ဥေရာပသမဂၢ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ဦးေဆာင္မႈအားနည္းခ်က္ ေၾကာင့္ ဥေရာပမွာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ပိုျဖစ္ေနတာလား ?

( ရွိန္းထက္ )

ၿဗိတိန္အေနျဖင့္ ဥေရာပသမဂၢမွ ခြဲထြက္ရန္ အသံထြက္သည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ဥေရာပတြင္ စည္းလံုးမႈ အနည္းငယ္ ပ်က္ျပား ခဲ့ရသည္။ ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ား အားလံုးက မခြဲထြက္ ေစခ်င္ေသာ္လည္း ၿဗိတိန္က ကုိယ့္ အက်ဳိးစီးပြားကို ၾကည့္ၿပီး ေနာက္ဆံုး၌ ဥေရာပသမဂၢ မွ ခြဲထြက္သြားသည္။

ထုိ႔ေနာက္ ၿဗိတိန္တြင္ မဲတစ္မဲမွ် မရွိဘဲ ထရီဆာေမ က ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရာထူးကို တိုက္႐ိုက္ရရွိ ခဲ့သည္။ အီတလီတြင္လည္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ႏုတ္ထြက္ သြားျပန္သည္။ ဂရိတြင္လည္း စီးပြားေရး ပ်က္ကပ္ဆိုက္ ေနသည္။ ဂ်ာမနီ တြင္လည္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိန္ဂ်ဲလာ မာကယ္လ္ က ေရႊ႕ေျပာင္း ဒုကၡသည္ တံခါးဖြင့္မူဝါဒ ေၾကာင့္ အႀကီးအက်ယ္ ေဝဖန္ခံရလ်က္ ရွိသည္။

ထုိ႔ျပင္ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မာကယ္လ္ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ဦးမည္ ဟု ဆိုထားေသာေၾကာင့္ ၄င္းအတြက္ မ်က္ႏွာပန္းမလွ အျဖစ္ရဆံုး အခ်ိန္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။

ျပင္သစ္သမၼတ ဖရန္ဆြာ ေဟာ္လန္ဒ္ ကလည္း သမုိင္း အဆက္ဆက္ ျပင္သစ္ သမၼတမ်ား အနက္ ဂုဏ္အရွိန္အဝါ အနည္းဆံုး ဆိုသည့္ ေနရာကိုပင္ ေရာက္ရွိေနၿပီး ၄င္း၏ လက္ထက္၌ ျပင္သစ္တြင္ အႀကီးမားဆံုး ဆိုသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားသည္။ ခ်ာလီဟတ္ဘ္ဒို အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ပဲရစ္ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ နီးစ္ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားသည္ ျပင္သစ္သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္တြင္ လူေသမႈ အမ်ားဆံုးႏွင့္ အႀကီးမားဆံုး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခုိက္မႈမ်ား ျဖစ္သည္။

ႏုိဝင္ဘာ လတုန္းကလည္း ျပင္သစ္တြင္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ရန္ ျပင္ဆင္ေနသည့္ လူငါးဦးကို ျပင္သစ္ရဲမ်ားက ဖမ္းဆီးရေသး သည္။ ဂ်ာမနီ တြင္လည္း ကဇာတ္႐ံု အျပင္ဘက္၌ ဗံုးခြဲသည္။ ရထားေပၚတြင္ ဓားႏွင့္ လိုက္ခုတ္သည္။ ေသနတ္ႏွင့္ ေလွ်ာက္ပစ္သည္။ ယခုေနာက္ဆံုး ခရစၥမတ္ ေစ်းတန္းကို ကားျဖင့္ ဝင္တုိက္သည္။ ဂ်ာမနီ၏ အႀကီးမားဆံုး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခုိက္ခံရမႈ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ျပင္သစ္ႏွင့္ ဂ်ာမနီတို႔တြင္ မူဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား ပိုမို ျမင့္တက္လာၿပီး ပုဂၢိဳလ္ေရး အမုန္းပြားမႈ မ်ား ပိုမိုျဖစ္ေပၚလ်က္ ရွိသည္။ ဂ်ာမနီ၌ ဆိုလွ်င္ ပိုဆိုးေသးသည္။ ဂ်ာမနီ သမိုင္းတြင္ မျဖစ္ဖူးေသးသည့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပစ္မႈေပါင္း ရာႏွင့္ခ်ီ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္လ ကပင္ ရထားေပၚမွ ဆင္းလာသည့္ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးကို ေျပာင္းေရႊ႕ လူရမ္းကား အုပ္စုတို႔က ကန္ခ်ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ဂ်ာမနီျပည္သူ မ်ားသည္ ေရႊ႕ေျပာင္း လာသူမ်ားႏွင့္ မူဆလင္မ်ားကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ ေတာ့ေပ။

