သၾကား ႏွင့္ က်န္းမာေရး

သၾကား ႏွင့္ က်န္းမာေရး

ေဒါက္တာ မင္းစုိးဦး

''ခ်ဳိ၊ ခ်ဥ္၊ ငန္၊ စပ္၊ ဖန္၊ခါး'' ဟူ၍ အရသာ ေျခာက္မ်ိဳး အနက္ ခ်ဳိေသာ အရသာမွာ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သူ မ်ားေလ့ရွိသည္။ ခ်ိဳေသာ အရသာကုိ ကစီဓာတ္မွ ရရွိၿပီး Sugar ဟုေခၚေသာ သဘာဝ သၾကားဓာတ္ႏွင့္ Froctose ဟု ေခၚေသာ အသီးအႏွံမ်ားမွ ရေသာ သၾကားဓာတ္ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။ ထိုသၾကားဓာတ္ မ်ားသည္ သေရစာမ်ား၊ အခ်ဳိရည္မ်ား၊ ဂ်ဳံ၊ ဆန္ကုိ အေျခခံ၍ ျပဳလုပ္ထားေသာ အစားအစာမ်ားတြင္ ပါဝင္ေလ့ရွိသည္။ သုေတသန မ်ားအရ မည္သည့္ သၾကားဓာတ္ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ လြန္ကဲစြာ စားသုံးပါက စားသုံးသူကို ဝေစသည္၊ အသည္းကို အဆီ ဖုံးလႊမ္းျခင္းျဖင့္ ထိခုိက္ပ်က္စီး ေစသည္၊ ေသြးတြင္း အဆီဓာတ္ကို မ်ားေစသည္၊ ဦးေႏွာက္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ မ်ားကို ေႏွာင့္ယွက္ တတ္သည္၊ ေနာက္ဆုံးတြင္ ႏွလုံးေရာဂါ၊ ေသြးခ်ဳိ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ႏွင့္ တခ်ဳိ႕ကင္ဆာ ေရာဂါမ်ားကိုပင္ ျဖစ္ေစတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း တခ်ဳိ႕ေဆးဘက္ ပညာရွင္မ်ားက သၾကားဓာတ္ လြန္ကဲစြာ စားသုံးျခင္းသည္'' လူကို တျဖည္းျဖည္း ေသေစတတ္ေသာ အေလ့အထ'' ဟူ၍ပင္ တင္စားေျပာဆို လာၾကသည္။

လူတစ္ေယာက္ သၾကားကို မည္သည့္ပမာဏ အထိသာ စားသုံးသင့္ သနည္း။ လက္ဖက္ရည္ဇြန္း တစ္ဇြန္းအျပည့္ သၾကားထည့္ ပါက သၾကားပမာဏမွာ ၄ ဂရမ္ျဖစ္ သည္။ အေမရိကန္ ႏွလုံးေရာဂါ ကုသမႈဆိုင္ရာ အဖြဲ႕ၾကီး၏ သတ္မွတ္ခ်က္ အရ တစ္ေန႔တာ အမ်ားဆုံး စားသုံးႏိုင္ေသ ာသၾကားပမာဏမွာ အမ်ဳိးသား တစ္ဦးအတြက္ လက္ဖက္ရည္ဇြန္းျဖင့္ ကိုးဇြန္း (၃၆ ဂရမ္)၊ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးအတြက္ လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ျဖင့္ငါးဇြန္း (၂ဝ ဂရမ္) ျဖစ္သည္။ ထို႔ထက္ ပိုမိုစားသုံးပါက က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ပြား လာႏိုင္ပါသည္။

သၾကားဓာတ္ ႏွင့္ အဝလြန္ျခင္း

အဝလြန္ျခင္း ရွိ/မရွိ ကို ကိုယ္ခႏၶာထုထည္ အၫႊန္းကိန္း (BMI : Body Mass Index) ျဖင့္ တိုင္းတာေဖာ္ျပ ေလ့ရွိသည္။ ကိုယ္ခႏၶာထုထည္ အၫႊန္းကိန္း တြက္ခ်က္ ပုံမွာ ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ ကီလိုဂရမ္ကို အရပ္မီတာ ႏွစ္ထပ္ကိန္းျဖင့္ စားျခင္းျဖစ္ၿပီး ရလဒ္ အၫႊန္းကိန္း ၃ဝ ႏွင့္အထက္ ျဖစ္ပါက အဝလြန္ေနၿပီဟု သတ္မွတ္ပါသည္။

