အေမရိကန္သမၼတသစ္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ပ္ ႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည့္ အနာဂတ္ကမၻာ့ေရးရာမ်ား

အေမရိကန္သမၼတသစ္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ပ္ ႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည့္ အနာဂတ္ကမၻာ့ေရးရာမ်ား

( ရွိန္းထက္ )

ကမၻာလံုးက ေစာင့္ၾကည့္ေနသည့္ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေမရိကန္ေဒသ စံေတာ္ခ်ိန္ ၂ နာရီေက်ာ္မွာပင္ ၿပီးဆံုးသြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ႀကိဳတင္မဲရလဒ္ မ်ားႏွင့္ ျခားနားစြာပင္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ သမၼတေလာင္း ေဒၚနယ္ထရမ့္ပ္ က ဒီမိုကရက္တစ္ သမၼတေလာင္း ဟီလာရီကလင္တန္ကို မဲ ၄၇ ဒသမ ၉ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖင့္ အႏုိင္ယူခဲ့ကာ ဟီလာရီကလင္တန္ က မဲ ၄၇ ဒသမ ၃ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရရွိခဲ့ၿပီး ေဒၚနယ္ထရမ့္ပ္ ကို ႐ႈံးနိမ့္ခ့ဲသည္။

ထရမ့္ပ္က ေအာင္ပြဲခံသည့္ မိန္႔ခြန္းတြင္ ''အေမရိကန္ ျပည္သူေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ စိတ္ပ်က္ရေအာင္ မလုပ္ပါဘူး။ အေမရိကန္ အတြက္ အေကာင္းမြန္ဆံုး အလုပ္ ေတြကိုသာ လုပ္ေဆာင္သြား မွာပါ'' ဟု ေျပာသည္။ ထို႔ျပင္ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ေသာ ကလင္တန္ က ထရမ့္ပ္ထံ ဖုန္းဆက္ၿပီး ဂုဏ္ယူေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။

အေမရိကန္၌ ထရမ့္ပ္ႏွင့္ ၄င္းကို ေထာက္ခံသူမ်ားက ေအာင္ပြဲခံေနၿပီး ေတာင္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံ၌မူ ထရမ့္ပ္ သမၼတ ျဖစ္သည္ဟု ၾကားၾကားခ်င္းမွာပင္ အမ်ဳိးသား လံုၿခံဳေရး အဆင့္ျမင့္ အစည္းအေဝးကို ခ်က္ခ်င္း ေခၚခဲ့ရသည္။ ႏုိင္ငံတကာ စီးပြားေရး ေစ်းကြက္လည္း ခ်က္ခ်င္း အက်ဘက္သို႔ ေရာက္ခဲ့ၿပီး မကၠဆီကိုႏုိင္ငံ သံုးေငြ ပီဆို သည္ အက်ဆံုး စံခ်ိန္ကိုပင္ ခ်ဳိးသြားခဲ့သည္။

တ႐ုတ္အပါအဝင္ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ေဟာင္ေကာင္ စေတာ့ေစ်းကြက္ မ်ားသည္ အ႐ႈံးျဖင့္ ရင္ဆိုင္ရၿပီး တစ္ကမၻာလံုးက စီးပြားေရးသမား မ်ားမွာ ထရမ့္ပ္ အေမရိကန္သမၼတ ျဖစ္လာခဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ မ်က္ခံုးလႈပ္ ေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူတို႔၏ ေငြေၾကးမ်ားကို ခုိင္မာမႈ ရွိၿပီး အာမခံခ်က္ ရွိသည့္ေနရာ၌ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွရန္ အသည္းအသန္ ရွာေဖြခဲ့ၾကသည္။

