ယီမင္၌ ကေလးအမ်ားဆံုး ေသဆံုးေစခဲ့သည့္ ဗံုးႀကဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ကုလသမဂၢ၏ နာမည္ပ်က္စာရင္း သြင္းခံလုိက္ရသည့္ ေဆာ္ဒီ

People inspect damage at a house after it was destroyed by a Saudi-led air strike in Yemen's capital Sanaa,

( ရွိန္းထက္ )

ေမ့ပစ္ခံ စစ္ပြဲတစ္ခုအျဖစ္ တင္စားခံထား ရေသာ ယီမင္ ျပည္တြင္းစစ္ သည္ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္ ထက္ပင္ ပိုမိုဆိုးရြား လာခဲ့သည္။ ဆီးရီးယား၌ အစိုးရ ႏွင့္သူပုန္တို႔ သေဘာတူညီမႈ ရရွိရန္ စားပြဲ တစ္ဝိုင္းတည္း အတူထိုင္ ေနခ်ိန္တြင္ ယီမင္၌ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ဦးေဆာင္ေသာ ၫြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕၏ ဗံုးမိုးမ်ား အဆက္မျပတ္ ရြာသြန္းေနသည္။

အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဟု အသံေကာင္း ဟစ္ၿပီး ေဆာ္ဒီတို႔က ဗံုးမ်ားဆက္တိုက္ ႀကဲသည္။ ေဆာ္ဒီကို ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ေပးထားေသာ အေမရိကန္တို႔ ယီမင္စစ္ပြဲ ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာ၏ ျပစ္တင္ ေဝဖန္မႈကို ခံေနရၿပီး ေဆာ္ဒီတို႔ ဝင္လာသည့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာယီမင္ ၌ လူေပါင္း ၂၂၈၈ ဦးေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ေဆာ္ဒီ တို႔က စာသင္ေက်ာင္းႏွင့္ ေဆး႐ံုမ်ားပါ မက်န္ ျမင္သမွ်ကို ဗံုးႀကဲသည္။

ေဆာ္ဒီတို႔၏ ဗံုးဒဏ္ေၾကာင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္က အျပစ္မဲ့ ကေလးဦးေရ ၅၁ဝ ေသဆံုးၿပီး ၆၆၇ ဦး ဒဏ္ရာရခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢက ေဆာ္ဒီကို ဗံုးႀကဲမႈမ်ား ရပ္တန္႔ရန္ သတိေပး ခဲ့ေသာ္လည္း ေဆာ္ဒီတို႔က ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ ယခုအခ်ိန္ထိ ဗံုးႀကဲ ေနေသးသည္။ ေန႔စဥ္ႏွင့္ အမွ် ယီမင္၌ ေဆာ္ဒီတို႔၏ ဗံုးႀကဲမႈေၾကာင့္ ေသရသည္က တစ္မ်ဳိး၊ အစိုးရတပ္ မ်ားႏွင့္ ဟူသီတို႔ တိုက္ခိုက္ မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးရ သည္က တစ္မ်ဳိး၊ ေတာင္ပိုင္းႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္း ကို အုပ္စိုးထားေသာ အာရပ္ ကြၽန္းဆြယ္က အယ္လ္ကိုင္ဒါ တို႔၏ ဗံုးခြဲမႈ ေၾကာင့္ ေသဆံုးရသည္ ကတစ္မ်ဳိး၊ ISIS တို႔၏ ဗံုးခြဲမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးရသည္က တစ္မ်ဳိးႏွင့္ ယီမင္သည္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် လူေသေကာင္ အေလာင္းမ်ားကို လိုက္ေကာက္ ေနရသည့္ ေနရာ ျဖစ္ေနသည္။

ထိုအထဲမွ ဥပေဒမဲ့ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ ေဆာ္ဒီကို ကုလသမဂၢက ဇြန္ ၂ ရက္တြင္ နာမည္ပ်က္စာရင္း သြင္းခဲ့သည္။ ေဆာ္ဒီကို ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ေပးထားေသာ အေမရိကန္ ကိုေတာ့ နာမည္ပ်က္ စာရင္းထဲ မထည့္ခဲ့  ေသာေၾကာင့္ ေဝဖန္မႈမ်ား ဆူညံစြာ ထြက္ေပၚလာခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ အစိုးရကေတာ့ သူတို႔စခဲ့ေသာ ယီမင္ က်ဴးေက်ာ္စစ္ပြဲကို သတင္း အေမွာင္ခ်ရန္ ႀကိဳးစားေနသည္။

