ေဒသတြင္းသုိ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာသည့္ ေဆာ္ဒီ-အီရန္ တင္းမာမႈ

( ႏုိင္ထူး )

ရွိးယုိက္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္သူ နီမာအယ္လ္နီမာ အား သတ္ျဖတ္ ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီႏွင့္ အီရန္တုိ႔အၾကား ျဖစ္ေပၚလာသည့္ တင္းမာမႈမ်ားမွာ ယခုအခါ ေဒသတြင္းရွိ တျခားႏုိင္ငံ မ်ားသုိ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

ယခင္ ကတည္းကမွ ၿပိဳင္ဘက္ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ား အျဖစ္ ရပ္တည္ ေနၾကသည့္ အီရန္ႏွင့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏုိင္ငံတုိ႔သည္ အီရန္ရွိ ေဆာ္ဒီသံ႐ုံး တုိက္ခုိက္ခံ ရမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တစ္ဖက္ႏွင့္ တစ္ဖက္ အေလွ်ာ့မေပးဘဲ ေနခဲ့ရာမွ တင္းမာမႈမ်ား ပုိမုိျမင့္တက္ လာၿပီး စုိးရိမ္ဖြယ္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေဆာ္ဒီအစိုးရက အယ္လ္နီမာ အား ကြပ္မ်က္ၿပီး နာရီအနည္းငယ္ အၾကာမွာပင္ အီရန္ႏုိင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ တီဟီရန္ရွိ ေဆာ္ဒီသံ႐ုံးကုိ ဆႏၵျပသူမ်ားက စီးနင္း၍ မီး႐ိႈ႕ ခဲ့ၾကသည္။ သံ႐ုံး တုိက္ခိုက္ခံရမႈကုိ အီရန္ အစိုးရက

ကာကြယ္ေပးရန္ ပ်က္ကြက္ ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဟု ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ကဆုိကာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးကုိ ျဖတ္ေတာက္ လုိက္ၿပီး ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ အီရန္သံ႐ံုး အမႈထမ္းမ်ားကုိ ၄၈ နာရီအတြင္း သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံသုိ႔ ျပန္လည္ ထြက္ခြာရန္ ရာဇသံ ေပးခဲ့သည္။

ထုိ႔ျပင္ အီရန္ႏုိင္ငံရွိ ေဆာ္ဒီသံ႐ုံး တုိက္ခုိက္ခံရမႈ တြင္ အီရန္အစိုးရက ကာကြယ္ ေပးျခင္းမရွိဟု ေဆာ္ဒီအစိုးရက စြပ္စြဲကာ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီထံသုိ႔ စာတစ္ေစာင္ ေပးပုိ႔ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အီရန္ အစိုးရသည္ ေဆာ္ဒီသံ႐ုံး တုိက္ခုိက္ခံ ရမႈတြင္ မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္ မေနဘဲ အကာအကြယ္ ေပးခဲ့သည္။ ယင္းျဖစ္စဥ္ အတြင္း ေဆာ္ဒီ သံအမႈထမ္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် ထိခုိက္ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ျခင္းမရွိဟု အီရန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂ်ာေဘရီအန္ဆာရီ က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေဆာ္ဒီအာေရဗ် အေနျဖင့္ သင့္ျမတ္ ေလ်ာ္ကန္ျခင္း မရွိသည့္ မူဝါဒမ်ား ခ်မွတ္၍ ေဒသတြင္း တင္းမာမႈမ်ား ျမင့္တက္လာေစရန္ အေၾကာင္းရွာ ျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း အီရန္ႏုိင္ငံက ျပန္လည္ေခ်ပ ေျပာဆုိခဲ့သည္။

နီမာအယ္လ္နီမာဘယ္သူလဲ

အယ္လ္နီမာ သည္ အသက္ ၅၇ ႏွစ္ရွိ ေဆာ္ဒီႏုိင္ငံသား ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး လူငယ္မ်ား အၾကား ထင္ရွားသူ ျဖစ္သည္။ ၄င္းသည္ ေဆာ္ဒီ အစိုးရကုိ ေဝဖန္မႈျဖင့္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အတြင္း ဖမ္းဆီး ျခင္းခံရၿပီး ၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဆႏၵျပမႈ မ်ားတြင္လည္း ဆႏၵျပသူမ်ားအား အၾကမ္းဖက္ျခင္း မျပဳၾကရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သူ ျဖစ္သည္။

