ေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ႏွင့္ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီ
အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္
( ၂၅-၁၁-၂၀၁၃ )
ျမန္မာတုိ႔ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ သမုိင္းတြင္ ခရစ္ႏွ္စ ၁၉၂၃ သည္ ထူးျခားမႈ တစ္ခုရွိ ခဲ့သည္။ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ် အစိုးရက ျမန္မာ ႏုိင္ငံကုိ ဒုိင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေပးလုိက္ေသာ အခါ ဂ်ီစီဘီေအ အဖဲြ႕ အတြင္း ကဲြျပားမႈမ်ား ျဖစ္လာၿပီး လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ အရွိန္ ေလ်ာ့က်ကာ ၁၉၃ဝ ျပည့္ႏွစ္ အထိ ေမ်ာေနသည္ဟု ပညာရွင္ မ်ားက သံုးသပ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ ခင္ေအး ( ေမာင္ခင္မင္ ၊ ဓႏုျဖဴ ) က ေျပာခဲ့ ဖူးသည္။ ေလ့လာသူ အခ်ဳိ႕က ၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္က အရပ္ဘက္ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားျဖစ္ေသာ ပါတီငယ္ ကေလးမ်ား ဖဲြ႕စည္းခြင့္ ေပးခဲ့ျခင္းသည္ ျမန္မာ့ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ ၏ ကနဦး အျမဳေတ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အရ ