အေမရိကန္ႏွင့္ ႐ုရွား သေဘာတူညီမႈ မရခဲ့သည့္ ဆီးရီးယားအေရး ေဆြးေႏြးမႈ

Aleppo before & after: Shocking images underscore war devastation of ancient Syrian city

( ရွိန္းထက္ )

ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္က ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံ၌ ဆီးရီးယား အေရးကို အေမရိကန္ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔ ျပန္လည္ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကသည္။

ေဒသတြင္း အင္အားႀကီးႏုိင္ငံ မ်ားျဖစ္သည့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ကာတာ၊ အီရန္၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ အီရတ္၊ အီဂ်စ္ႏွင့္ တူရကီ တို႔လည္း အဆိုပါ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကၿပီး ေဆြးေႏြးပြဲသည္ အေျဖရွာ မရဘဲ ၿပီးဆံုး သြားခဲ့သည္။ 

ဆီးရီးယားစစ္ပြဲ အတြင္း ပိတ္မိေနသူ ႏွစ္သိန္းခြဲေက်ာ္ အထိရွိၿပီး ေသဆံုးသူ သံုးသိန္းေက်ာ္ အထိရွိၿပီ ျဖစ္သည္။ ေရႊ႕ေျပာင္းသူ အေရအတြက္ ငါးသန္း အထိရွိလာၿပီ ျဖစ္ရာ အလက္ပိုၿမိဳ႕၌ အာဆတ္ ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔ ေလေၾကာင္း ထိုးစစ္ဆင္မႈမ်ား လာသည့္အတြက္ အေမရိကန္က သတိေပး ခဲ့သည္။သို႔ေသာ္လည္း ႐ုရွားတို႔က အလက္ပိုကို ဆက္လက္ဗံုးႀကဲ ေနၿပီး အာဆတ္ ကေတာ့ အလက္ပိုကို ရရွိရန္ သူ၏ မဟာဗ်ဴဟာ က်သည့္ ေဆာင္ရြက္မႈ တစ္ခုဟုဆိုၿပီး ဆီးရီးယား တစ္ႏုိင္ငံလံုးကို ျပန္လည္ သိမ္းပိုက္ရန္ ႀကံဳးဝါးထားသူ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔က အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနၾကခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ႐ုရွားကလည္း အေမရိကန္ ႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဆတ္ဆတ္ထိ မခံႏိုင္သူ၊ အာဆတ္ကိုလည္း ဆီးရီးယား တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ ၉ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းကို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဟု ယူဆထားသူ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း မဟာဗ်ဴဟာ ကိုလည္း အေမရိကန္ တို႔ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔အၿပိဳင္ စစ္မ်က္ႏွာ ဖြင့္လွစ္ခ်င္ ေနသူျဖစ္သည္။ ယခု ႐ုရွားတို႔က ေလေၾကာင္း ကာကြယ္ေရးစနစ္ S-300 ကိုပင္ခ်ထားခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ေျမျပင္ အင္အားႏွင့္ ေလေၾကာင္းအင္အား ကိုလည္း အင္အားတိုးခ်ဲ႕ရန္ ျပင္ဆင္ေနၿပီး ႐ုရွားတို႔ ဆီးရီးယားကို အလံုးအရင္းျဖင့္ ကူညီရန္ ျပင္ဆင္ေနသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး မရမခ်င္း ႐ုရွားတို႔ ဆီးရီးယား၌ စစ္မ်က္ႏွာ ဖြင့္လွစ္ေနမည္ ျဖစ္ကာ ႐ုရွားကို ဆန္႔က်င္ၿပီး အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း၌ အေမရိကန္တို႔ စစ္ေရးအရ တိုက္႐ိုက္ မေတြ႕ဆံုခ်င္ေပ။ ယခုပင္ ႐ုရွားက စစ္ေအးတိုက္ပြဲ မျဖစ္ဘဲ ႏ်ဴကလီးယားႏွင့္ စြမ္းအင္ သေဘာတူညီခ်က္ မ်ားကို ဆိုင္းငံ့ထားလိုက္ၿပီ ျဖစ္သည္။

ထိုအရာမ်ားသည္ ဥေရာပႏွင့္ ေနတိုးတို႔ နယ္စပ္ျပႆနာ ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္က ဥေရာပဘက္ကို လိုက္ကာ ကိုယ္ပိုင္ဒံုး ကာကြယ္ေရးစနစ္မ်ား တပ္ဆင္မႈမွ အစျပဳ၍ ဆီးရီးယား အေရးကို ႐ုရွားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ျဖတ္ေတာက္ လုိက္ေသာေၾကာင့္ အေျခအေန ပိုဆိုးခဲ့သည္။ ယခု ႐ုရွားကလည္း ဆီးရီးယား၌ ထိုးစစ္ကို ရပ္တန္႔မေပးႏုိင္၊ အေမရိကန္ ကလည္း သူပုန္တို႔ကို ပံ့ပိုးကူညီမႈ ရပ္တန္႔ မေပးႏိုင္၊ အေမရိကန္တို႔က ရပ္တန္႔ေပး လိုက္လွ်င္လည္း ႏုိင္ငံေရးအရ ႐ုရွားကို အေမရိကန္တို႔ ႐ႈံးမည္။ 

