သြားႏွင့္ခံတြင္း က်န္းမာေရး

သြားႏွင့္ခံတြင္း က်န္းမာေရး

( ေဒါက္တာ မင္းစုိးဦး )

ၾကာၾကာဝါးမည့္သြား၊ အ႐ုိးၾကည့္ေရွာင္ ဆုိသည့္ ေရွးလူႀကီးသူမ မ်ား၏ ဆုံးမစကားကုိ နာယူ မွတ္သားဖူးသည္။ သြားကုိ ဂ႐ုစိုက္ၾကရန္ ေဆာ္ၾသခဲ့ေသာ စကားပင္။ သုိ႔ေသာ္ အေရးတယူ ဂ႐ုစုိက္ခံရမႈ နည္းပါးသည္ မွာလည္း သြားႏွင့္ခံတြင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဂ႐ုတစုိက္ မရွိၾကေသာေၾကာင့္ စကားေျပာသည့္ အခါ ခံတြင္းအတြင္း မွ အနံ႔အသက္ဆုိးမ်ား ထြက္လာသည္။ ရယ္ေမာႏႈတ္ဆက္ ေသာအခါ မလွပေသာ သြားမ်ားကုိ ေဖာ္ျပ ေနသလုိပင္။ သြားႏွင့္ခံတြင္း က်န္းမာျခင္း မရွိပါက လူတစ္ဦး၏ ဥပဓိ႐ုပ္ကုိ ထိခုိက္ေစ႐ုံမွ် မက က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာ မ်ားစြာႏွင့္လည္း ႀကံဳေတြ႕ရ ေစႏုိင္သည္။

သြားေရာဂါမ်ား အနက္ အမ်ားဆုံး ေတြ႕ရသည္မွာ သြားေက်ာက္ တည္ျခင္းႏွင့္ သြားပုိးစားျခင္း တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ သြားေက်ာက္တည္ ပါက သြားပုိးစားျခင္း ျဖစ္ေစ႐ုံမွ်မက သြားျပည္တည္ျခင္း ႏွင့္ သြားဖုံးေရာင္ျခင္း တုိ႔ကုိ ပါ ျဖစ္ပြားေစသည္။ သြားျပည္တည္ျခင္း ႏွင့္ သြားပုိးစားျခင္းမွ ျဖစ္ပြားေသာ သြားကိုက္ျခင္း ေဝဒနာ ျပင္းထန္ေသာ အခါ အိပ္ေရးပ်က္ျခင္းႏွင့္ အလုပ္အကုိင္ ပ်က္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ေပၚ လာေတာ့သည္။ ေနာက္ဆုံးရလဒ္ အေနျဖင့္ သြားပတ္လည္ ပုိးဝင္ကာ ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ သြားအျမစ္တြင္ ပုိးဝင္ကာ ေရာင္ရမ္းျခင္းႏွင့္ ခံတြင္းပုိးမ်ား ဦးေႏွာက္ အတြင္းသုိ႔ ဝင္ေရာက္ကာ Cavernous Sinus Thrombosis ဟုေခၚေသာ ေရာဂါကုိျဖစ္ပြားေ စၿပီး အသက္ဆုံး႐ႈံး ေစႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ သြားပုိးစားပါက သြားမ်ားယိုင္နဲ႔ၿပီး သြားက်ဳိးကာ ေနာက္ဆုံးတြင္ သြားမ်ား တစ္ေခ်ာင္းမွ် မက်န္ေတာ့သည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိသြား ႏုိင္သည္။ ထုိအခါ အစာကို ေၾကညက္ေအာင္ ဝါးစားႏုိင္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ အစာမေၾက ရင္ျပည့္ရင္ကယ္ ျဖစ္ျခင္း၊ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ေပၚ လာရေတာ့ သည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ ပါက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မျပည့္ေသာ ရင္ေသြးကို ေမြးဖြား ေစႏုိင္ပါသည္။

သြားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမ်ားအားျဖင့္ ခံစားရသည့္ ေဝဒနာတစ္ခုမွာ သြားက်ဥ္ျခင္းပင္။ သြားက်ဥ္ရျခင္းမွာ သြား၏အျပင္ဆုံး အလႊာျဖစ္သည့္ ေၾကြသြားလႊာ ပ်က္စီးသြား ေသာေၾကာင့္ သုိ႔မဟုတ္ သြားဖုံးသား နိမ့္က် သြားေသာေၾကာင့္ အာ႐ုံေၾကာ မ်ားကုိ ဝုိင္းရံထားသည့္ ဆင္စြယ္ႏွစ္လႊာ အတြင္းမွ ထြက္ေပၚလာေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အပူ၊ အေအး၊ အခ်ဳိ၊ အခ်ဥ္၊ အစပ္ စသည့္ အစားအေသာက္ တုိ႔ကုိ ေသာက္မိ၊ စားမိေသာ

အခါ ဆင္စြယ္ႏွစ္လႊာ တြင္ရွိသည့္ ျပြန္ငယ္ကေလးမ်ား မွတစ္ဆင့္ ေအာက္ဆုံးအလႊာ ျဖစ္သည့္ မႊသြားလႊာသို႔ စိမ့္ဝင္သြားသည္။ ထုိမႊသြားလႊာ တြင္ အာ႐ုံေၾကာ ကေလးမ်ား စုေဝးေနသည့္ အတြက္ ၄င္းတုိ႔ အစာႏွင့္ ထိေတြ႕မိ ကာ သြားက်ဥ္သည့္ ေဝဒနာကုိ ခံစားရျခင္း ျဖစ္သည္။

သြားက်ဥ္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ မီးေသြး၊ ဖြဲျပာ၊ သဲ၊ ဆား စသည္တုိ႔ျဖင့္ သြားတုိက္ျခင္း၊ သြားတုိက္မႈ နည္းစနစ္ မမွန္ကန္ျခင္း၊ အခ်ဥ္ဓာတ္ ပါဝင္မႈမ်ားေသာ အစားအေသာက္ မ်ားကို အေျမာက္အျမား စားသုံးျခင္း၊ အိပ္ေပ်ာ္ေနခ်ိန္တြင္ အံႀကိတ္တတ္ေသာ အေလ့အထ ရွိျခင္းႏွင့္ ေရစီးကမ္းၿပိဳ ေရာဂါ ခံစားရျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

သြားအျပင္ သြားဖုံးေရာင္ ေရာဂါသည္လည္း လူကုိ ဒုကၡေပးေသာ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးပင္။ ခံတြင္း မသန္႔ရွင္းမႈေၾကာင့္ ဗက္တီးရီးယားပုိးမ်ား ေပါက္ပြားကာ သြားဖုံးေရာင္ တတ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ သြားဖုံးေရာင္ ေရာဂါသည္

ႏွလုံးေရာဂါ၊ အဆုတ္ေရာင္ ေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ ေရာဂါ၊ ေသြးခ်ဳိ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါႏွင့္ ေလငန္းေရာဂါ တုိ႔ႏွင့္ပါ ဆက္စပ္မႈရွိေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိ လာရသည္။

ခံတြင္းအတြင္း ေတြ႕ရႏုိင္ေသာ ေနာက္ထပ္ေရာဂါ တစ္မ်ဳိးမွာ ခံတြင္းကင္ဆာပင္ ျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ေဆးရြက္ႀကီး ပါေသာ ကြမ္းယာစားသုံးျခင္း၊ အရက္ အလြန္အကြၽံ ေသာက္သုံးျခင္း၊ ခံတြင္းသန္႔ရွင္းမႈ အားနည္းျခင္း၊ ခြၽန္ထက္ပဲ့ေနေသ ာသြားအစိတ္အပုိင္းမ်ား ရွိျခင္း၊ မိမိခံတြင္းႏွင့္ ကိုက္ညီမႈ မရွိေသာ အံကပ္မ်ား တပ္ဆင္ျခင္း၊ ေရာင္ရမ္းပ်က္စီး ေနေသာ သြားဖုံးႏွင့္ခံတြင္း အေပၚယံလႊာမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ဗက္တီးရီးယား ပုိးမ်ား ဝင္ေရာက္ ကူးစက္ျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏုိင္သည္။

