ကမၻာ့စီးပြားေရး အင္အားအႀကီးဆံုး ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦး ႏ်ဴကလီးယားလံုၿခံဳေရးညီလာခံ မွာ ဘာေတြ သေဘာတူညီမႈ ရခဲ့သလဲ

( ရွိန္းထက္ )

မတ္ ၃၁ ရက္ႏွင့္ ဧၿပီ ၁ ရက္က ဝါရွင္တန္၌ က်င္းပခဲ့ေသာ ႏ်ဴကလီးယား ထိပ္သီး အစည္းအေဝး သည္ ႏ်ဴကလီးယား လံုၿခံဳေရးအတြက္ သာမက ကမာၻ ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ စီးပြားေရး အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။ ယင္း ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ လိပ္ခဲတည္းလည္း အေျခအေန မ်ားကို အတည္ျပဳေပး ႏိုင္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ၿပိဳင္ဘက္မ်ား အျဖစ္ ရပ္တည္ေနသည့္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားက ျပႆနာမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေပး ႏိုင္ခဲ့သည္။

တ႐ုတ္သည္ အေမရိကန္၏ စစ္ေရးအင္အား ႏွင့္ စီးပြားေရး အင္အားကို အမီလိုက္ၿပီး ၄င္း၏ ၾသဇာကိုျဖန္႔ၾကက္ လိုသူျဖစ္သည္။ အေမရိကန္၏ နည္းပညာ မ်ားကို မရမက အရယူသည္။ မတ္လကုန္ ပိုင္းက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသား တစ္ဦးသည္ အေမရိကန္၏ F-22 တိုက္ေလယာဥ္ နည္းပညာမ်ားကို ခိုးယူရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ အေမရိကန္ တို႔က တ႐ုတ္အစိုးရ၏ လွ်ဳိ႕ဝွက္ အစီအစဥ္ အျဖစ္ စြပ္စြဲခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ တ႐ုတ္၌ အေမရိကန္၏ ဆိုက္ဘာ လံုၿခံဳေရးစနစ္ မ်ားကို တိုက္ခိုက္ရန္ ဟက္ကာအဖြဲ႕မ်ား သီးသန္႔ရွိ ေနသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ၾကား ဆိုက္ဘာလံုၿခံဳေရး ညီလာခံကို ႏွစ္စဥ္ က်င္းပရသည္။ သို႔ေသာ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား ဆိုက္ဘာ တုိက္ခုိက္မႈသည္ ေျပလည္သြားသည္ ဟူ၍မရွိဘဲ ဆိုက္ဘာ တိုက္ခိုက္မႈ မ်ားက ပို၍ပင္ ဆိုးရြား လာသည္။ ေနာက္ဆံုး တ႐ုတ္တို႔က အေမရိကန္ တို႔၏ ၿဂိဳဟ္တု မ်ားကိုပင္ တိုက္ခိုက္ေလ့ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ႏ်ဴကလီးယား ညီလာခံက ေအာင္ျမင္မႈ မ်ားစြာကို ေဆာင္ၾကဥ္း လာႏိုင္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္၊ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ ေတာင္ကိုရီးယား တို႔သည္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏ်ဴကလီးယား မပိုင္ဆိုင္ ႏိုင္ေရးကို အတူတကြ တားဆီး သြားမည္ဟု ကတိျပဳ ခဲ့ၾကၿပီး အေမရိကန္ ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ သမိုင္းဝင္ ပထမဆံုး ပူးေပါင္းမႈ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔သည္ ဆီးရီးယားႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး အကူအညီမ်ားကို အတူတကြ ေဆာင္ရြက္ေရးပါ သေဘာတူညီမႈ ရခဲ့သည္။ အေမရိကန္သည္ အာဖဂန္ရွိ သူ၏တပ္ဖြဲ႕ မ်ားကို ျပန္လည္ေခၚယူ ေနၿပီး တည္ၿငိမ္မႈ မရွိသည့္ အာဖဂန္နစၥတန္ အတြက္လည္း အေမရိကန္ ထြက္ခ်ိန္တြင္ အကူအညီ လိုေနေသးသည္။ ထိုအခ်ိန္ တ႐ုတ္ကလည္း အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းတြင္ သူ၏စီးပြားေရး ဗ်ဴဟာမ်ားကို ခင္းခ်င္ေနသည့္ အတြက္ အာဖဂန္၌ ေနရာဝင္ယူခ်င္ ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အာဖဂန္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းသူ မ်ားႏွင့္ သူ၏ ေဆးတပ္ဖြဲ႕ကို တာဝန္ခ်ထား ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္း လူအမ်ား စိတ္ဝင္စား ေနၾကသည့္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္အေရးကို တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ လံုးဝမေျဖရွင္း ႏိုင္ခဲ့ေပ။ သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ က ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္သည္ သူတို႔ပိုင္နက္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္၏ ေရေၾကာင္း ကင္းလွည့္ေရး အစီအစဥ္ကို ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ အေမရိကန္ က တ႐ုတ္တို႔ ကန္႔ကြက္ေနသည့္ ၾကားမွပင္ ကင္းလွည့္မည့္ အစီအစဥ္ကို ရပ္တန္႔မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ ေတာင္ကိုရီးယား တြင္ခ်ထားမည့္ အေမရိကန္၏ ေဒၚလာသန္း ၈ဝဝ တန္ ဒုံးပ်ံကာကြယ္ေရး အစီအစဥ္ THAAD မ်ား ကိုလည္း တ႐ုတ္က ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့သည္။ အေမရိကန္၏ ဒံုးပ်ံ ကာကြယ္ေရး စနစ္ THAAD မ်ားသည္ ကိုရီးယားကြၽန္းဆြယ္ လံုၿခံဳေရးအတြက္ လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမို အင္အားႀကီးမား ေနသည္ဟု သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ ကဆိုသည္။ အေမရိကန္  ၏ဒံုးပ်ံကာကြယ္ေရး စနစ္ THAAD က လိုအပ္လွ်င္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲ အထိပင္ ေရဒါျဖန္႔ၾကက္ ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ရွီက်င့္ဖ်င္ စိုးရိမ္သည္မွာလည္း ထိုအရာေၾကာင့္ သာ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္က တ႐ုတ္၏ ကန္႔ကြက္မႈကို ျငင္းဆန္ၿပီး THAAD မ်ားကို ေျမာက္ကိုရီးယား အား အေၾကာင္းျပ၍ ဆက္လက္ ထားရွိသြားမည္ ျဖစ္သည္။

သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ အေနျဖင့္ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမား ထံမွ ေနာက္ထပ္ အလိုရွိသည့္ အရာမ်ား ရွိေသးသည္။ စက္မႈထိပ္သီး ညီလာခံ G 20 အစည္းအေဝးကို အိမ္ရွင္အျဖစ္ က်င္းပႏိုင္ေရး ႏွင့္ တ႐ုတ္ (တိုင္ေပ) အေရးျဖစ္သည္။ G 20 အိမ္ရွင္အျဖစ္ က်င္းပလွ်င္ လတ္တေလာ ဝင္ေငြ အေမရိကန္ ေဒၚလာသန္း ၄ဝဝ ခန္႔ အျမတ္ရမည္။ ထို႔ျပင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံ အတြက္ ေရရွည္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မ်ားေၾကာင့္ ေဒၚလာ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ အျမတ္ ရရွိႏိုင္သည္။ တစ္ဖန္ တ႐ုတ္(တိုင္ေပ) အေရးသည္ သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ အတြက္ အေမရိကန္ ဝင္လာမွ ကိုင္တြယ္ရ ပိုခက္သြားသည္။ စီးပြားေရးအရ ဆက္ဆံေရး လႊမ္းမိုးထားႏိုင္ေသာ တ႐ုတ္သည္ တ႐ုတ္ (တိုင္ေပ) ကို သူ႔ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံပိုင္နက္ အျဖစ္ ႐ႈျမင္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္၏ စစ္ေရး အကူအညီမ်ား ေပးေနမႈကို ရပ္တန္႔ရန္ ရွီက်င့္ဖ်င္ က အိုဘားမား ကိုတိုက္တြန္း ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္၏ ယမန္ႏွစ္က ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံေက်ာ္ တန္ဖိုးရွိသည့္ လက္နက္မ်ားကို တ႐ုတ္ (တိုင္ေပ) သို႔ ေရာင္းခ်ျခင္းကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္း ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ထူးျခားသည့္ သေဘာတူညီမႈ တစ္ခု ရရွိခဲ့သည္။ အေမရိကန္ ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ ကမာၻ ့ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္း ျမန္ဆန္ေစေရးႏွင့္ အတူတကြ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး ဟူသည့္ ကတိကဝတ္ ျဖစ္သည္။