ေဆာ္ဒီ အစိုးရသည္ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တြင္ အယ္လ္နီမာအား ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီးမႈေၾကာင့္ လူေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာက ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပ ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေနာက္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်  အစိုးရသည္ ၄င္းအား ႏုိင္ငံအတြင္း ျပည္ပ ႏုိင္ငံမ်ားက ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္လာရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈ၊ အမိန္႔မနာခံမႈ ႏွင့္ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕အား လက္နက္ကုိင္ တုိက္ခိုက္မႈ တုိ႔ျဖင့္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ ၁၅ ရက္က တရားစြဲဆုိ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ အာဏာပုိင္ မ်ားသည္ ၄င္းအား ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၂ ရက္တြင္ တျခား အၾကမ္းဖက္ သမား ၄၆ ဦးႏွင့္အတူ ေသဒဏ္ ေပးခဲ့သည္။

ေဒသအတြင္းသုိ႔ သာမက အာဖရိကသုိ႔ တင္းမာမႈပ်ံ႕ႏွံ႕

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏွင့္ အီရန္တုိ႔အၾကား တင္းမာေနစဥ္ ဘာရိန္း ႏုိင္ငံသည္ အီရန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကုိ ျဖတ္ေတာက္ပစ္ခဲ့ၿပီး အာရပ္ ေစာ္ဘြားမ်ား ျပည္ေထာင္စု (ယူေအအီး) ကလည္း အီရန္ႏွင့္ သံတမန္ ဆက္ဆံေရးကုိ အဆင့္ ေလွ်ာ့ခ်မည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ၄င္းတုိ႔၏ အေၾကာင္းျပခ်က္မွာ အီရန္ အစိုးရက တျခားႏုိင္ငံမ်ား၏ အေရးကိစၥရပ္ မ်ားတြင္ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း ေၾကာင့္ဟု ဆုိသည္။ ထုိ႔ျပင္ ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံမ်ား ဆုိင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး ေကာင္စီ၏ အတြင္းေရး ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ အီရန္ႏုိင္ငံ၏ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္မႈမ်ားသည္ သတ္မွတ္ အဆင့္ထက္ ပုိမုိ လြန္ကဲလာသည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ယူေအအီး အစိုးရက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ယခုအခါ အဆုိပါ တင္းမာမႈ မ်ားသည္ အာဖရိကသုိ႔ပင္ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ လာၿပီး ဆူဒန္ႏုိင္ငံက အီရန္ႏွင့္ သံတမန္ ဆက္ဆံေရးကုိ ရပ္ဆုိင္းလုိက္ၿပီဟု ေၾကညာခဲ့သည္။ ေဆာ္ဒီအစိုးရက အီရန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး မျဖတ္ေတာက္မီ ကတည္းက ယင္းႏွစ္ႏုိင္ငံ သည္ ဆီးရီးယား၊ ယီမင္ႏွင့္ လက္ဘႏြန္ အေရးတုိ႔တြင္ မတူညီသည့္ ဦးတည္ခ်က္မ်ား ကုိကုိင္စြဲထားၿပီး ကာလရွည္ၾကာ ၿပိဳင္ဘက္မ်ား အျဖစ္ တည္ရွိခဲ့ၾကသည္။

ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏုိင္ငံ၌ ဆြန္နီမ်ဳိးႏြယ္စု အမ်ားစု ေနထုိင္လ်က္ ရွိၿပီး အီရန္တြင္ ရွီးယုိက္မ်ဳိးႏြယ္စု မ်ားက လႊမ္းမုိးထားသည္။ ယင္း ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား ျဖစ္ပြားေနသည့္ တင္းမာမႈ မ်ားသည္ စကားစစ္ထုိး သည့္အဆင့္မွ အင္အားသံုး ေျဖရွင္းသည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိ လာႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ တ႐ုတ္ အပါအဝင္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံ မ်ားက စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္လ်က္ရွိသည္။

ထုိ႔ျပင္ အဆုိပါ ၿပိဳင္ဘက္ႏုိင္ငံ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အၾကား တင္းမာမႈမ်ား ျမင့္တက္ ေနျခင္းသည္ ဆီးရီးယား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္းရာတြင္ ႀကီးမားသည့္ အဟန္႔အတား တစ္ရပ္အျဖစ္ ထြက္ေပၚ လာႏုိင္သည္။ ေဆာ္ဒီအစိုးရ ႏွင့္ တျခား ပင္လယ္ေကြ႕ ေရနံ အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕သည္ ဆီးရီးယား သမၼတ ဘာရွာ အယ္လ္အာဆတ္ ကုိျဖဳတ္ခ်ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည့္ အတုိက္အခံ တပ္မ်ားကုိ ေငြႏွင့္လက္နက္ အကူအညီမ်ား ေထာက္ပံ့လ်က္ ရွိသည္။ 