သၾကားေျမာက္ျမားစြာ စားသုံးျခင္း၊ အခ်ဳိရည္မ်ား ေသာက္သုံးျခင္းသည္ ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ကို မ်ားျပားေစၿပီး ကိုယ္ခႏၶာထုထည္ အၫႊန္းကိန္းကို တက္ေစပါ သည္။ မိမိတို႔ စားသုံးေသာ သၾကားဓာတ္သည္ ေသြးအတြင္း မွတစ္ဆင့္ အသည္းသို႔ ေရာက္ရွိသြားေသာ အခါ အဆီဓာတ္သို႔ ေျပာင္းလဲသြားၿပီး ဝမ္းဗိုက္တစ္ဝိုက္တြင္ စုပံုလာသည္။ ထိုသုိ႔ေရရွည္ စုပံုလာသည့္အခါ ေသြးခ်ဳိ၊ ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါႏွင့္ ႏွလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္း သည့္ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြား ေစႏိုင္ပါသည္။ ယခုေခတ္ ကာလတြင္ ကေလးငယ္မ်ား ႏွင့္လူငယ္ အမ်ားစုသည္ အခ်ဳိရည္ကို လြယ္လင့္တကူ ဝယ္ယူေသာက္သုံး ေနၾကသည္။ အဆုိပါ အခ်ိဳရည္မ်ားတြင္ သၾကားထက္အဆ ၂ဝဝ ပိုမိုခ်ဳိ ေစတတ္ေသာ ပါဝါ သၾကား ပါဝင္ေနေသာေၾကာင့္ အဝလြန္ေသာ သူမ်ားျဖစ္ လာ ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ အဆိုပါ အခ်ဳိရည္ဘူး မ်ားတြင္ အေရာင္လွေစရန္ တားျမစ္ဆုိးေဆးမ်ား ထည့္သြင္းထား ျခင္း၊ ကင္ဆာျဖစ္ေစ ႏိုင္ေသာ တာရွည္ခံ ေဆးမ်ားပါဝင္ ေနျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ၊ ခံတြင္းႏွင့္ အသည္းကင္ဆာ အပါအဝင္ ကင္ဆာေရာဂါ မ်ားကိုျဖစ္ပြား ေစႏိုင္သျဖင့္ သတိျပဳ ေရွာင္ရွားသင့္ ပါသည္။

သၾကားဓာတ္ ႏွင့္ မွတ္ဉာဏ္

စာက်က္မွတ္ေသာအခါ ဦးေႏွာက္ၾကည္လင္ ေစရန္ သၾကားအခ်ဳိဓာတ္ ပါေသာ အစားအစာမ်ားႏွင့္ အခ်ဳိရည္ မ်ား သုံးေဆာင္ေလ့ ရွိၾကသည္။ လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမို စားသုံးလိုက္ေသာ သၾကားဓာတ္သည္ ဦးေႏွာက္အတြင္း တြင္ Free radicals ဟုေခၚေသာ အဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ ဓာတ္ပစၥည္းတို႔ကို စုပံုေစပါသည္။ ထိုအခါ မွတ္ဉာဏ္မ်ား ခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း၊ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္ ႏိုင္သည့္ စြမ္းရည္ကို က်ဆင္းေစျခင္း ႏွင့္ စိတ္ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္မႈကို ပ်က္စီးယိုယြင္း ေစျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္ေပၚလာ ေစႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သၾကားဓာတ္ လြန္ကဲစြာ စားသုံးျခင္း မရွိေအာင္ ဂ႐ုျပဳသင့္ပါသည္။

သၾကားဓာတ္ ႏွင့္ အသားအေရ

ေနေရာင္ျခည္ႏွင့္ ထိေတြ႕မႈ မ်ားေသာ အေရျပား၊ ဓာတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔မႈမ်ားေသာ အသားအေရ တို႔သည္ လည္းေကာင္း၊ အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္လာေသာ အသားအေရ တို႔သည္ လည္းေကာင္း ပ်က္စီးလြယ္ ၾကသည္။ 

ကိုယ္ခႏၶာ၏ ဇီဝတုံ႔ျပန္မႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားအရ ပ်က္စီးေသာ အသားအေရကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ေပးသည္။ အခ်ဳိ အစားမ်ား၍ အေရျပားတြင္ စုပုံေနေသာ သၾကားဓာတ္သည္ ထိုသုိ႔ျပင္ဆင္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေႏွာင့္ေႏွး