တ႐ုတ္က Silk and Road ဟူသည့္ သူ၏ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၄ဝ တန္ေၾကးရွိသည့္ ကုန္သြယ္ေရး လမ္းမႀကီးကို တည္ေဆာက္မည္။ အေမရိကန္၏ အက်ဳိးစီးပြား လံုးဝ မပါေပ။ ထို႔အတူ အေမရိကန္ ကလည္း ပစိဖိတ္ျဖတ္ေက်ာ္ စီးပြားေရး စီမံကိန္းေရးဆြဲ သည္။ တ႐ုတ္၏ အက်ဳိးစီးပြား လံုးဝမပါ ဝင္ေပ။ ကမၻာ့စီးပြားေရး အင္အားအႀကီးဆံုး ႏွစ္ႏိုင္ငံပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈမရွိဘဲ ကမာၻ ့ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ ျမန္ဆန္လာရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သည္ မျဖစ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေန ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အိုဘားမားႏွင့္ ရွီက်င့္ဖ်င္ တို႔သည္ ေနာက္ဆံုး အက်ဳိးတူ ႏွစ္ဖက္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး စာခ်ဳပ္မ်ားခ်ဳပ္ဆို ႏိုင္ရန္အထိ အလ်င္ျမန္ဆံုး အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရန္ သေဘာ တူညီခဲ့ ၾကသည္။ တ႐ုတ္ကို အေမရိကန္တို႔ စြပ္စြဲခ်က္ တစ္ခုရွိသည္။ တ႐ုတ္က သူ၏ ေငြေၾကးတန္ဖိုး မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ထားသည္။ ပို႔ကုန္တန္ဖိုးကို အျမတ္အမ်ားဆံုး အထိ ျမႇင့္တင္ႏိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္ ကိုလည္း ရွီက်င့္ဖ်င္က ျငင္းဆန္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္၏ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မ်ားကိုပင္ ဖိတ္ေခၚကာ ကမာၻ ့စီးပြားေရး လ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္ေရး ၄င္းအေနျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ အဆင္သင့္ရွိ ေနေၾကာင္း ဆိုခဲ့သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ အေရးေၾကာင့္ တင္းမာမႈမ်ား ျမင့္တက္လာသည့္ ၾကားမွပင္ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ ရလဒ္မ်ား ထြက္ေပၚလာ ေစရန္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈမွာ ေအာင္ျမင္မႈဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ နဂိုက တင္းမာမႈ မ်ားေၾကာင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ေအာင္ျမင္ႏိုင္မည္ လားဟု ထင္ထားခဲ့ၾကသည့္ အိုဘားမားႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔အေပၚ ေဝဖန္ခ်က္မ်ားသည္ အလြဲႀကီး လြဲခဲ့ၾကသည္။ လူတိုင္းက ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ G 20 စက္မႈထိပ္သီး အစည္းအေဝး တူရကီ၌ က်င္းပခဲ့စဥ္ အိုဘားမားႏွင့္ ပူတင္ တင္းမာသည့္ မ်က္ႏွာထားမ်ား ရွိခဲ့ၾကသည့္ ပံုစံကိုၾကည့္၍ သံုးသပ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ထင္မွတ္မထား ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အိုဘားမားႏွင့္ ရွီက်င့္ဖ်င္ သည္ သံတမန္ ဆက္ဆံေရး အေျခအေန မကဘဲ ရင္းႏွီးသည့္ မိတ္ေဆြမ်ား သဖြယ္ဆက္ဆံ ခဲ့ၾကၿပီး မတူညီမႈမ်ားကို ေဘးဖယ္ကာ ကမာၻႀကီးအတြက္ အေကာင္းမြန္ဆံုး အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မ်ားကို ခ်မွတ္ခဲ့ပါေၾကာင္း ေရးသားလုိက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)