ယီမင္၌ ဗံုးႀကဲရန္ အာရပ္ငါးႏုိင္ငံ ပါဝင္ေသာ ၫြန္႔ေပါင္း အဖြဲ႕ကို အေမရိကန္တို႔ ဖြဲ႕ေပးခဲ့ၿပီး ထိုအထဲမွ ေဆာ္ဒီကို ဦးေဆာင္ ေစခဲ့သည္။ ရွီးယိုက္ ဘာသာဝင္မ်ား ဦးေဆာင္ေသာ ဟူသီသူပုန္ မ်ားကို အီရန္က ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံေပးကာ သမၼတ ဟာဒီ ၏ ဆြန္နီသစၥာခံတပ္ မ်ားကိုေတာ့ ဆြန္နီ ဘာသာဝင္ ေဆာ္ဒီက အဓိက ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ျပဳထားသည္။

တိုက္ပြဲမ်ားႏွင့္ ဗံုးဆန္မ်ားေၾကာင့္ အစာေရစာ ျပတ္လပ္မႈႏွင့္ အကူအညီ လိုအပ္ေနသူ ယီမင္လူဦးေရ ၂၁ သန္းေက်ာ္ ရွိေၾကာင္း ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္ထားကာ ထိုအထဲမွ ထက္ဝက္ခန္႔သည္ အမ်ဳိးသမီး မ်ားျဖစ္သည္ဟု ေျပာသည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီး ငါးသိန္းအထိ ရွိကာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ မရွိျခင္းေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ ၆၈ဝဝဝ ခန္႔ ေသဆံုးႏုိင္ေသာ အေနအထား သို႔ ေရာက္ရွိေနသည္။

ထို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မ်ားသည္ လာမည့္ကိုးလ အေရာက္တြင္ ေမြးဖြားမည့္သူမ်ား ျဖစ္သည္။ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အဓမၼျပဳက်င့္ မႈမ်ား ယီမင္၌ မ်ားျပားလာၿပီး စစ္ပြဲထဲတြင္ ကိုယ္ဝန္ မေဆာင္လိုဘဲ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေနရသည့္ အမ်ဳိးသမီး ဦးေရသည္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနသည္။ ေဆာ္ဒီတို႔ ေဆး႐ံုမ်ားကို ဗံုးႀကဲထား ေသာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတစ္ဝန္း လံုးတြင္ ေဆး႐ံုဟု အမည္တပ္၍ ရေသာ ေနရာဟူ၍ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား အဓိကေပးေသာ ကုလသမဂၢ၏ UNFPA က ဖြင့္ေပးထားသည့္ ေဆး႐ံု ၃၈ ခုသာ ရွိသည္။

ထိုေဆး႐ံု မ်ားကို လိုအပ္သည့္ ေဆးဝါး ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အသံုးအေဆာင္ မ်ား ပံ့ပိုး ကူညီေပးေရး အတြက္ ရန္ပံုေငြမ်ား လိုအပ္ေနၿပီး ႏုိင္ငံတကာက ပိုမိုကူညီၾက ရန္လည္း ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္း က ေတာင္းဆို ထားသည္။ ေန႔စဥ္လိုလို ဗံုးမွန္၊ ေသနတ္မွန္ လူနာမ်ားက ေရာက္ရွိ လာတတ္ၿပီး ေဆး႐ံုႏွင့္ လူနာအင္အား မမွ်ျဖစ္ေန ရသည္။ ထိုအထဲတြင္ အစာေရစာ ျပတ္လပ္မႈ သည္ အဓိကျပႆနာ တစ္ခုအျဖစ္ ရွိေနၿပီး ယခု ကုလသမဂၢ၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈႏွင့္ အသက္ရွင္ ေနရသည့္ လူကလည္း လူနည္းစုသာ ျဖစ္သည္။

