တစ္စထက္တစ္စ ေလ်ာ့ပါးလာသည့္ ေဆာ္ဒီ-အေမရိကန္ မဟာမိတ္ဆက္ဆံေရး

ေဇယ်ဘုန္း

ဒီအာေရဗ်ႏုိင္ငံသုိ႔ ယခုႏွစ္ ဧၿပီလက သြားေရာက္ခဲ့သည့္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အုိဘားမား ၏ တရားဝင္ အလည္အပတ္ ခရီးစဥ္သည္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အၾကား ကြဲျပားလာသည့္ ဆက္ဆံေရး ကုိ ပံုမွန္ အေနအထား သုိ႔ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ေဆာ္ဒီ တုိ႔အၾကား ေလ်ာ႔ပါးလာသည့္ မဟာမိတ္ ဆက္ဆံေရး သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္းမွ စ၍ တျဖည္းျဖည္း ထြက္ေပၚ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အုိဘားမား၏ ေဆာ္ဒီ ခရီးစဥ္သည္ ႏွစ္ႏုိင္ငံစလံုးမွ ႏုိင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အၾကား သေဘာထား ကြဲလြဲမႈမ်ား ထြက္ေပၚ လာျခင္းေၾကာင့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးကုိ ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္ လာေစရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ 

သုိ႔ရာတြင္ အုိဘားမား၏ ခရီးစဥ္သည္ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကားရွိ ႀကီးမားလာ ေနသည့္ ကြာဟခ်က္မ်ားကုိ ဖာေထးႏုိင္ ခဲ့သည့္ အလားအလာ ထြက္ေပၚခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ အုိဘားမား သည္ ဧၿပီ ၂ဝ ရက္တြင္ ေဆာ္ဒီ ဘုရင္ ဆယ္လ္မန္ ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး အီရန္ ၊ အုိင္အက္စ္ စစ္ေသြးၾကြ အဖြဲ႕၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား အပါအဝင္ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား ရွိ ကြဲျပားမႈမ်ား ေျပေပ်ာက္သြား ေစရန္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေပ။ ထုိ႔ျပင္ ယင္း ခရီးစဥ္တြင္ အုိဘားမား သည္ ရီယက္ဒ္ၿမိဳ႕၌ ဧၿပီ ၂၁ ရက္က က်င္းပ ခဲ့သည့္ အေမရိကန္- ပင္လယ္ေကြ႕ ပူးေပါင္းေရး ေကာင္စီ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲသုိ႔ တက္ေရာက္၍ ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ကုိလည္း တုိးျမႇင့္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ေဆာ္ဒီအစိုးရ တုိ႔အၾကား ကြဲျပားမႈမ်ားသည္ အုိဘားမား အစိုးရ၏ အေရွ႕ အလယ္ပုိင္း ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒမွ စတင္ျမစ္ဖ်ား ခံသည္ဟု ဆုိႏုိင္သည္။ ေဆာ္ဒီ အပါအဝင္ ေရနံ ေပါၾကြယ္ဝသည့္ ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အစၥေရး လုိလားသည့္ မူဝါဒ အပါအဝင္ အသစ္ခ်မွတ္ လုိက္သည့္ အီရန္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒ မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သေဘာက်ျခင္း မရွိေပ။ 

ထုိ႔ျပင္ ဆီးရီးယား အေရးတြင္ အေမရိကန္ အစိုးရက ျပည္တြင္းစစ္ စတင္သည့္ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ၄င္းတုိ႔ ထားရွိသည့္ ကတိကဝတ္ အား လုိက္နာျဖည့္ဆည္း ေပးႏုိင္မႈ မရွိျခင္းေၾကာင့္ ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံမ်ားက မေက် မနပ္ ျဖစ္လ်က္ရွိသည္။

အေမရိကန္ အစိုးရသည္ ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံ အကုန္အက်ခံ၍ ဆီးရီးယား အတုိက္အခံ တပ္မ်ားကုိ ေလ႔က်င္႔သင္ၾကား ေပးမည့္ အစီအစဥ္သည္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီအပါအဝင္ ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံမ်ားက အေမရိကန္ အစိုးရ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားအေပၚ အားမလုိအားမရ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