ထိုသို႔ ရမ္းကားမႈမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ပိုျဖစ္ေလ ေရႊ႕ေျပာင္းေ ရာက္ရွိလာသူ လူေပါင္း တစ္သန္းကို လက္ခံခဲ့သည့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မာကယ္လ္ ပိုၿပီး အျပစ္တင္ခံ ရေလျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဥေရာပ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေနစဥ္ ၿဗိတိန္ က ထြက္သြား ေသာေၾကာင့္ ပိုမိုအထိနာ ရသည္။ ၿဗိတိန္သည္ ဥေရာပသမဂၢတြင္ အဆင့္(၂) ေနရာကို ရယူထားသည္။ ဥေရာပသမဂၢ က စီးပြားေရး အတြက္ အေျဖရွာမရ ျဖစ္ေနသည့္ အခ်ိန္မွာပင္ ဥေရာပ သည္ အၾကမ္းဖက္ သမားတို႔၏ တိုက္႐ိုက္ ပစ္မွတ္ ျဖစ္လာသည္။ လံုၿခံဳမႈအရွိဆံုး ဟု ဆိုထားသည့္ အေမရိကန္ပင္ ISIS တို႔၏ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားကို ခံရသည္။

ထို႔ျပင္ ဥေရာပ၏ ႐ႈပ္ေထြးလြန္း လွသည့္ မူဝါဒမ်ားႏွင့္ တစ္ႏုိင္ငံခ်င္း စီ၏ မတူညီသည့္ မူဝါဒမ်ားေၾကာင့္ ဥေရာပႏို္င္ငံ မ်ားအခ်င္းခ်င္း သေဘာထား ကြဲလြဲၿပီး နားလည္မႈ လြဲခဲ့ၾကသည္။ ေရႊ႕ေျပာင္း ဒုကၡသည္ မ်ားကို အျပန္အလွန္ အခ်ဳိးက်ခြဲေဝ လက္ခံေရး ဆိုသည့္ ဥေရာပသမဂၢ ၏ သတ္မွတ္ခ်က္ကို မလိုက္နာသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားပင္ ရွိၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ဥပေဒကို မလိုက္နာသည့္ အျပင္ ႏုိင္ငံလံုၿခံဳေရး ကိုသာ ဦးစားေပးၿပီး နယ္စပ္ ၿခံစည္း႐ိုးခတ္ သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားကလည္း ရွိေသးသည္။ ဟန္ေဂရီက ပထမဆံုးမိုင္ ၁၁ဝ ရွိသည့္ ၿခံစည္း႐ိုးကို ဆားဘီးယား နယ္စပ္တြင္ ခတ္ၿပီး ဒုကၡသည္မ်ား ဝင္မလာ ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ခဲ့သည္။

ၾသစႀတီးယား ကလည္း ႏုိင္ငံထဲသို႔ ဒုကၡသည္မ်ား မဝင္ေရာက္ ႏုိင္ရန္ ၿခံစည္း႐ိုး ခတ္မည္ဟု ဆိုသည္။ ထို ဥေရာပနယ္စပ္ ၿခံစည္း႐ိုးမ်ားက ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ မ်ားအတြက္ မ်ားစြာ အခက္ေတြ႕ေစၿပီး ဘလိတ္ဓား ၿခံစည္း႐ိုး မ်ားေၾကာင့္ ဒဏ္ရာ ရၿပီး ေသဆံုးရသည့္ ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ မ်ားပင္ရွိသည္။ 

ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားက ဂ်ာမနီ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မာကယ္လ္ ကို ဒုကၡသည္မ်ား လက္ခံေရး အစီအစဥ္တြင္ လက္ညိႇဳးဝိုင္းထိုး ၾကၿပီး ထို အတြက္ေၾကာင့္ ဥေရာပသည္ စည္းလံုးမႈ ပ်က္ျပားၾကသည္။ ယခုဥေရာပတြင္ စီးပြားေရး အားနည္းေနသည္ သာမက အၾကမ္းဖက္မႈ တန္ျပန္ တိုက္ဖ်က္မႈ မ်ားလည္း အားနည္းေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ား အခ်င္းခ်င္း သတင္း အခ်က္အလက္ မွ်ေဝၿပီး အနီးကပ္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ဥေရာပႏုိင္ငံ မ်ားတြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား ႏုတ္ထြက္သည့္ ႏုိင္ငံက ႏုတ္ထြက္၊ ျပည္သူ၏ ေဝဖန္မႈကို ခံေနရသည့္ ႏုိင္ငံက ေဝဖန္ခံေနရ၊ စီးပြားပ်က္ ကပ္ဆိုက္သည့္ ႏုိင္ငံက ကပ္ဆိုက္ ႏွင့္ ယခု အခ်ိန္ထိပင္ လံုၿခံဳေရးကို ေရွး႐ႈ၍ ပီျပင္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ ေသးေပ။ ထိုအခ်က္ကပင္ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ားကို ၾကားထဲက လႈပ္ရွားခြင့္ ေပးထား သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ အေမရိကန္တြင္ ျပင္သစ္ႏွင့္ ဂ်ာမနီကဲ့သို႔ ေခတ္စားလာသည့္ ထရပ္ကားျဖင့္ ဝင္တိုက္သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားကို အၾကမ္းဖက္မႈ စာရင္းထဲတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစား လာေနရၿပီ ျဖစ္သည္။