ထိေရာက္သည့္ ကုသမႈ၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ အစာေရစာ ရရွိမႈ အရာအားလံုး အားနည္းေနၿပီး လူနည္းစုသာ ေဆးဝါးႏွင့္ အစားအေသာက္ လံုလံု ေလာက္ေလာက္ ရရွိေနသည္။ ကေလးငယ္မ်ား စာသင္ရန္ မဆိုထားႏွင့္ ဗံုးဆန္မ်ား ၾကားထဲ တြင္ အသက္ရွင္ ရန္သာ ေန႔စဥ္ႏွင့္ အမွ်႐ုန္းကန္ ေနရသည္။ အသက္ရွင္ ေနလွ်င္လည္း တစ္ေန႔စာ အစာေရစာ ရရွိရန္ ထပ္မံ ႐ုန္းကန္ရ ျပန္သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ ေဆာ္ဒီတို႔၏ ဗံုးႀကဲ ေလယာဥ္မ်ားက ယီမင္ ေဝဟင္ထဲ ပံုမွန္ ပ်ံသန္းကာ ဗံုးလာႀကဲေလ့ ရွိေသးသည္။ ယီမင္ျပည္သူမ်ား အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မရမီ တစ္ခုတည္းေသာ ေမွ်ာ္လင့္ ေနသည့္ အရာမွာ ေဆာ္ဒီတို႔ ဗံုးႀကဲမႈမ်ား ရပ္တန္႔ေပး ရန္ျဖစ္သည္။ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူမ်ား ေသဆံုးေနရသည့္ အေရအတြက္ ထက္ ေဆာ္ဒီတို႔၏ ဗံုးဆန္မ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးရသည့္ လူဦးေရက ပိုမ်ားေန ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ယခင္က စစ္ပြဲတစ္ခုတြင္ အေမရိကန္ သည္ ၾကားဝင္ ေစ့စပ္ေပးရန္ တတိယ ၾကားခံလူ ျဖစ္သည္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲရန္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိရန္ အေမရိကန္ တို႔သည္ အေကာင္းဆံုး ေမာင္းႏွင္သူမ်ား ျဖစ္သည္။ ယခုေတာ့ အေမရိကန္ကို အားကိုးႏုိင္ရန္ မဆိုထားႏွင့္ သူပင္ ေဆာ္ဒီဘက္က ပါေနေသာေၾကာင့္ ယီမင္ျပည္သူမ်ား စိတ္ပ်က္အားငယ္ ေနရသည္။

ေနာက္ထပ္ အားကိုးစရာ ကုလသမဂၢ ကလည္း ေဆာ္ဒီကို နာမည္ပ်က္ စာရင္းသြင္း႐ံု ကလြဲ၍ ဘာမွ်မလုပ္ ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အားကိုးစရာမဲ့ ေနရေသာ ယီမင္ျပည္သူ မ်ားသည္ သူတို႔အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဟူေသာစကားလံုးသည္ စိတ္ကူးယဥ္ စကားလံုး အျဖစ္မွ်သာ ရွိေနသည္။ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ေဆာ္ဒီတို႔၏ တိုက္ေလယာဥ္သံ မ်ားကို နားစြင့္ရင္း က်ီးလန္႔စာစား ဘဝျဖင့္ ယီမင္ျပည္သူမ်ား အသက္ဆက္ ေနၾကရသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အဓိက တရားခံသည္ ေဆာ္ဒီ ျဖစ္ေနသည္။ သူ႔ေနာက္တြင္မွ အေမရိကန္ ျဖစ္ေနသည္။ အေမရိကန္၊ ေဆာ္ဒီ တို႔သာ ယီမင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးပါက ျဖစ္ႏုိင္ရန္ လမ္းစပိုမ်ား ေနသည္။

ဟာဒီ၏ အစိုးရသစၥာခံ တပ္မ်ားကို စစ္လက္နက္ပစၥည္း၊ ရန္ပံုေငြႏွင့္ အစားအစာ အားလံုးပံ့ပိုး ကူညီေပးေနသူမွာ ေဆာ္ဒီ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရွီးယိုက္ ဘာသာဝင္ မ်ားကို အစိုးရရာထူး မေပးလိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖင့္သာ ဗံုးႀကဲေနေသာ ေဆာ္ဒီသည္ ယီမင္ျပည္သူမ်ား သေဘာက်သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ ထက္ သူ႔ရည္ရြယ္ခ်က္ ကိုသာ အေကာင္အထည္ ေပၚေအာင္  ႀကိဳးပမ္းေနျခင္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါသည္။

Saudi Arabia criticizes U.N. over Yemen blacklisting

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)