ေရကုိေခၽြတာပါ

ေရကုိေခၽြတာပါ

( ထြန္းလႈိင္ -ၿမိဳင္ )

ေရသည္ သက္ရွိသတၱဝါမ်ား အတြက္ အဓိက အေရးႀကီးေသာ ဓာတ္ျဖစ္သည္။ ေရဓာတ္ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံစား လြယ္သည္။ ေရသည္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရွိ လိုအပ္သည့္ ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား အျပည့္အဝ ေဆာင္ရြက္ရန္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထမင္းအသက္ ခုနစ္ရက္၊ ေရအသက္ တစ္မနက္ဟု အဆိုရွိခဲ့ သလို ဒါနႏွင့္ သီလမပါလွ်င္ ေသခါမွသိမည္၊ ေရဘူးႏွင့္ ဖိနပ္မပါလွ်င္ ေႏြအခါမွ သိမည္ဟူေသာ စကားပံု ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရကို သက္ရွိသတၱဝါ မ်ားသာ လိုအပ္သည္ မက စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း၊ စက္႐ံုလုပ္ငန္း မ်ား၌ အသံုးျပဳ ရာတြင္လည္း အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳ ၾကသည္။ သဘာဝ သစ္ေတာမ်ား စိမ္းလန္းစိုျပည္ ေရးအတြက္ ေရလိုအပ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေရသည္ တစ္ကမၻာလံုး အတြက္ အလိုအပ္ဆံုး ျဖစ္သည္။ ကမၻာတြင္ရွိ သမွ် ေရအားလံုး၏ ၉၇ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ပင္လယ္ေရ ျဖစ္သည္။ သမုဒၵရာ၊ ပင္လယ္ေရ သည္ ဆားငန္ေရ ျဖစ္၍ သံုးမရသည့္ေရ ျဖစ္ေနသည္။ အသံုးမဝင္သည့္ ေရကမ်ားၿပီး အသံုးျပဳ ေသာက္သံုး ႏိုင္ သည့္ ေရမွာက်န္သည့္ ၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း သာရွိသည္။

သန္႔ရွင္း လတ္ဆတ္ေသာ ေရသည္ ရွားပါးသည္။ ေျမလတ္ေဒသ၊ အညာေဒသ မ်ားတြင္ စာေရးသူတို႔ လုပ္ငန္းခြင္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္စဥ္ ''ေရႊကိုမလို၊ ေရကိုလိုသည္'' ဟု ဆိုင္းဘုတ္မ်ား ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ အဆိုပါ ရွားပါးေသာ ေရခ်ဳိတြင္ သံုးပံုႏွစ္ပံုသည္ ေရခဲျပင္ ဝင္႐ိုးစြန္းေဒသမ်ား ျဖစ္သည္။ မေဝးေတာ့ေသာ ကာလတြင္ ကမၻာအႏွံ႔ ေရေလ်ာ့နည္း လာမည္ဟု ဆိုထားသည္။ ၂ဝ၃ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပႆနာ မေျဖရွင္းႏိုင္ပါက ကမၻာ့လူဦးေရ ထက္ဝက္ ေသာက္သံုးေရ အခက္ႀကံဳမည္။ ကမၻာ့လူဦးေရ တိုးပြားႏႈန္းကုိ ၾကည့္လွ်င္ လူအမ်ား အသံုးျပဳရန္ ေရလိုအပ္ခ်က္မွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၆၄ သန္း ကုဗမီတာ ပို၍ လိုမည္ဟု ပညာရွင္မ်ား ခန္႔မွန္းၾကသည္။

ရာသီဥတုသည္ စာေရးသူတို႔ ငယ္ငယ္ကႏွင့္ မတူေတာ့ပါ။ တစ္ႏွစ္ႏွင့္ တစ္ႏွစ္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲလာၿပီ ျဖစ္သည္။ ထိုရာသီဥတုသည္ အေကာင္းထက္ အဆိုးဘက္ပို၍ မ်ားလာသည္။ မိုးေလဝသ ပညာရွင္ အခ်ဳိ႕ကလည္း ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ေတြ႕ႀကံဳခံစား ရမည့္ ''အယ္လ္နီညိဳ'' ရာသီဥတုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္သူမ်ား သိရွိေအာင္ ေဖာ္ျပေပးလ်က္ ရွိသည္။ အယ္လ္နီညိဳ ရာသီဥတု ဆိုသည္မွာ ပင္လယ္ သမုဒၵရာ ေရစီးေၾကာင္းမ်ား ပူေႏြးလာမည္။

ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ ေရစီးေၾကာင္းမ်ား ပူေႏြးမႈေၾကာင့္ အယ္လ္နီညိဳ ျဖစ္လာမည္။ အယ္လ္နီညိဳ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ မိုးရြာသြန္းမႈ ေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ ေႏြရာသီတြင္ အပူရွိန္ျမင့္မား ေစျခင္းစသည့္ ရာသီဥတု အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ပူျပင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ ေရရွားပါးျခင္း၊ အပူေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚႏိုင္သည့္ က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား ႀကံဳေတြ႕ ႏိုင္သည္။ တစ္ခါ ''လာနီညိဳ'' ျဖစ္လာသည့္ မိုးမ်ားျခင္း၊ စိုစြတ္ျခင္း၊ ေအးခ်မ္းမႈ လြန္ကဲ၍ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြ ျဖစ္လာၾကသည္။ ေရျပတ္လပ္မႈ၊ ကမ္း႐ိုးတန္းေ ဒသ ေရလွ်ံမႈ၊ မိုးသက္မုန္တိုင္း က်မႈတို႔ေၾကာင့္ လူႏွင့္ တိရစၧာန္မ်ား ဒုကၡေရာက္ ၾကရသည္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ အပင္ႏွင့္ သတၱဝါမ်ား မ်ဳိးသုဥ္းမႈ ရွိလာၾကမည္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ မိုးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒ ၫႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာန၏ ထုတ္ျပန္မႈအရ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လမွ ဇြန္လအတြင္း အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္ျခင္း၊ ပံုမွန္ေအာက္ ေလ်ာ့နည္းၿပီး မိုးရြာျခင္း၊ မိုးဦးတြင္ မုတ္သံုေလ အင္အား ေလ်ာ့နည္းျခင္း ရွိမည္ဟု ဆိုသည္။ အဆိုပါ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္မႈေၾကာင့္ ေသာက္သံုးေရ ရွားပါးျခင္း၊ စိုက္ပ်ဳိးေရ ေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ ေရေငြ႕ပ်ံမႈ မ်ားျပားျခင္း၊ ဆည္ေျမာင္း၊ ကန္ေခ်ာင္း မ်ား ေရခန္းေျခာက္ျခင္း၊ ေရထုစိုထိုင္းစ ေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ ေန႔အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္ျခင္း၊ တိမ္ျဖစ္ထြန္းမႈ နည္းပါးျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ၿပီး ေရသယံဇာတ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အခက္အခဲမ်ား ႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။

မိုးေလဝသ ပညာရွင္မ်ား၏ အဆိုအရ ပံုမွန္ထက္ အပူ ၁ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ တိုးလာလွ်င္ ေရျပတ္မည္။ ၂ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ တိုးလာလွ်င္ ျမစ္၊ ေခ်ာင္းမ်ား ေရခန္းမည္။ ၃ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ တိုးလာလွ်င္ ေျမေအာ က္ေရ ဆုတ္ယုတ္ ေလ်ာ့နည္းမည္ ဟု မွတ္သားဖူးသည္။ စိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ကိုင္ေသာ ေတာင္သူမ်ား အေနျဖင့္ ဤအခ်က္ကို ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ထားရမည္ ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လအထိ ျမန္မာႏိုင္ငံ အပါအဝင္ အာရွေဒသ မ်ားတြင္ ''အယ္လ္နီညိဳ'' ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ပြားရန္ ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားသည္ဟု ေျပာဆိုေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။

ရာသီဥတု ေကာင္းမြန္လာေစရန္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ ေတာေတာင္ စိုျပည္ေရး သစ္ပင္ စိုက္ပ်ဳိးရန္ႏွင့္ သစ္ပင္မ်ားကို ထင္းခုတ္၊ ဝါးခုတ္ ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ားကို ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ရန္ သစ္ေတာေရးရာ ဦးစီးဌာန သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး စီမံခ်က္ကို ေရးဆြဲတင္ျပ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေရကိုေခြၽတာ ၾကပါ။ မိုးရြာမွ ေရရမည္ျဖစ္၍ မိုးရြာလွ်င္ ဆည္တမံမ်ားျဖင့္ ေရကို ထိန္းထားၾက ရမည္ျဖစ္သည္။ မိုးရာသီတြင္ လယ္ကန္သင္းမ်ား ဆင့္၍ သီးႏွံ စိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ ေရရွားပါးေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေရကန္မ်ား ျပဳျပင္ျခင္း၊ တစ္ဖက္ရပ္ ဆည္မ်ား ဆယ္ျခင္းကို လူထုအားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ၾက ရမည္ျဖစ္သည္။ ရာသီဥတု မွန္ကန္ေစရန္ သစ္ေတာမ်ား ထိန္းသိမ္းၾက ရမည္။ သစ္ပင္ ခုတ္ျခင္းကို လူထုအားျဖင့္ တားျမစ္ၾက ရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ေရကိုေခြၽတာ ျခင္းျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ အစားအစာ ဖူလံုေရး၊ စိုက္ပ်ဳိးေရ ရရွိေရး၊ ေရေပးေဝေရး၊ ေသာက္သံုးေရ ဖူလံုေရး၊ လွ်ပ္စစ္မီး ရရွိေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ေရေၾကာင္း သြားလာေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း က႑မ်ားတြင္ သက္ေရာက္မႈ ရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။

အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္ ေႏြရာသီ ကာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ႀကံဳေတြ႕ လာႏိုင္သည့္ အေျခအေန မ်ားအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ႏိုင္ရန္ အႀကံျပဳ ခ်က္ မ်ားကိုလည္း ႏုိင္ငံပုိင္ သတင္းစာတြင္ ဇန္နဝါရီ ၂၇ ရက္က ေၾကာ္ျငာ ထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ေရသည္ ရာသီဥတု မွန္ကန္ေနပါက ပံုမွန္ ေရရရွိေနမည္ ျဖစ္သည္။ သဘာဝ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္လွ်င္ ေရမ်ားရွားပါး လာမည္။ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ မပ်က္စီးေအာင္ ထိန္းသိမ္းၾကပါ။

ေရေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾက ရသည္မွာ သက္ရွိ သတၱဝါမ်ားႏွင့္ သစ္ပင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကြၽႏု္ပ္တို႔ ေရကို ေခြၽတာ သံုးစြဲၾကရန္ သင့္ေလၿပီ။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၈)