အီရန္ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီမႈကုိ ပ်က္ျပားေစႏုိင္သည့္ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပဲြ

The ministers of foreign affairs of France, Germany, the European Union, Iran, the United Kingdom and the United States as well as Chinese and Russian diplomats announcing an Iran nuclear deal framework in Lausanne on 2 April 2015. The framework deal became the basis for a final agreement, the Joint Comprehensive Plan of Action, which was agreed on 15 July 2015.

( ရွိန္းထက္ )

ကမၻာ့ အင္အားႀကီး ငါးႏုိင္ငံႏွင့္ အီရန္တို႔ ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားကို အႀကိမ္ႀကိမ္ အခါခါ ျပဳလုပ္ၿပီး ခက္ခက္ခဲခဲ ရလာသည့္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာ တူညီခ်က္ သည္ အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာေလ ၿခိမ္းေျခာက္သံ မ်ားႏွင့္ ပိုမိုဆူညံ လာေလ ျဖစ္ေနသည္။

သမၼတျဖစ္ရန္ ေရပန္းစား ေနသည့္ ရီပတ္ဘလီကန္ သမၼတေလာင္း ေဒၚနယ္ထရန္႔ က သူသာသမၼတ ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ အီရန္ႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူ စာခ်ဳပ္တြင္ အီရန္ကို အခြင့္အေရး တစ္ခုမွ မရေတာ့ ေလာက္ေအာင္ ခ်ဳပ္ကိုင္မည့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ျဖည့္စြက္ သြားမည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အီရန္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ ခါေမနီ က ဇြန္ ၁၅ ရက္တြင္ အေမရိကန္ ၏ ေနာင္တက္လာမည့္ သမၼတေၾကာင့္ အီရန္ႏွင့္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ပ်က္ျပယ္သြား ႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးခဲ့ၿပီး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ကို အေလးထား ရန္လည္း အီရန္ သမၼတ ႐ိုဟာနီ က ဆိုခဲ့သည္။

အီရန္ႏွင့္ ကမၻာ့ အင္အားႀကီး ငါးႏုိင္ငံတို႔၏ P 5+1 ႏ်ဴကလီးယား ေဆြးေႏြးပြဲကို ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လမွ ဇြန္လကုန္ အထိ အႀကိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ရၿပီး ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားကုိလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ေရႊ႕ဆုိင္းၿပီးမွ သေဘာ တူညီမႈ ရခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုေဆြးေႏြးပြဲ ၏ သေဘာ တူညီခ်က္ေၾကာင့္ ကမၻာႀကီးကို ႏ်ဴကလီးယား စစ္ပြဲတစ္ခုမွ ကာကြယ္ႏိုင္ ခဲ့ၿပီး ယခု ေဒၚနယ္ထရန္႔ ေၾကာင့္ ျပန္လည္ စိုးရိမ္ရမည့္ အေျခအေန ျဖစ္လာသည္။

ေဒၚနယ္ထရန္႔ သည္ အေမရိကန္၌ လူမ်ဳိးေရးဝါဒီ သမားတစ္ဦး အျဖစ္ ထင္ရွားၿပီး မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး အဓိကထားသူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ သူ၏ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး ဆင္းပြဲမ်ားတြင္ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး သည္ ထိပ္ဆံုး မွ မပါမၿပီး ပါဝင္တတ္ၿပီး မြတ္စလင္မ်ား ကို ဒုတိယကမၻာစစ္ တြင္ ဟစ္တလာက ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားကို ရင္ဘတ္တြင္ ပန္းပြင့္တံဆိပ္ တပ္ၿပီး အမွတ္အသား ျပဳလုပ္ထား သကဲ့သို႔ လုပ္ထားသင့္သည္ ဟု ေျပာခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ မြတ္စလင္မ်ားကို သီးသန္႔ Data Base တစ္ခုႏွင့္ စာရင္းဇယား ေသခ်ာစြာ ျပဳလုပ္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ ရမည္ဟုလည္း ထရန္႔ က ဆိုခဲ့ၿပီး ယခင္က အေမရိကန္ သမၼတေလာင္း မ်ား၏ သဘာဝႏွင့္ ဆန္႔က်င္ကာ ေဒၚနယ္ထရန္႔ သည္ သမိုင္း အစဥ္အလာ ရွိေသာ ရန္သူမ်ားႏွင့္ လည္း သင့္ျမတ္သူ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ကို ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ႏွင့္ ပစ္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ ထားေသာ ေျမာက္ကိုရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္ ၏ ခ်ီးက်ဴးမႈ ကိုလည္း ေဒၚနယ္ထရန္႔ က ရရွိထား သကဲ့သို႔ စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ရန္သူေတာ္ ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ ႏွင့္လည္း ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္သူ ျဖစ္သည္။