အေမရိကန္ ကလည္း ကမာၻ လံုးဆိုင္ရာ စစ္ေရးလႊမ္းမိုးမႈ ပံုရိပ္မ်ား က်ဆင္းမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္ေရးအရ ထိပ္တိုက္ မေတြ႕လိုသည့္ အေမရိကန္ အတြက္ ဆီးရီးယား၌ ႐ုရွားႏွင့္ အဆင္ေျပေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရရန္သာ ရွိသည္။

ယခု ႐ုရွားက ဆီးရီးယား နယ္ေျမ တစ္ဝက္ကို သိမ္းပိုက္ ထားသည္ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ေလတပ္၊ ၾကည္းတပ္၊ ေရတပ္ တို႔ျဖင့္ ႐ုရွားတို႔က ဆီးရီးယား ထိုးစစ္အတြက္ အလံုးစံု ျပင္ဆင္ထားသူ မ်ားျဖစ္သည္။ ႐ုရွားတို႔၏ စစ္ေရးဗ်ဴဟာ ျဖန္႔ၾကက္မႈ မ်ားသည္ ခ႐ိုင္းမီးယား ႏွင့္ ဆီးရီးယား တို႔၌ အေမရိကန္ အတြက္ အံ့အားသင့္စရာ မ်ားကို ျပသခဲ့သည္။ အလ်င္ျမန္ဆံုး ျဖန္႔ၾကက္ႏိုင္မႈ စြမ္းအား က ႐ုရွားတို႔ကို လက္ဦးမႈ ရရွိေစခဲ့ကာ ခ႐ိုင္းမီးယား ကို ႐ုရွားစစ္သည္ မ်ားႏွင့္ ယူကရိန္း ခြဲထြက္ေရး သူပုန္မ်ား စစ္ယူနီေဖာင္း ဝတ္ တိုက္ခဲ့ၿပီး ၾကာလာမွသာ အေမရိကန္တို႔ ရိပ္မိခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ ခြဲထြက္ေရး သူပုန္တို႔က အစိုးရႏွင့္ စစ္ေရးကို ေအာင္ျမင္ လုနီးၿပီ ျဖစ္သည္။

ဆီးရီးယား ၌လည္း ထိုအတိုင္းပင္၊ ႐ုရွားစစ္သည္ အင္အား သိန္းခ်ီႏွင့္ ေလတပ္မ်ား ေဆာက္ေနေတာ့မွ အေမရိကန္တို႔ သတင္း ရရွိခဲ့သည္။ ထိုတစ္လအတြင္း မွာပင္ စစ္ေရးကို အေကာင္းဆံုး ျဖန္႔ၾကက္ ႏုိင္သည့္ ႐ုရွား ျပည္ပ စစ္ေရးကို ႏိုင္ငံတကာက အံ့အားသင့္ ခဲ့ရသည္။

ယခု ႐ုရွားတို႔၏ ေလေၾကာင္းထိုးစစ္ မ်ားက သူပုန္တို႔ကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး အလက္ပိုၿမိဳ႕ ကိုျပန္ရရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈ ျပင္းထန္လာသည္။ အလက္ပိုၿမိဳ႕ သည္ အေမရိကန္ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံေပး ထားသည့္ သူပုန္တို႔ ပိုင္ဆုိင္ ထားေသာ အေကာင္းဆံုး ေနရာ ျဖစ္သည္။ ထိုေနရာကိုသာ ေပးလိုက္ရပါက သူပုန္တို႔ အတြက္ စစ္ေရးဗ်ဴဟာ အရ က်ဆံုးခန္းဟု ဆိုရမလို ျဖစ္ေနသည္။ ယခုစစ္ ျဖစ္ေနသည့္ အေတာအတြင္း ဆီးရီးယား တစ္ႏိုင္ငံ လံုးသည္ ဗံုးဒဏ္ခံရ ေသာ္လည္း အလက္ပို ကေတာ့ အထူးခံတပ္ တစ္ခု ျဖစ္ေနေသး သည္။ ေဆး႐ံုမ်ား၊ အစားအေသာက္ ပံ့ပိုးမႈ အနည္းငယ္ႏွင့္ အလက္ပို သည္ ဆီးရီးယား၌ရ ွင္သန္ရန္ အေကာင္းဆံုး ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ေန ေသးသည္။ 