ဟန္႔တားေစသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အသားအေရမ်ား ပ်က္စီးမႈကို ျဖစ္ေပၚေစ ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အေရျပား ပ်က္စီးမႈကို မျဖစ္ေပၚေစရန္ အခ်ဳိဓာတ္ လြန္ကဲစြာ စားသုံးျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမည့္ အျပင္ ၾကက္သြန္ျဖဴႏွင့္ ခ်င္းတို႔ကို စားသုံးေပးသင့္ ပါသည္။

သၾကားဓာတ္ ႏွင့္ ၾကြက္သား

သဘာဝ သၾကားဓာတ္ Sugar ကို အသည္းတြင္ သာမက ၾကြက္သားတို႔ တြင္လည္း ေခ်ဖ်က္ပါသည္။ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္သည့္အခါ ၾကြက္သားတို႔ လႈပ္ရွားမႈ ေၾကာင့္ သၾကားဓာတ္ မ်ားကို ပိုမိုေခ်ဖ်က္ ေစကာ ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ကို က်ဆင္းေစႏိုင္ သကဲ့သို႔ ပို၍မတက္ ေအာင္လည္း ထိန္းထားေပးႏိုင္ ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ေလ့က်င့္ခန္း လုံေလာက္စြာ ျပဳလုပ္ေသာ္လည္း ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ တစ္ခါတစ္ရံ က်ဆင္းမႈ မရွိသည့္အျပင္ ပို၍ တက္လာသည္ကိုပင္ ေတြ႕ရွိရတတ္ ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ မိမိတို႔ စားသုံးေသာ အစားအစာတြင္ Fructose ဟုေခၚေသာ သၾကားဓာတ္ ပါဝင္မႈမ်ားျပား ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၄င္းသၾကားဓာတ္ ကိုမူအသည္း တစ္မ်ဳိးတည္းကသာ ေခ်ဖ်က္ေပး ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ေသာ္လည္း ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္က်ဆင္းမႈ မရွိျခင္းသည္ အဆိုပါ Fructose သၾကားဓာတ္ ပါဝင္မႈ မ်ားျပားေသာ ပါဝါအခ်ဳိရည္မ်ား (Energy Drinks) အားျဖည့္ အခ်ဳိရည္မ်ားကို အေျမာက္အျမား ေသာက္သုံး ေလ့ ရွိေသာေၾကာင့္ပင္။ ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ခ်ေနသူမ်ား Fructose သၾကားဓာတ္ ပါဝင္မႈ မ်ားျပားေသာ အစားအေသာက္ မ်ားကိုသတိျပဳ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ ပါသည္။

သၾကားဓာတ္ ႏွင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ

သၾကားစားသုံး လိုက္ေသာသူ၏ ဦးေႏွာက္ကို ပံုရိပ္ေဖာ္စက္ အကူအညီျဖင့္ စမ္းသပ္ သုေတသန ျပဳၾကည့္ရာ အရက္ကိုစြဲလမ္း သကဲ့သို႔ပင္ သၾကားဓာတ္ သည္လည္း လူကုိစြဲလမ္း ေစေၾကာင္း ထူးဆန္းစြာ ေတြ႕ရွိလုိက္ ရသည္။ 

ထို႔ျပင္ သၾကားစားသုံး လိုက္ေသာအခါ ထိုသူ၏ ဦးေႏွာက္တြင္ စိတ္ကိုၿငိမ္သက္ ေစေသာ Serotonin ဓာတ္၊ သၾကားကိုထပ္မံ စားေသာက္လိုေသာ Dopamine ဓာတ္မ်ား တိုးပြားလာေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ စိတ္ဖိစီးေသာ သူတစ္ဦး အခ်ဳိစားမိပါက ဆက္လက္ စားသုံးလိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာကာ မထိန္းသိမ္း ႏိုင္ေတာ့ဘဲ စားသုံး လိုက္မိေသာေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ ပိုမိုတက္လာ သည္ကုိ ေတြ႕ရွိရမည္ ျဖစ္သည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရပါမူ သၾကားဓာတ္သည္ ကိုယ္ခႏၶာကို အင္အားျဖစ္ေစသည့္ အစားအစာအုပ္စုထဲတြင္ ပါဝင္သျဖင့္ အက်ဳိးရွိေသာ အစားအစာတစ္မ်ဳိးပင္။ သို႔ရာတြင္ ''တန္ေဆး၊ လြန္ေဘး'' ဆိုသကဲ့သို႔ လြန္ကဲစြာ စားသုံးမိပါက က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႕ ရႏုိင္ပါေၾကာင္း သတိျပဳ ဆင္ျခင္ႏုိင္ၾက ေစရန္ ရွာေဖြေရးသား ေဖာ္ျပလိုက္ရ ေပသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၁၃)