ခံတြင္းကင္ဆာ မျဖစ္ပြားမီ ေရွ႕ေျပး လကၡဏာမ်ား အျဖစ္ ေအာက္ပါတုိ႔ကုိ ခံတြင္းအတြင္း ေတြ႕ရွိရေလ့ ရွိပါသည္။

• (က) ပါးေစာင္၊ လွ်ာေပၚ၊ လွ်ာေအာက္၊ သြားဖုံး၊ ေအာက္ႏႈတ္ခမ္း ေနရာမ်ားတြင္ အျဖဴေရာင္ အခ်ပ္၊ အကြက္မ်ား ေပၚလာျခင္း။
• ( ခ ) ႏႈတ္ခမ္းေထာင့္၊ ပါးေစာင္တုိ႔တြင္ အျဖဴေရာင္ အကြက္မ်ား ေပၚလာျခင္း။
• ( ဂ ) ခံတြင္း၊ ပါးေစာင္၌ ေသးငယ္ၿပီး ေျပာင္လက္ေနေသာ အျဖဴေရာင္အကြက္ ကေလးမ်ား တစ္ခုခ်င္း သုိ႔မဟုတ္ အစုအေဝးႏွင့္ ေတြ႕ရျခင္း။
• (ဃ) ပါးေစာင္ႏွင့္ အာေခါင္တုိ႔ ေျခာက္ေသြ႕ကာ မာေက်ာလာၿပီး ေရာဂါရင့္ လာေသာအခါ ခံတြင္းအေျမႇးတြင္ ထူထဲေသာ အျဖဴေရာင္အမွ်င္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာျခင္း၊ ထုိအခါ ပါးစပ္ဟရန္ႏွင့္ အစာမ်ဳိခ်ရန္ ခက္ခဲလာပါလိမ့္မည္။

သြားႏွင့္ခံတြင္း ေရာဂါမ်ား မျဖစ္ပြားေစရန္ ဗက္တီးရီးယား ပုိးမ်ား ေပါက္ပြားရွင္သန္မႈကုိ အားေပးေသာ သၾကားဓာတ္ ပါဝင္သည့္ အစားအစာမ်ား စားသုံးမႈကုိ ေလွ်ာ့ခ်ကာ အာဟာရ ျဖစ္ေစေသာ အစားအစာမ်ား၊ သစ္သီးဝလံမ်ားကုိ ပုိမုိစားသုံးေပးျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း ႏွင့္ ကြမ္းစားျခင္း တုိ႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ အရက္ အလြန္အကြၽံ ေသာက္သုံးျခင္း ကိုေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ အခြံမာအသီးမ်ား၊ အပ္ခ်ည္ႀကိဳး၊ အ႐ုိး စေသာ မာေက်ာသည့္ အရာမ်ားကုိ သြားျဖင့္ ကုိက္ျဖတ္ျခင္း၊ ပုလင္းအဖုံး တုိ႔ကုိ သြားျဖင့္ ကုိက္ဖြင့္ျခင္း အေလ့အထ မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း ႏွင့္ မီးေသြး၊ ဖြဲျပာ၊ သဲ၊ ဆား စသည္တုိ႔ျဖင့္ သြားတုိက္ျခင္းတုိ႔ကုိ မျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ႏွီးစ၊ သြားၾကား ထုိးတံတုိ႔ျဖင့္ သြားၾကားထုိးပါက သြားတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုၾကားတြင္ ရွိေသာ သြားေပါက္ကို က်ယ္ေစကာ သြားထိခုိက္ ေစေသာေၾကာင့္ ထုိအေလ့အထကုိ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ ပါသည္။ သြားၾကားထုိး လုိပါက အပ္ခ်ည္ ႀကိဳးကဲ့သုိ႔ေသာ အရာကုိသာ အသုံးျပဳသင့္သည္။

