သဘာဝသစ္သီး ေဖ်ာ္ရည္ေသာက္ ေပးရမယ္။ ေရခဲ၊ အေအးေရွာင္ရမယ္။

အထက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္မ်ား ကေတာ့ ေဆာင္းတြင္း ကာလမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိျပဳဆင္ျခင္ လုိက္နာ၍ ကာကြယ္ျခင္း၊ ကုသျခင္းျဖင့္ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္း ႏုိင္ၾကပါေစ။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၈)