အေနာက္အုပ္စု အတြက္ လံုၿခံဳေရး မ်က္ျခည္ျပတ္ခံ၍ မရ ျဖစ္ေနသည္။ ျပင္သစ္တြင္ ဆိုလွ်င္ အၾကမ္းဖက္မႈ တို္က္ဖ်က္ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးကာလ ကို ထပ္မံ တိုးျမႇင့္ကာ ယခုအခ်ိန္ထိ လံုၿခံဳေရးရဲ အေရအတြက္ကို ေသာင္းခ်ီၿပီး ခ်ထားတုန္းပင္ ျဖစ္သည္။ လံုၿခံဳေရး အျပည့္အဝ ေပးထားသည့္ ၾကားထဲကပင္ အၾကမ္းဖက္ရန္ ေခ်ာင္းေနသည့္ ဂ်ီဟတ္ဝါဒီ ငါးဦးကို ဖမ္းဆီးခဲ့ရ ေသးသည္။

ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဇူးရစ္ၿမိဳ႕တြင္လည္း အစၥလာမ္မစ္ စင္တာအတြင္း ေသနတ္သမား က ဝင္ပစ္ေသာေၾကာင့္ လူသံုးဦး ဒဏ္ရာရရွိမႈမွာ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ ခရစၥမတ္ေစ်းတန္း ကို တိုက္ခုိက္ခံရမႈ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ တစ္ရက္တည္း ျဖစ္သည္။ 

ထို႔ျပင္ ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ မဟုတ္သည့္ ႐ုရွားတြင္ ဆိုလွ်င္လည္း အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ားႏွင့္ မၾကာခဏ ပစ္ခတ္ ေနရသည္။ ျပင္သစ္သည္ လံုၿခံဳေရး ဗ်ဴဟာမ်ား အတြက္ အေမရိကန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ မာရွယ္ေလာ ထုတ္ၿပီး ခ်က္ခ်င္းတန္ျပန္ တိုက္ခိုက္မည့္ ဗ်ဴဟာမ်ားပင္ ခင္းခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းဗ်ဴဟာ မ်ားသည္ ယခု အခ်ိန္ထိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း အေကာင္အထည္ ေပၚလာျခင္း မရွိေသးေပ။

ဒုကၡသည္ အေရးေၾကာင့္ ယခုအခ်ိန္ထိ ဥေရာပ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အၾကား ယခင္ကေလာက္ ညီၫြတ္မႈ မရရွိေသးေပ။ တကယ္ဆိုလွ်င္ ယခုအခ်ိန္သည္ ဥေရာပ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အခ်င္းခ်င္း စားပြဲ တစ္ဝိုင္းတည္း တြင္ ထိုင္ကာ အၾကမ္းဖက္မႈ တုိက္ဖ်က္ေရး ႏွင့္လံုၿခံဳေရး က႑ကို ေဆြးေႏြးရမည့္ အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ႐ုရွားႏွင့္လည္း လံုၿခံဳေရးက႑ ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ တုိက္ဖ်က္ေရး က႑တြင္ ဥေရာပသမဂၢ က မပူးေပါင္း မႈေၾကာင့္ ထိေရာက္ သင့္သေလာက္ မထိေရာက္ ျဖစ္ေနရသည္။ အကယ္၍ တျခားႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ႏွင့္ စစ္ေရးက႑ မ်ားကို ခဏေဘးဖယ္ ၍ အေမရိကန္၊ ႐ုရွားႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢ တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး သတင္း အခ်က္အလက္ မွ်ေဝကာ တက္ညီလက္ညီ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္လွ်င္ ယခုထက္ မ်ားစြာ ထိေရာက္မည္ ျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ မဆိုထားႏွင့္ ယခုလက္ရွိတြင္ ဥေရာပ၌ ေခါင္းေဆာင္မႈ အခန္းက႑ အားနည္း ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယင္း အားနည္းခ်က္ မ်ားႏွင့္ မညီၫြတ္မႈ မ်ားကပင္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားကို ဥေရာပတြင္ ပိုမိုျဖစ္ေပၚ လာေစသလား ဆိုသည့္ အေတြးမ်ဳိးကို ေတြးေနရၿပီ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၃)