ႏုိင္ငံတကာက စိတ္၀င္စားေနသည့္ ေျမာက္ကုိရီးယား၏ စတုတၳအႀကိမ္ေျမာက္ ငါးႏွစ္စီးပြားေရး စီမံကိန္း

( ရွိန္းထက္ )

ေျမာက္ကိုရီးယား တို႔ ေမလ အေစာပိုင္းက ႏွစ္ေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္ၾကာ ဆိုင္းငံ့ထား ခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံေရး ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲကို ကင္ဂ်ဳံအြန္ က ျပန္လည္ အသက္သြင္း ခဲ့သည္။ ထို ေဆြးေႏြးပြဲ၏ ရလဒ္အျဖစ္ ေျမာက္ကိုရီးယား စစ္တပ္၏ ထိပ္တန္း စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ သစ္မ်ား ေပၚထြက္ လာခဲ့သည္။ ေရွ႕တန္း စစ္ေျမျပင္ တင့္ကားတပ္မ ကို ခ်ဳပ္ကိုင္မည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သစ္ ႏွင့္ ေလတပ္၊ ေရတပ္ဦးစီးခ်ဳပ္ အသစ္မ်ား အပါအဝင္ စစ္တပ္ထိပ္ပိုင္း ရာထူးေနရာမ်ားကို အႀကီးမားဆံုး ေျပာင္းလဲပစ္ ခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္ သည္ မထင္မွတ္ထားေသာ အစီအစဥ္တစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္ စတုတၴ အႀကိမ္ေျမာက္ စီးပြားေရး စီမံကိန္းတစ္ခု ကို ခ်ျပခဲ့သည္။ စီမံကိန္း ကာလကို ငါးႏွစ္ သတ္မွတ္ထားၿပီး တံခါးပိတ္ စီးပြားေရး မူဝါဒက်င့္သံုးသည့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ခံ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရး စီမံကိန္းသည္ ႏုိင္ငံတကာ အတြက္ စိတ္ဝင္စားစရာ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးဆံုးခဲ့သည့္ တတိယေျမာက္ စီမံကိန္းသည္ ႏွစ္ႏွစ္ ေနာက္က်ၿပီးမွ မေအာင္ျမင္စြာ ၿပီးဆံုးခဲ့ကာ ၿပီးခဲ့သည့္ ငါးႏွစ္အတြင္း ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္း သည္ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း သာ ရွိခဲ့သည္။