ေဒၚနယ္ထရန္႔ သည္ နယူးေယာက္ ကဲ့သို႔ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား၌ မဲအႏိုင္ရခဲ့ၿပီး လူမ်ဳိးေရး ဝါဒကို သူ၏ လက္ကိုင္တုတ္ အျဖစ္ အသံုးခ်ေနသူျဖစ္သည္။ တိုက္ဆုိင္စြာပင္ အေမရိကန္ သမိုင္းေၾကာင္း တြင္ အဆိုးရြားဆံုး ေအာ္လန္ဒို အၾကမ္းဖက္မႈ ခံရသည္။ ထို႔ျပင္ နာမည္ႀကီး အဆိုေတာ္ ဂရင္မီ လုပ္ႀကံခ ံရသည္။ ယင္း မတိုင္မီ ကလည္း အေမရိကန္ ေက်ာင္းမ်ား၌ ပစ္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပင္သစ္တြင္ လူေပါင္း ရာခ်ီ ေသဆံုး ေစခဲ့သည့္ ဗံုးအတြဲလိုက္ ေပါက္ကြဲခဲ့သည့္ ပဲရစ္ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ခဲ့သည္။

ထိုအရာမ်ား အားလံုးသည္ မြတ္စလင္ အစြန္းေရာက္မ်ား ဆီမွ ျမစ္ဖ်ားခံ လာေသာ ေၾကာင့္ ေဒၚနယ္ထရန္႔ အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးပြဲ မ်ားတြင္ အသံုးခ်စရာ အေကာင္းဆံုး အေၾကာင္းျပခ်က္ မ်ားျဖစ္ ခဲ့ရသည္။ မြတ္စလင္ကို ဘာေၾကာင့္ ကန္႔သတ္ထား သင့္သည္၊ ဖိႏွိပ္ထား သင့္သည္၊ ဘာေၾကာင့္ တစ္ကမၻာလံုး က ဆန္႔က်င္သင့္သည္ စသည္ျဖင့္ ထရန္႔အတြက္ တိုက္ဆိုင္မႈ မ်ားစြာက ဖန္တီးေပး ခဲ့သည္။သို႔ေသာ္လည္း (၉/၁၁) ကိစၥျဖစ္ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ အစိုးရက အေမရိကန္ ႏြယ္ဖြား မြတ္စလင္မ်ားႏွင့္ သူ႔ႏုိင္ငံသား မြတ္စလင္မ်ားကို သံသယရွိသူ အျဖစ္ ဖမ္းဆီးကာ ဂြါတာနာမို အက်ဥ္းေထာင္ႏွင့္ တျခား အရက္စက္ ဆံုးေသာ အက်ဥ္းေထာင္မ်ား သို႔ပို႔ကာ ႏွိပ္စက္ၿပီး ေမးခြန္းမ်ား ေမးခဲ့ၾကသည္။ ထိုသူမ်ားသည္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ကို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ႀကံစည္သည့္ အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ား၊ အယ္လ္ကိုင္ဒါ မ်ားႏွင့္ ISIS အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ား အျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းသြား ေတာ့သည္။ ထိုဖမ္းဆီးမႈ သည္ အေမရိကန္ သမိုင္းေၾကာင္းတြင္ အဆိုးရြားဆံုး အမွားအယြင္း တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ၿပီး သူ႔ႏုိင္ငံကို တိုက္ခိုက္မည့္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေမြးထုတ္ေပး သကဲ့သို႔ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထို သမိုင္းေၾကာင္းကို အေမရိကန္တို႔ နမူနာယူသင့္သည္။ ထို႔ျပင္ အဖိႏွိပ္ခံ လူတန္းစား မ်ားသည္ ပိုမိုၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ အေနျဖင့္ လူမ်ဳိးေရးကို ပါးနပ္မႈ ရွိရွိ ကိုင္တြယ္ရန္လို အပ္ေနသည္။