ရွီးယုိက္၊ အီရန္ႏွင့္ လက္ဘႏြန္ႏုိင္ငံ တုိ႔မွ ဟစ္ဇဘုိလာ ေျပာက္က်ားမ်ားက အာဆတ္ တပ္မ်ားကုိ အကူအညီ ေပးလ်က္ရွိရာ ေဆာ္ဒီႏွင္႔အီရန္ တုိ႔အၾကား ျဖစ္ပြားေနသည့္ တင္းမာမႈမ်ားမွာ အဆုိးရြားဆံုး အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိလာမည္ ဆုိပါက ဆီးရီးယား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အစီအစဥ္ ပ်က္ျပား ႏုိင္သည့္အျပင္ မလုိလားအပ္သည့္ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ဳိးဆက္ မ်ားကုိပါ ထပ္မံျဖစ္ပြား ႏုိင္ဖြယ္ရွိသည္။ အလားတူ အီရန္ႏုိင္ငံသည္ ေဆာ္ဒီ တုိက္ေလယာဥ္ မ်ား၏ ေန႔စဥ္ဗံုးႀကဲ တုိက္ခုိက္မႈကုိ ခံေနရသည့္ ယီမင္ႏုိင္ငံမွ ဟူသီသူပုန္ မ်ားကုိ ေထာက္ခံသည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ 

စုိးရိမ္မႈမ်ား ျမင့္တက္

ေဆာ္ဒီအစိုးရက အီရန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး အားလံုးကုိ ျဖတ္ေတာက္ လုိက္ျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္း အပါအဝင္ ႏုိင္ငံ အမ်ားအျပားက ၄င္းတုိ႔၏ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မႈကုိ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကား ခဲ့ၾကသည္။ ေဆာ္ဒီႏွင့္ အီရန္ ဆက္ဆံေရး ျပတ္ေတာက္ ျခင္းသည္ ႀကီးမားေသာ အခက္အခဲကုိ ျဖစ္ေပၚေစေၾကာင္း ဘန္ကီမြန္းက ကုလသမဂၢ ဆုိင္ရာ ေဆာ္ဒီ သံအမတ္အား ဇန္နဝါရီ ၄ ရက္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အလားတူ ျမင့္တက္ေနသည့္ တင္းမာမႈ မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အေရွ႕ အလယ္ပုိင္းတြင္ အဓိကေနရာမွ ပါဝင္ရန္ ဆႏၵရွိေနသည့္ ႐ုရွားႏုိင္ငံ ကလည္း စိုးရိမ္လ်က္ ရွိၿပီး ယခု ျဖစ္ပြားေနေသာ တင္းမာမႈမ်ားကုိ ေလွ်ာ့ခ်

ႏုိင္ရန္၊ ႏွစ္ဖက္ႏုိင္ငံမ်ား အေနျဖင့္ ခ်င့္ခ်ိန္ လုပ္ေဆာင္ၾကရန္ ႐ုရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက တုိက္တြန္းထားသည္။

ထုိ႔ျပင္ သေဘာထား ကြဲျပားမႈမ်ားကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ရန္ႏွင့္ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းေရးကုိ ထိန္းသိမ္းထား ႏုိင္ရန္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏွင့္ အီရန္ႏုိင္ငံတုိ႔ အေနျဖင့္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးျခင္း ျဖင့္သာ လုပ္ေဆာင္ၾကရန္

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ေတာင္းဆုိ ထားသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ အယ္လ္နီမာ အား ကြပ္မ်က္ ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ တင္းမာမႈ မ်ားသည္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းရွိ ပဋိပကၡမ်ား အတြင္း ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာၾကာ ကုိယ္စား စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲ ေနသည့္ ေဆာ္ဒီႏွင့္ အီရန္တုိ႔ အၾကား အင္အားသံုး ေျဖရွင္းသည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိ လာျခင္းမွ တားဆီးႏုိင္ရန္ ေဒသတြင္းႏွင့္ ကမာၻ ့ႏုိင္ငံမ်ားက အခ်ိန္မီ လုပ္ေဆာင္ရဖြယ္ ရွိေၾကာင္း ေရးသား တင္ျပ လုိက္ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)