တတိယေျမာက္ မ်ဳိးဆက္ ကင္ဂ်ဳံအြန္ လက္ထက္တြင္ ေျမာက္ကိုရီးယား စီးပြားေရး အဆိုးရြားဆံုး အထိ က်ဆင္းခဲ့သျဖင့္ ျပန္လည္ ဦးေမာ့ လာေစရန္ ကင္ဂ်ံဳအြန္ ႀကိဳးစားေနျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေျမာက္ကိုရီးယား စီးပြားေရး ျပန္လည္ဦးေမာ့ လာေစရန္ တစ္ခု တည္းေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ တ႐ုတ္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း တ႐ုတ္သည္ ေျမာက္ကိုရီးယား ကို အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ခ်မွတ္ရန္ တြန္းအားေပး ခဲ့သူျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ အေနာက္ အုပ္စုႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ စည္းလံုးမႈ ယခုအခ်ိန္ ထိ ခိုင္မာေနမည္ ဆိုပါက ကင္ဂ်ံဳအြန္ ၏ ငါးႏွစ္ စီမံကိန္းသည္ ယခင္ ခုနစ္ႏွစ္ စီမံကိန္း မ်ားကဲ့သို႔ မေအာင္ျမင္မႈ မ်ားႏွင့္ပင္ ၿပီးဆုံး သြားမည္မွာ ေသခ်ာသည္။ ကင္ဂ်ံဳအြန္ သည္ သူ႔ လက္ထက္တြင္ ႏ်ဴကလီးယား တစ္လမ္းသြား လမ္းစဥ္ႏွင့္ အေနာက္ အုပ္စုကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးကို ေအာက္ဆံုး ေရာက္ေအာင္ ဆြဲခ်ပစ္ခဲ့သည္။ ကင္ဂ်ံဳအြန္ က အဘိုးျဖစ္သူ ခ်မွတ္ထား ခဲ့ေသာ ႏ်ဴကလီးယား လမ္းစဥ္ကို လိုက္နာက်င့္သံုး ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ၄င္း၏အဘုိး ကင္အီဆြန္း ႏွင့္ ၄င္း၏ဖခင္ ကင္ဂ်ဳံအီ တို႔ႏွစ္ဦးသည္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္မ်ားကို စြန္႔လႊတ္ရန္ အစီအစဥ္မ်ား ရွိခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး ထိပ္တန္း စီးပြားေရး ညီလာခံမ်ားကို က်င္းပသည္။ စီးပြားေရး စီမံကိန္း မ်ားကို ခုနစ္ႏွစ္ စီမံကိန္းႏွင့္ သံုးခုဆက္တိုက္ ခ်မွတ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ အဆင္ေျပစြာ ေပါင္းသင္းႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားသည္။ ေတာင္ကိုရီးယား ႏွင့္ ပူးေပါင္းသည့္ အေနျဖင့္ တစ္ခုတည္းေသာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ နယ္စပ္စည္းရွိ စီးပြားေရး ျဖစ္သည့္ ေကဆုန္ စက္မႈဇုန္ကို ပံုမွန္လည္ပတ္ ႏုိင္ေစရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ယခုအခါ ကင္ဂ်ံဳအြန္ ေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ ေဒၚလာသန္း ၉ဝ ခန္႔ဝင္ေနေသာ ေကဆုန္ စက္မႈဇုန္ ကိုလည္း ေတာင္ကိုရီးယား တို႔က ပိတ္ပစ္ လိုက္သည္။ ေတာင္ကိုရီးယား တို႔က ေျမာက္ကိုရီးယား ျပည္သူမ်ား အလုပ္ရရွိ ေရးႏွင့္ စားဝတ္ေနေရး အဆင္ေျပ ေစရန္ လူသားခ်င္း စာနာစြာ ဖြင့္ေပး ထားေသာ စက္မႈဇုန္မွ အျမတ္မ်ား၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ကင္ဂ်ဳံအြန္က ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ မ်ားတြင္ အသံုးျပဳ ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္ ဆက္ဆံေရး ထိစပ္ေနသည့္ အရာအားလံုး ျပတ္ေတာက္ သြားခဲ့ၿပီး တင္းမာမႈမ်ား ကလည္း ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ဗံုးႏ ွင့္ တာေဝးပစ္ ဒံုးပ်ံ စမ္းသပ္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ပိုမိုျမင့္တက္ ခဲ့ရသည္။

ဇန္နဝါရီလ အေစာပိုင္းက ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ ဗံုးေၾကာင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား သည္ ႏ်ဴကလီးယား စစ္ပြဲကို ေခၚေဆာင္မည့္သူ အျဖစ္ ႐ုရွားသမၼတ ပူတင္ ထက္ပင္ အေမရိကန္၏ ပစ္မွတ္ထားျခင္း ကို ခံခဲ့ရၿပီး ပင္တဂြန္၏ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး ပထမဆံုး ပစ္ခတ္မည့္ စာရင္းတြင္ ထိပ္ဆံုးမွ ေနရာယူခဲ့သည္။ ပင္တဂြန္ က ေျမာက္ကိုရီးယား ကိုၿဖိဳခ်ရန္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ ခုနစ္ခုအထိ ပစ္ခတ္ရမည္ ဟု ဆိုသည္။

ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ ဥပေဒအမွတ္ ၂၂၇ဝ အရ ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ အစီအစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အဆိုးရြားဆံုး စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ခ်မွတ္ခြင့္ ရရွိထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကင္ဂ်ံဳအြန္ ၏ စီးပြားေရး စီမံကိန္းသည္ မည္သို႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မည္ကို ႏုိင္ငံတကာက စိတ္ဝင္စား လာရသည္။ ကင္ဂ်ံဳအြန္ ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရး စံုညီပြဲတြင္ ႏုိင္ငံ့ စီးပြားေရးကို စီမံကိန္း အတုိင္း ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ သြားမည္ဟု ကတိေပးခဲ့ၿပီး အေသးစိတ္ကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားျခင္း မရွိခဲ့ေပ။