အေမရိကန္ အစုိးရအေနျဖင့္ ၄င္းတုိ႔၏ ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒကုိ ေျပာင္းလဲပစ္ သင့္ၿပီး ေဒသတြင္းႏုိင္ငံႀကီး တစ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္လာသည့္ အီရန္အေပၚ ဖိအားေပးျခင္းကုိ ျပန္လည္ စတင္သင့္သည္ဟု ေဆာ္ဒီအစုိးရႏွင့္ ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံမ်ားက ယူဆထားသည္။ ထုိ႔ျပင္ အီရန္ႏုိင္ငံႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အပါအဝင္ တျခား အေနာက္ အင္အားႀကီးႏုိင္ငံ မ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္လာျခင္း ကုိလည္း ေဆာ္ဒီအစိုးရ က စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္လ်က္ရွိသည္။ သုိ႔ရာတြင္ အေမရိကန္ အစိုးရက ၄င္းတုိ႔၏ ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒကုိ ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ စိတ္ဝင္စားျခင္း မရွိေပ။ ထု႔ိအတူ ဆီးရီးယား သမၼတ ဘာရွာအယ္လ္ အာဆတ္ အား ဖယ္ရွားေရး ႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ အေမရိကန္ အစိုးရက ေအာင္ျမင္စြာ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈ မရွိျခင္းက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေပၚ ေဆာ္ဒီက အားမလုိအားမရ ျဖစ္လ်က္ ရွိေနသည္။

အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အျမင္တြင္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် အေနျဖင့္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ေရးရာမ်ားတြင္ အီရန္ႏုိင္ငံႏွင့္ အတူပါဝင္၍ ေဝမွ်လုပ္ေဆာင္ သင့္သည္ဟု ယူဆထားၿပီး ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္ အတြင္း၌ ကုိယ္စား စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ေနျခင္းကုိ ရပ္တန္႔ရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း အုိဘားမား က ေျပာၾကား ထားသည္။ ထုိ႔ျပင္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် သည္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအား ပဋိပကၡမ်ား အတြင္းသုိ႔ ဆြဲသြင္းႏုိင္သည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္ဟု ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္း တစ္ခုတြင္ အုိဘားမား က ေျပာသည္။ ယင္းကဲ့သုိ႔ေသာ ေျပာၾကားခ်က္ မ်ားေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီအစိုးရ၏ ေဝဖန္မႈမ်ား ထြက္ေပၚ လာခဲ့သည္။ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏုိင္ငံသည္ ဆီးရီးယား၊ ယီမင္ႏွင့္ အီရတ္တုိ႔ ၌ ဂုိဏ္းဂဏ ကြဲျပားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာ ေစရန္ ဖန္တီးလ်က္ ရွိသည္ဟူေသာ အုိဘားမား ၏ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာ္ဒီ အိမ္ေရွ႕မင္းသား တာကီအယ္ ဖာအီဆယ္ က အုိဘားမား ထံသုိ႔ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ တစ္ေစာင္ ေရးသားေပးပုိ႔၍ ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။ စင္စစ္တြင္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏုိင္ငံသည္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကုိ ေဒသတြင္း ပဋိပကၡအတြင္းသုိ႔ ဆြဲသြင္းမည့္ ႏုိင္ငံမဟုတ္ ေၾကာင္းကုိလည္း ေဆာ္ဒီ အိမ္ေရွ႕မင္းသား က အတည္ျပဳ ေျပာၾကား ခဲ့သည္။

