ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း က်ဴးဘားသုိ႔ ပထမဆံုး သြားေရာက္ခဲ့သည့္ အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမား ၏ ခရီးစဥ္က ႏွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရး ကုိ တုိးတက္ေစမည္လား

ႏုိင္ေအာင္

အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အုိဘားမား သည္ ၿပိဳင္ဘက္ႏုိင္ငံ အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရပ္တည္ခဲ့သည့္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံသုိ႔ မတ္၂ဝ ရက္က တရားဝင္ အလည္အပတ္ ခရီးစဥ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိ လာခဲ့သည္။ ယင္း ခရီးစဥ္ေၾကာင့္ အုိဘားမား သည္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ အစိုးရက ေထာက္ခံ ထားသည့္ ဖူဂ်င္ဆီယုိ ဘက္တစ္ စတာ အစိုးရအား ဖီဒယ္ကတ္ စထ႐ို ၏ ေျပာက္က်ား တပ္ဖြဲ႕က ျဖဳတ္ခ် ခဲ့ၿပီးေနာက္ အလားတူ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွစ၍ အဆုိပါ ကာရစ္ဘီယံ ကြၽန္းႏုိင္ငံသုိ႔ ပထမဆံုး အႀကိမ္ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ဆဲ အေမရိကန္ သမၼတ အျဖစ္ သမုိင္းတြင္ ႏုိင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ႏွင့္ က်ဴးဘားႏွစ္ႏုိင္ငံ စလံုးသည္ ၄င္းတုိ႔ အၾကားရွိ ရာစု ႏွစ္ဝက္ၾကာ ၿပိဳင္ဆုိင္ခဲ့သည့္ အတိတ္ေဟာင္း မ်ားကုိ ျပည္ဖံုးကားခ် ၍ အဆံုးသတ္ ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ ၾကသည္။

President Obama and Cuban President Raul Castro review troops before bilateral meetings at the Palace of the Revolution on March 21, 2016, in Havana.

President Obama listens to questions along with journalist and small business owner Soledad O'Brien while attending a business summit in Havana.

ယခု ခရီးစဥ္တြင္ အုိဘားမားသည္ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ အတြင္းက အစ္ကုိျဖစ္သူ ထံမွ အာဏာဆက္ခံ ခဲ့သည့္ သမၼတ ေရာ္ကတ္စထ႐ို ႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးမည့္ အျပင္ အတုိက္အခံ အဖြဲ႕မ်ား ႏွင့္လည္း ေတြ႕ဆံုမည္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ အစိုးရသည္ က်ဴးဘားအစိုးရ ႏွင့္ သံတမန္ ဆက္ဆံေရးကုိ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လက တရားဝင္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ခဲ့ၿပီး က်ဴးဘားႏုိင္ငံ အတြင္းသုိ႔ အေမရိကန္ ျပည္သူမ်ား သြားေရာက္ လည္ပတ္ႏုိင္ ရန္ႏွင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ႏုိင္ရန္ ပိတ္ဆုိ႔မႈ တခ်ဳိ႕ကုိပါ ေျဖေလွ်ာ့ေပး ခဲ့သည္။ သုိ႔ရာတြင္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ အေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ အလံုးစံု ကုန္သြယ္ေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ရပ္တန္႔ႏိုင္ေရး အတြက္ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္ အေနျဖင့္ ယင္းပိတ္ဆုိ႔မႈ ဆုိင္ရာ မူၾကမ္းအား ျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ၁၉၆ဝ ဥပေဒမူၾကမ္းကုိ ဖ်က္သိမ္း ပစ္ရန္ သုိ႔မဟုတ္ ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ လုိအပ္မည္ ျဖစ္သည္။