၄င္း၏ ကတိအတိုင္း ရာႏႈန္းျပည့္ ေအာင္ျမင္ရန္မွာ ႏ်ဴကလီးယား လမ္းစဥ္ကို စြန္႔လႊတ္မွသာ ရမည္။ သုေတသီ တခ်ဳိ႕က ကင္ဂ်ံဳအြန္ ၏ ႏိုင္ငံေရး ဗ်ဴဟာမ်ားသည္ အနည္းငယ္ ပိုမိုေပ်ာ့ေပ်ာင္း လာသည္ဟု ဆိုသည္။ ဧၿပီလ အတြင္းက အေမရိကန္ႏွင့္ ေတာင္ကိုရီးယား တို႔ ပူးတြဲစစ္ေရး ေလ့က်င့္ေနစဥ္ ေျမာက္ကိုရီးယား သည္ ထိုစစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈ မ်ားကိုသာ ဖ်က္သိမ္းပါက ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ ေဆြးေႏြးရန္ အဆင္သင့္ ရွိသည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ ယခုလည္း ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ အႀကီးမားဆံုး ႏုိင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုပြဲႀကီးကို ႏုိင္ငံတကာမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ဖိတ္ေခၚၿပီး က်င္းပခဲ့သည္။ ကင္ဂ်ဳံအြန္ ၏ အနည္းငယ္ ပြင့္လင္းလာမႈ မ်ားကို အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ျမင္လာရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အေနျဖင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏွင့္ သေဘာ တူညီခ်က္ ရရွိေရးအတြက္ ေဝဝါးသည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အျဖစ္သာ ရွိေနေသးသည္။

ကင္ဂ်ဳံအြန္ ၏ ငါးႏွစ္ စီမံကိန္းသည္ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္မွစတင္၍ ၂ဝ၂ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ၿပီးဆံုးမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္သည္ ယခင္က ခြင့္ျပဳထား ခဲ့ေသာ ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ ပင္လယ္ကူး ကုန္သြယ္ေရး သေဘၤာမ်ားကို ပိတ္ပင္ထားသည္။ ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ သေဘၤာမ်ားကို မည္သည့္ ေနရာ၌ ေတြ႕ရွိသည္ ျဖစ္ေစ ဖမ္းဆီးခြင့္ ရွိသည္။ ယခင္က ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ မဟာမိတ္ က်ဴးဘား ကလည္း ယခု အေမရိကန္ႏွင့္ အဆင္ေျပ ေနသည္။ အေမရိကန္ သံ႐ံုးကိုပင္ က်ဴးဘား၌ ဖြင့္ၿပီး ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရး ကို ျမႇင့္တင္ ေနသည္။ မၾကာမီ စစ္ေရးအရ ပူးေပါင္းမႈ မ်ားလည္း ရွိလာ ေတာ့မည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရး ပူးေပါင္း လိုလွ်င္ က်ဴးဘား အေနျဖင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏွင့္ လံုးဝ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ရမည္ ျဖစ္သည္။

ယခင္က ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ ပင္လယ္ ေရေၾကာင္း ကုန္သြယ္ဖက္ အဓိက ႏုိင္ငံသည္ က်ဴးဘား ျဖစ္သည္။ တျခား ကုန္သြယ္ဖက္ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ အီရန္ႏွင့္ ဆီးရီးယား ျဖစ္သည္။ ယခု ဆီးရီးယား က ျပည္တြင္း စစ္ေၾကာင့္ အမႈိက္ပံုႀကီး ျဖစ္ေနသည္။ အီရန္က အေမရိကန္ ႏွင့္ ဒံုးပ်ံ သေဘာ တူညီခ်က္ ကလြဲလွ်င္ အားလံုး အဆင္ေျပ ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ၏ ကုန္သြယ္ဖက္ ႏုိင္ငံဟူ၍ ႐ုရွား တစ္ႏုိင္ငံသာ ရွိေတာ့သည္။

အကယ္၍ တ႐ုတ္ႏွင့္သာ သေဘာတူ ညီခ်က္ တစ္ခုေၾကာင့္ အဆင္ေျပ သြားခဲ့ပါက ကင္ဂ်ံဳအြန္ ၏ စီမံကိန္းသည္ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ေအာင္ျမင္ႏုိင္ဖြယ္ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခု အခ်ိန္ထိ တ႐ုတ္က ေျမာက္ကိုရီးယား ႏွင့္ ျပန္လည္ ဆက္ဆံရန္ အရိပ္အေယာင္ မျပေသး၊ ႐ုရွားႏွင့္လည္း ကုန္သြယ္ေရး တိုးျမႇင့္ရန္ ေျမာက္ကိုရီးယား ယခုအခ်ိန္ထိ မလုပ္ေဆာင္ ႏုိင္ေသး၊ တစ္ဖက္တြင္လည္း အေမရိကန္ ႏွင့္ ကုလသမဂၢ ၏ အဆိုးရြားဆံုး စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈ မ်ားက ရွိေနေသာေၾကာင့္ ကင္ဂ်ံဳအြန္ ၏ ႐ႈပ္ေထြး လွသည့္ ငါးႏွစ္ စီးပြားေရး စီမံကိန္း ေအာင္ျမင္ရန္ လမ္းစ အနည္းငယ္သာ ရွိေနပါေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)