သုိ႔ရာတြင္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏွင့္ အီရန္ႏုိင္ငံတုိ႔ အေနျဖင့္ ၄င္းတုိ႔အၾကား ၿပိဳင္ဆုိင္မႈ မ်ားကုိ ရပ္တန္းက ရပ္၍ အေရွ႕ အလယ္ပုိင္း ေဒသအတြင္း အိမ္နီးခ်င္းေကာင္း ပီသစြာ ရပ္တည္ေနထုိင္ သင့္ၿပီဟု အေမရိကန္ အစိုးရ က ယူဆထားသည္။ အလားတူ ေဆာ္ဒီဘုရင္ ဆယ္လ္မန္ ၏ မိမိကုိယ္မိမိ ယံုၾကည္လြန္း လွသည့္ စစ္ေရးဝါဒသည္ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရးကုိ အက်ဳိးမျပဳဟု ကြၽမ္းက်င္ သူမ်ားက ေထာက္ျပ ထားသည္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသည္ ယီမင္ ႏုိင္ငံအတြင္း ျပဳလုပ္လ်က္ ရွိသည့္ ေလေၾကာင္းမွ ဗံုးႀကဲ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း ၍ ေထာက္ခံထားၿပီး ေဆာ္ဒီအစိုးရ၏ အမွီသဟဲ ျပဳႏုိင္ေသာ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္မည္ဟု ေျပာၾကား ခဲ့ေသာ္လည္း ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ၏ စစ္ေရး လုပ္ေဆာင္မႈ မ်ားသည္ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အျမင္တြင္ စိတ္ကူး ေပါက္ရာကုိ စိတ္လုိက္ မာန္ပါ ျပဳလုပ္ျခင္း တစ္ရပ္ျဖစ္သည္ ဟူေသာ အသြင္ကုိ ေဆာင္လ်က္ ရွိသည္။

တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပင္ အေမရိကန္ အစိုးရသည္ ပင္လယ္ေကြ႕ ေဒသမွ ေရနံအေပၚ အမွီသဟဲ ျပဳေနျခင္းကုိ တျဖည္းျဖည္း ေလွ်ာ့ခ်လာႏုိင္ ခဲ့သည့္အျပင္ ကမၻာ့ေရနံ ေစ်းကြက္တြင္ ေနရာယူထား ႏုိင္ခဲ့သည့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ကုိပင္ ၿပိဳင္ဆုိင္ လာႏုိင္ခဲ့သည္။ ထုိအေၾကာင္း မ်ားေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီအစိုးရသည္ အေမရိကန္ အစိုးရအေပၚ မေက်နပ္မႈ မ်ားကုိ ကြယ္ဝွက္ မထားဘဲ ဖြင့္ဟေျပာၾကား ခဲ့သည့္အျပင္ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္စသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ကုိပါ တုိးျမႇင့္ရန္ လုပ္ေဆာင္ လာခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ေဆာ္ဒီအစိုးရ အေနျဖင့္ ယင္းသုိ႔ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ စဥ္းစားစရာ တစ္ခ်က္ ရွိေနသည္။ ယင္းမွာ တျခားမဟုတ္။ ႐ုရွားႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ တုိ႔သည္ ေဆာ္ဒီ၏ ပထဝီႏုိင္ငံေရး ၿပိဳင္ဘက္ႏုိင္ငံ ႀကီးျဖစ္သည့္ အီရန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ျခင္းကုိ ထိန္းသိမ္းထား သည္ဟူေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား ေလ်ာ႔ပါးလာ ေနသည့္ ဆက္ဆံေရးကုိ ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္လာ ေစရန္ ေဆာ္ဒီအစိုးရ အေနျဖင့္ ၄င္းတုိ႔၏ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္ေနျခင္းကုိ ဖယ္ရွားသင့္ၿပီး လက္ေတြ႕က်သည့္ ခ်ဥ္းကပ္မႈ ပံုစံျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ ရမည့္အခ်ိန္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီျဖစ္သည္။ သုိ႔မွသာ ေဒသတြင္းရွိ အက်ဳိးစီးပြား အမ်ားအျပားကုိ ေဝမွ်လ်က္ ရွိသည့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ႏွင့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် တုိ႔အၾကား ယခင္က ရွိခဲ႔သည့္ မဟာမိတ္ ဆက္ဆံေရးကုိ ျပန္လည္ တည္ေထာင္ ႏုိင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)