အုိဘားမား သည္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံသုိ႔ လာေရာက္စဥ္ အတြင္း ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး အျပင္ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ တျခားကိစၥရပ္ မ်ားကုိ ပါ ကတ္စထ႐ို ႏွင့္ ေဆြးေႏြးမည့္ အလားအလာ ရွိသည္။ ယခု ခရီးစဥ္သည္ က်ဴးဘားျပည္သူ မ်ားႏွင့္ တုိက္႐ိုက္ ထိေတြ႕ႏုိင္မည့္ သမုိင္းတြင္ အခြင့္အေရး တစ္ရပ္ဟု အုိဘားမား က ဆုိထားသည္။ အုိဘားမား သည္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ အေပၚ ကာလရွည္ၾကာစြာ ခ်မွတ္ခဲ့သည့္ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အထီးက်န္ေစေရး မူဝါဒကုိ ေက်ာခုိင္းခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု သည္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံ အေပၚ ၅၄ ႏွစ္ၾကာ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားခ် မွတ္ထားခဲ့ၿပီး ယင္း ပိတ္ဆုိ႔မႈ မ်ားသည္ က်ဴးဘား ျပည္သူ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာကုိ အထိနာ ေစခဲ့သည္။ အထီးက်န္ ဆန္ေစခဲ့သည္။ ယင္းသုိ႔ အထီးက်န္ ဆန္မႈကုိ အဆံုးသတ္ ႏုိင္ေရးအတြက္ အဆုိပါ ပိတ္ဆုိ႔မႈ မ်ားအား ဖယ္ရွားပစ္ရန္ အုိဘားမားက ကြန္ဂရက္အား ေတာင္းဆုိခဲ့ ေသာ္လည္း ရီပတ္ဘလစ္ကန္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားက ကန္႔ကြက္လ်က္ ရွိသည္။ ထု႔ိေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးတြင္ အုိဘားမားက သမၼတ၏ လုပ္ပုိင္ခြင့္ အမိန္႔ကုိ အသံုးျပဳ၍ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ အေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ ကုန္သြယ္ေရး ႏွင့္ ခရီးသြား လာခြင့္ ပိတ္ပင္ထားမႈ တခ်ဳိ႕ကုိ ေျဖေလွ်ာ့ေပး ခဲ့သည္။

သုိ႔ရာတြင္ အုိဘားမား၏ သံုးရက္ၾကာ ယခုခရီးစဥ္သည္ အေမရိကန္ႏွင့္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ တုိ႔အၾကား ဆက္ဆံေရး ကုိ ပုိမုိတုိးတက္ ေကာင္းမြန္ေစမည္ လား ဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းရန္ ခဲယဥ္းလွသည္။ အုိဘားမား၏ က်ဴးဘား ခရီးစဥ္အေပၚ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရွိ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ အမ်ားအျပားက ကန္႔ကြက္ထားၿပီး အေမရိကန္ အစိုးရ အေနျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္ ဝါဒ ႀကီးစုိးၿပီး ႏုိင္ငံေရး၊ မီဒီယာႏွင့္ စီးပြားေရး ဆုိင္ရာ လြတ္လပ္မႈကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ တင္းက်ပ္ ထားသည့္ က်ဴးဘား အစိုးရႏွင့္ ပတ္သက္ ဆက္ႏႊယ္လ်က္ ရွိသည္ဟု စြပ္စြဲ ေျပာဆုိထားသည္။ အုိဘားမား မလာေရာက္မီ တစ္ရက္အလိုကလည္း က်ဴးဘားႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ အတုိက္အခံ မ်ားက ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ အေျခအေနမ်ားကုိ ေျပာင္းလဲပစ္ ရန္ အစိုးရအား ေတာင္းဆုိခဲ့ေ သာ္လည္း အုိဘားမားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုမည့္ ေဆြးေႏြးပြဲ အတြင္း ဒီမုိကေရစီႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လံုးဝေဆြးေႏြးမည္မ ဟုတ္ဟု ကတ္စထ႐ို အစိုးရက တုံ႔ျပန္ေျပာၾကား ခဲ့သည္။ အုိဘားမား မေရာက္မီ နာရီအနည္းငယ္ အတြင္းမွာပင္ က်ဴးဘားအစိုးရ သည္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ ၂ဝဝ ေက်ာ္ကုိ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္း ခဲ့သည္။ ယင္းအခ်က္မွာ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ မ်ားအတြက္ အုိဘားမား၏ က်ဴးဘားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး မူဝါဒအေပၚ ေထာက္ျပစရာ ျဖစ္လာႏုိင္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ၿပိဳင္ဘက္အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့ ၾကသည့္ အေမရိကန္ႏွင့္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ တုိ႔အေနျဖင့္ ၄င္းတုိ႔ၾကားရွိ အျပန္အလွန္ မယံုၾကည္မႈကုိ ေဖ်ာက္ပစ္၍ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ႏုိင္ရန္ လုိအပ္မည္ ျဖစ္သည္။