သို႔ေသာ္လည္း လူမ်ဳိးေရးဝါဒီ ထရန္႔ ၏ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ မ်ားက ေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္းလာသည္။ အေမရိကန္တို႔ ကေတာ့ ထရန္႔အား အေမရိကန္ကို ထပ္မံဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးမည့္ သူရဲေကာင္းႀကီး အျဖစ္ ႐ႈျမင္ကာ ေထာက္ခံ ေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္ သမၼတ အိုဘားမားႏွင့္ အထက္တန္း အသိုင္းအဝိုင္း က ေဒၚနယ္ထရန္႔ ဘက္က မရပ္တည္ဘဲ ဒီမိုကရက္တစ္ သမၼတေလာင္း ဟီလာရီ ကလင္တန္ ဘက္က ျပတ္ျပတ္ သားသား ရပ္တည္ေနသည္။

အိုဘားမား၏ သေဘာထား မ်ားသည္ ထရန္႔ထက္ ကလင္တန္ႏွင့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ တိုက္ဆုိင္ေနသည္။ ဥပမာ- အေမရိကန္တြင္ လက္နက္ ကန္႔သတ္ေရး ကိစၥမွာ ကလင္တန္ႏွင့္ အိုဘားမားသည္ အမာခံ ေတာင္းဆိုသူမ်ား ျဖစ္သည္။ အိုဘားမား ဆိုလွ်င္ မ်က္ရည္စက္လက္ က်သည္အထိ ေတာင္းဆုိ ဖူးသည္။ ေအာ္လန္ဒို ကိစၥတြင္လည္း တရားခံသည္ တရားဝင္ ဝယ္ယူကိုင္တြယ္ ထားသည့္ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္သြားသူ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေသနတ္ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ဥပေဒကုိ ကလင္တန္ ႏွင့္ အိုဘားမား က ကန္႔သတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိ ေနျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေဒၚနယ္ထရန္႔ က သူ သမၼတျဖစ္လွ်င္ လက္နက္ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ဥပေဒကို ယခင္အတိုင္း မျပဳျပင္ဘဲ ထားေပးမည္ဟု မဲဆြယ္ ေနျပန္သည္။ ဒီမိုကေရစီ ေရွ႕ေဆာင္ႏုိင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ၌ ႏိုင္ငံသား တစ္ဦး၏ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အျပည့္အဝ အက်ဳိးခံစား ခြင့္ ရရွိေစမည္ဟု ဆိုကာ ထရန္႔က ေသနတ္ ကိုင္ခြင့္ကို အားေပးေနျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္သူတို႔၏ မဲမ်ားသည္ ႏ်ဴကလီးယား စစ္ပြဲဆီကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ အနီးကပ္ဆံုး တြန္းပို႔မလား သို႔မဟုတ္ (၉/၁၁) ကဲ့သို႔ ျဖစ္စဥ္မ်ား ဆီသို႔ ေနာက္ထပ္ တစ္ႀကိမ္ ေရာက္ေစ မလားဆို သည္ကို ေသခ်ာစဥ္းစား ၿပီးမွ မဲေပးရန္ လိုေနၿပီ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ ထရန္႔သာ သမၼတ ျဖစ္လာလွ်င္ အီရန္ႏွင့္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ က်ဳိးပ်က္သြားရန္ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမ်ားေနသည္။ ထိုအခါ ႏ်ဴကလီးယား ဆီသို႔ အီရန္တို႔ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္ၿပီး ႏ်ဴကလီးယား စစ္ပြဲ ေနာက္တစ္ပြဲ ထပ္တိုး လာဦးမည္ျဖစ္ကာ မြတ္စလင္ မ်ားကို အဆိုးရြားဆံုး ဖိႏွိပ္ထား လွ်င္လည္း (၉/၁၁) ကဲ့သို႔ ျဖစ္စဥ္မ်ားက ထပ္မံျဖစ္ပြားရန္ အေၾကာင္းမ်ား က ဖန္လာ ျပန္သည္။ ထိုအရာမ်ား အားလံုး သည္ အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ ေပၚတြင္သာ တည္မွီ ေနပါေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)