ထုိ႔ျပင္ ခံတြင္းသန္႔ရွင္းေစရန္ အစာစားၿပီးတုိင္း အာလုတ္က်င္းေပး သင့္သည္။ သြားပုိးေပါက္မ်ား ျဖစ္ပြားျခင္းမွ ကာကြယ္ႏုိင္ရန္ ဖလုိ႐ုိက္ဓာတ္ ပါဝင္ေသာ သြားတုိက္ေဆးကုိ အသုံးျပဳကာ နံနက္စာ စားၿပီးခ်ိန္ႏွင့္ ညအိပ္ရာ မဝင္မီ တစ္ေန႔လွ်င္ ႏွစ္ႀကိမ္ နည္းစနစ္ မွန္မွန္ျဖင့္ သြားတုိက္ေပး သင့္သည္။ စနစ္မွန္ သြားတုိက္နည္း ဆုိသည္မွာ သြားပြတ္တံႏွင့္ သြားတုိက္ေဆးကုိ အသုံးျပဳ ၿပီး အစာအၾကြင္းအက်န္ မ်ားႏွင့္သြားေခ်း မ်ားကို ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ဖယ္ရွားႏုိင္ေအာင္ သြားတုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သြားတုိက္ရာတြင္ သြား၏ အျပင္ႏွင့္ အတြင္း မ်က္ႏွာျပင္မ်ားကုိ သြားတုိက္ေဆး ထည့္ထားေသာ သြားပြတ္တံျဖင့္ အေပၚေအာက္ ေဒါင္လုိက္ တုိက္ေပးရမည္။ သြား၏ အစာဝါးသည့္ မ်က္ႏွာျပင္ကို ကန္႔လန္႔ျဖတ္ အလ်ားလုိက္ တုိက္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ သြားတုိက္ရာတြင္ တစ္ေနရာလွ်င္ ေျခာက္ႀကိမ္ခန္႔ တုိက္ရန္ လုိအပ္ ၿပီး သြားအားလုံး စုံေအာင္တုိက္ရန္ လိုအပ္ေသာေၾကာင့္ သြားတုိက္ရန္ ၾကာခ်ိန္မွာ အနည္းဆုံး ၃ မိနစ္ခန္႔ ျဖစ္သင့္သည္။ သြားႏွင့္ခံတြင္း က်န္းမာမႈ ရွိ၊ မရွိကုိ အသက္ ႏွစ္ႏွစ္ေျခာက္လ အရြယ္မွစတင္ကာ သက္တမ္း တစ္ေလွ်ာက္လုံး ေျခာက္လလွ်င္ တစ္ႀကိမ္ သြားဘက္ဆုိင္ရာ ဆရာဝန္မ်ားႏွင့္ ျပသစစ္ေဆးမႈ ခံယူသင့္သည္။

အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ သြားႏွင့္ခံတြင္း ကုိ ဒုကၡေပးမည့္ အခ်က္မ်ားကို သိရွိ ေရွာင္ၾကဥ္ကာ သြားႏွင့္ခံတြင္း သန္႔ရွင္းေအာင္ ဂ႐ုစုိက္က်င့္ႀကံ ေနထုိင္သြားၾက မည္ဆုိပါက ျဖဴေဖြးသန္႔စင္ ေသာ သြားမ်ားကုိ ပုိင္ဆုိင္ ႏုိင္႐ုံမွ်မက စကားေျပာသည့္ အခါ အနံ႔အသက္ ဆုိးမ်ား ထြက္လာျခင္းမွ ကင္းေဝးႏုိင္မည့္ အျပင္ ႐ုပ္ရည္႐ူပကာ တင့္တယ္ျခင္း၊ ႏွလုံး၊ ေက်ာက္ကပ္ စသည့္ေရာဂါမ်ား ကင္းစင္ျခင္း တုိ႔ႏွင့္ ျပည့္ဝၾကမည္ ဟု ယုံၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ မိပါေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ျပလုိက္ရ ပါသည္။ 

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၈)