က်ဴးဘားႏုိင္ငံ ဘက္က ၾကည့္မည္ ဆုိပါက အေမရိကန္ အစိုးရ၏ နာမည္ဆုိးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားသည့္ ဂြမ္တနာမုိ အက်ဥ္းေထာင္ ဖြင့္လွစ္ ထားျခင္းကုိ က်ဴးဘား အစုိးရက ကန္႔ကြက္ ထားသည္။ အဆုိပါ အက်ဥ္းေထာင္ မွာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အၾကား ၁၉၃၄ ခုႏွစ္က သေဘာတူ လက္မွတ္ ေရးထုိးထားသည့္ အငွားစာခ်ဳပ္ ဆုိင္ရာ သေဘာတူညီမႈ တစ္ရပ္သာ ျဖစ္ၿပီး ယခုအခါ အက်ဳံးမဝင္ဟု က်ဴးဘားႏုိင္ငံက ဆုိထားသည္။ ယင္းကိစၥရပ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေဆြးေႏြးမည့္ အစီအစဥ္ကုိ အုိဘားမား အစိုးရက ပယ္ခ်ခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ အတုိက္အခံ မ်ားကုိ အေမရိကန္ အစုိးရက ေထာက္ခံေပး ေနသည့္အျပင္ ကြန္ျမဴနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး ႐ုပ္သံမ်ားႏွင့္ ေရဒီယုိ အသံလႊင့္မႈ မ်ားကုိ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ အတြင္းသုိ႔ ထုတ္လႊင့္ ေပးလ်က္ ရွိသည္ဟု က်ဴးဘားအစိုးရ က ႐ႈျမင္ေနသည္။ တျခားတစ္ဖက္ တြင္ လက္ရွိ သမၼတ ေရာ္ကတ္စထ႐ို ၏ အစ္ကုိျဖစ္သူ ဖီဒယ္ ကတ္စထ႐ို သည္ ယခုအခါ အသက္ ၉ဝ ျပည့္လုနီးပါး ရွိေနၿပီး ယခုသမၼတ ကတ္စထ႐ို မွာလည္း မၾကာမီ ႏုိင္ငံေရး ေလာကမွ ထြက္ခြာေတာ့မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ က်ဴးဘား ႏုိင္ငံေရးတြင္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား တက္ေရာက္ လာၿပီး ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ စနစ္မ်ားကုိ ေျပာင္းလဲ ပစ္မည္ဟု အုိဘားမား က ေမွ်ာ္လင့္လ်က္ ရွိသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆုိရပါမူ ႏွစ္ေပါင္း ၈၈ ႏွစ္အတြင္း တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ဆဲ ပထမဆံုး အေမရိကန္သမၼတ အျဖစ္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိ လာခဲ့သည့္ အုိဘားမား ၏ ခရီးစဥ္သည္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ က်ဴးဘား ျပည္သူမ်ား အတြက္ အားတက္စရာ ျဖစ္လာခဲ့ ေသာ္လည္း ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကား အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီ အေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး စသည့္ ကိစၥရပ္မ်ား သည္ ႏွစ္ႏုိင္ငံအစုိးရ အဖြဲ႕မ်ားၾကား၌ ႀကီးမားသည့္ အတားအဆီးမ်ား အျဖစ္ ဆက္လက္ ရွိေနေသာေၾကာင့္ အုိဘားမား၏ သမုိင္းတြင္ က်ဴးဘား ခရီးစဥ္သည္ အေမရိကန္ႏွင့္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံတုိ႔ အၾကား ဆက္ဆံေရးကုိ အတုိင္းအတာ တစ္ခုအထိသာ တုိးတက္ေစမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားလုိက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)