ထရမ့္ပ္ သမၼတ မျဖစ္ခင္ နာရီပိုင္းအလို ေနရာ ၅ဝ ၌ ၄၁ ေနရာ ေၾကညာၿပီး ထရမ့္ပ္ ဦးေဆာင္ ေနခ်ိန္မွာပင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ မ်ားသည္ သူတို႔၏ ေငြေၾကးမ်ားကို ေရႊေစ်းကြက္သို႔ အလံုးအရင္းျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကမၻာ့ေရႊေစ်း ျမင့္တက္ခဲ့ရၿပီး စေတာ့ေစ်းကြက္ သည္ က်ဆင္းၿပီးရင္း က်ဆင္းရင္း ျဖစ္ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုမွ်မက ထရမ့္ပ္သမၼတ ျဖစ္သည့္ ဂယက္သည္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ တို႔ကို တိုက္႐ိုက္ သက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့ၿပီး ေစ်းကြက္တန္ဖိုး မ်ားကိုလည္း ဆက္လက္က် ဆင္းေစခဲ့သည္။ အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ၏ ႐ုိက္ခတ္မႈသည္ ဥေရာပသမဂၢ မွ အီးယူ ခြဲထြက္ေရး ထက္ပင္ပို၍ တစ္ကမၻာ လံုးကို ႐ိုက္ခတ္ခဲ့သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး မ်ားလုပ္စဥ္က ထရမ့္ပ္၏ စကားလံုးမ်ား ထဲတြင္ အာရွကို သူ၏ ဦးစားေပး စီးပြားေရး မ်က္ႏွာစာေနရာ၌ ထည့္သြင္း မထားခဲ့ ေသာေၾကာင့္ အာရွစီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ား အတြက္ ထရမ့္ပ္သည္ သေဘာက် ႏွစ္ၿခိဳက္ဖြယ္ မရွိသည့္ အေမရိကန္သမၼတ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထရမ့္ပ္သမၼတ ျဖစ္ရန္ ပိုမို နီးကပ္လာေလ အာရွစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား စိုးရိမ္လာေလ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ယခု ထရမ့္ပ္ သမၼတ ျဖစ္သြားသည့္ အခါ အာရွစီးပြားေရး ေစ်းကြက္သည္ အက်ဘက္သို႔ ဦးတည္ခဲ့ ေတာ့သည္။

အေမရိကန္၌ ထရမ့္ပ္ ေအာင္ပြဲသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ား အတြက္ တုန္လႈပ္စရာ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ထရမ့္ပ္ သည္ လူမ်ဳိးေရးဝါဒီ တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္လည္း တစ္ကမၻာလံုးက ပိုမိုစိုးရိမ္ ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ထရမ့္ပ္ သည္ အေမရိကန္အစိုးရ အဆက္ဆက္ မိတ္ေဆြရင္းခ်ာ သဖြယ္ ဆက္ဆံခဲ့သည့္ မဟာမိတ္ ႏုိင္ငံမ်ားကိုပင္ ရန္သူအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြား ေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္စြမ္း ရွိသူျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ သမိုင္းႏွင့္ခ်ီ ခဲ့ေသာ ေကာင္းမြန္ခဲ့ သည့္အရာမ်ားကို ထရမ့္ပ္က ေျပာင္းလဲပစ္ မွာကိုပင္ လူတုိင္းက စိုးရိမ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ သူ႔တြင္ ရန္သူႏုိင္ငံမ်ားကို မဟာမိတ္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ စြမ္းေဆာင္ရည္ ကလည္း ရွိေနေသးသည္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္၏ မဟာ ရန္သူေတာ္ႀကီး မ်ားျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွားႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား တို႔ျဖစ္သည္။ ထရမ့္ပ္ သမၼတေလာင္း အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရသည့္ အခ်ိန္မွာပင္ ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ က ထရမ့္ပ္ကို ေထာက္ခံခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ အစိုးရကလည္း ထရမ့္ပ္ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုနည္းတူ ေျမာက္ကိုရီးယား ကလည္း ကလင္တန္ ထက္ ထရမ့္ပ္ကို ပိုမို အျမင္ၾကည္သူ ျဖစ္သည္။ ထရမ့္ပ္က ကင္ဂ်ဳံအြန္ ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရန္ အထိပင္ ဆႏၵရွိခဲ့ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရမည့္ အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္တစ္ခ်က္မွာ အာရပ္ကမၻာႏွင့္ ထရမ့္ပ္တို႔ၾကားက ျပႆနာျဖစ္သည္။ ထရမ့္ပ္သည္ မြတ္စလင္ မုန္းတီးေရးဝါဒီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကမၻာေပၚရွိ မည္သည့္ႏုိင္ငံ ကပဲ ႏ်ဴကလီးယား ပိုင္ပိုင္ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ား မပိုင္လွ်င္ၿပီးေရာ ဟူသည့္ အယူအဆမ်ဳိးကို ကိုင္စြဲ ထားေသာေၾကာင့္ မဟာမိတ္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ကို တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္း ထိခိုက္ လာႏုိင္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် သည္ ကလင္တန္အတြက္ အဓိက ေထာက္ခံသူျဖစ္ၿပီး ထရမ့္ပ္ကို လံုးဝကန္႔ကြက္သူ ျဖစ္သည္။ 

အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွ အီရန္ႏွင့္ အိုဘားမားတို႔ ႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ ေဆြးေႏြးကာ ရယူထားေသာ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူ စာခ်ဳပ္မ်ားအေရး တြင္လည္း ထိခိုက္လာႏုိင္သည္။ ေနာက္ဆံုး အေရွ႕အလယ္ပိုင္း သည္ ထရမ့္ပ္ေၾကာင့္ စစ္ေျမျပင္သစ္ အႀကီးစားတစ္ခု အျဖစ္ ေပၚထြက္ လာႏုိင္သည္။

ထရမ့္ပ္က ISIS တို႔ကို ႏ်ဴကလီးယားဗံုးႀကဲရန္ အထိပင္ ဆႏၵျပင္းျပခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး ယခု သူသမၼတ ျဖစ္သည့္အခ်ိန္ သူေျပာခဲ့သည့္ အတုိင္း အမွန္တကယ္ လက္ေတြ႕ လုပ္မည္လား ဟူသည့္ စိုးရိမ္မွတ္မ်ားပင္ ျဖစ္လာရၿပီ ျဖစ္သည္။ ထရမ့္ပ္က မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး ကာလမ်ားတြင္ အၿမဲတမ္း ထည့္ေျပာခဲ့သည့္ ကိစၥမ်ားမွာ ျပင္သစ္ အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခိုက္ခံရမႈ ျဖစ္သည္။ သူသာ သမၼတ ျဖစ္လာခဲ့ပါက ISIS တို႔ကို အျပဳတ္ တိုက္ေပးမည္ ဟူေသာ စကားပါ ေနေသာ ေၾကာင့္လည္း ထရမ့္ပ္က စစ္ေရးအရ အျမင့္ဆံုး နည္းလမ္းမ်ား အသံုးျပဳမည္ကို လူတိုင္းက စိုးရိမ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ မကၠဆီကို နယ္စပ္ကိုလည္း အုတ္တံတုိင္း ခတ္ပစ္မည္ဟု ဆိုထားေသာ ေၾကာင့္ မကၠဆီကို ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး သည္ ထရမ့္ပ္ေၾကာင့္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္ေနရၿပီ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုး ထရမ့္ပ္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ အဓိက အခ်က္မွာ အေမရိကန္ ႏွင့္ သူ႔ျပည္သူမ်ား ကိုသာ တစ္ဖက္သတ္ ၾကည့္ၿပီး မဲဆြယ္ခဲ့ျခင္း ေၾကာင့္ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ဥပမာ- ထရမ့္ပ္ သည္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ံုး ပြဲမ်ားတြင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးကို ဒုကၡေပး ေနေသာ သူ႔ႏုိင္ငံရွိ တရားမဝင္ ေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္သမား ၁ဝ သန္းေက်ာ္ကို ခ်က္ခ်င္းႏွင္ ထုတ္ပစ္မည္။ ႏွစ္စဥ္ မကၠဆီကိုမွ တရားမဝင္ လူေပါင္းမ်ားစြာ ဝင္ေရာက္လာေသာ ယခု ခတ္ထားသည့္ သံဆန္ခါ စည္း႐ိုးကို အုတ္တံတုိင္းႏွင့္ ခိုင္ခံ့စြာ တည္ေဆာက္ ေပးမည္။ ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ တပ္ျဖန္႔ ခ်ထားေသာ အေမရိကန္ စစ္သားမ်ားကို ကြဲကြာေနေသာ သူ႔မိသားစု မ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ ေပါင္းစည္း ေစမည္။ အေမရိကန္ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ စီးပြားေရးကိုသာ ပထမၾကည့္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို အျမစ္ျပတ္ တိုက္ဖ်က္ သြားမည္ စသည္ျဖင့္ အေမရိကန္ တို႔၏ လတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ခံစားခ်က္ မ်ားကို ထရမ့္ပ္ဆုပ္ကိုင္ ႏုိင္ခဲ့ေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္၌ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ထရမ့္ပ္ ေထာက္ခံသူမ်ား ကေတာ့ ေအာင္ပြဲခံ ေနၾကၿပီး အင္ပါယာစတိတ္ အေဆာက္အအံုႀကီး ကပင္ ထရမ့္ပ္၏ ေအာင္ပြဲအတြက္ ထရမ့္ပ္႐ုပ္ပံုကို ျပသၿပီး ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳခဲ့ ေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္ ျပင္ပတြင္ေတာ့ ထရမ့္ပ္ေၾကာင့္ စိုးရိမ္ေသာက မ်ားႏွင့္ အေရးေပၚ အစည္းအေဝး ေခၚသည့္ ႏုိင္ငံကေခၚ၊ စေတာ့ေစ်းကြက္ က်ဆင္းမႈႏွင့္ ေငြေၾကး အက်ပ္႐ိုက္သည့္ ႏိုင္ငံက ႐ိုက္ႏွင့္ သမၼတသစ္ ျဖစ္ေသာ ထရမ့္ပ္၏ ဂယက္က ဆိုးရြားလြန္း ေနသည္။

သို႔ျဖစ္၍ ေစာင့္ၾကည့္ရမည့္ အဓိက အရာမ်ားမွာ အေမရိကန္ သမၼတသစ္ႏွင့္ အာရပ္ကမၻာ ၾကားက လူမ်ဳိးေရးႏွင့္ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈ ျပႆနာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာ ႏုိင္သည့္ စစ္ပြဲမ်ား၊ ယခင္ မဟာမိတ္ ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ သမၼတသစ္ ထရမ့္ပ္ တို႔ၾကားက ဆက္ဆံေရး၊ ရန္သူေတာ္ ေဟာင္းမ်ား ျဖစ္သည့္ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏွင့္ ထရမ့္ပ္ တို႔ၾကားက ဆက္ဆံေရး၊ ထရမ့္ပ္၏ အသစ္ ထပ္တိုး လာႏုိင္သည့္ ယခင္ သမၼတအဆက္ ဆက္ ကမရွိခဲ့ေသာ စစ္ေရး မူဝါဒႏွင့္ စီးပြားေရး မူဝါဒမ်ား၊ ယခု အေမရိကန္၌ ကလင္တန္ မႏုိင္ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ မ်က္ရည္က်ကာ ထရမ့္ပ္ ကိုဆႏၵျပေနသည့္ ျပည္သူမ်ားကို သမၼတသစ္ မည္သို႔ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရျခင္း တို႔သည္ အသစ္စက္စက္ ဖိတ္ေခၚမႈ တို႔ပင္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၄)