သို႔ေသာ္လည္း အလက္ပို၏ ေလးပံုသံုးပံု ေလာက္သည္ အၿပိဳအပ်က္ မ်ားႏွင့္ ျပာပံုဘဝ ေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ႐ုရွားက ဗံုးႀကဲတာ တစ္မ်ဳိး အာဆတ္က ဗံုးႀကဲတာ တစ္မ်ဳိးႏွင့္ အလက္ပို ၌ က်န္ရွိေသာ ျပည္သူမ်ား ထြက္၍လည္း မရဘဲ ပိတ္မိေနသည့္ ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။

ယခင္လမ်ားတြင္ အလက္ပို ကပိတ္မိ ေနသူမ်ားကို သူပုန္တို႔က ကုလသမဂၢ အကူအညီျဖင့္ ထြက္ခြာခြင့္ ေပးခဲ့ေသာ္လည္း အနည္းငယ္သာ ထြက္ခြာ လာႏိုင္ခဲ့သည္။ ယခုေတာ့ ထြက္၍လည္း မရ၊ ဝင္၍လည္း မရ၊ အစာေရစာ ကလည္း လံုေလာက္မႈ မရွိ။ ယခင္ ႐ုရွားက အစားအစာ ေထာက္ပံ့မႈ ေပးသည္ကို သူပုန္တို႔က ပစ္ခ်၊ ကုလသမဂၢ က အေထာက္အပံ့ ေပးသည္ကို ႐ုရွား သို႔မဟုတ္ အာဆတ္ ကပစ္ခ်ႏွင့္ ဆီးရီးယား သည္ အကူအညီ ေပးမည့္သူ မရွိ ျဖစ္ေန ေတာ့သည္။

ႏိုဝင္ဘာလ အေစာပိုင္းက BBC က ႐ိုက္ကူးခဲ့ေသာ အလက္ပိုၿမိဳ႕ က ကေလးတို႔ ဘဝ ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဗီဒီယိုဖိုင္တြင္ ကေလးမ်ား အားလံုးသည္ တိုက္ၿပိဳတိုက္ပ်က္ ၾကားမ်ား၌သာ က်ီးလန္႔စာ စားဘဝျဖင့္ ေနရသည္။  ႐ုရွားတို႔က အေရွ႕ပိုင္းကို ဗံုးႀကဲသည့္ အခ်ိန္ႀကဲသည္။ အာဆတ္ က ေတာင္ပိုင္းကို ဗံုးႀကဲသည့္ အခ်ိန္ ႀကဲသည္။ ေျမာက္ပိုင္းကို ဗံုးႀကဲသည့္ အခ်ိန္ႀကဲသည္။ ထိုၾကားထဲ ေဆး႐ံုမ်ား ကိုပါ ဗံုးႀကဲေသာေၾကာင့္ အေျခအေန ကလည္း ဆိုးသထက္ ဆိုးလာကာ ေဆး႐ံုမ်ား၌ ေဆးဝါး ျပတ္ေတာက္လ်က္ ရွိသည္။ လူနာ၊ ေဆးဝါးႏွင့္ ေနရာမမွ်တ မႈမ်ားက အလက္ပို၌ ျဖစ္ေနၿပီး ကေလးမ်ား ကလည္း အာဟာရ ျပတ္လပ္ကာ ပိန္လွီေနသည္။ အလက္ပို၌ ဗံုးႀကဲ ပီးေနာက္ လမ္းေပၚသို႔ ျပန္႔က်ဲေနေသာ အေဆာက္အအံု အပိုင္းအစ မ်ားကို ရွင္းလင္းသည့္ ဘတ္ဟိုးယာဥ္ တစ္စီးသာ အလုပ္႐ႈပ္ ေနသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အလက္ပိုကို သူပုန္ႏွင့္ အာဆတ္တို႔ ပိုင္ဆုိင္ရန္ ႀကိဳးစားေနရင္း ကပင္ ၾကားထဲက ျပည္သူႏွင့္ ကေလးမ်ားက ေျမစာပင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ယခု အေမရိကန္ ႏွင့္သူပုန္တို႔က ဆီးရီးယား၌ ၿငိမ္ေနၿပီး ႐ုရွားႏွင့္အာဆတ္ တို႔က ထိုးစစ္မ်ားကို တိုးျမႇင့္ေနသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အာဏာတစ္ခု အတြက္ ေနရာေဒသ ပိုင္ဆိုင္မႈကို ေရွး႐ႈၿပီး ဆီးရီးယားကို ပိုင္ဆိုင္ရန္ထက္ ျပည္သူမ်ား၏ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ကို အေလးထားၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းစဥ္ဘက္ လိုက္သင့္ေနၿပီ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)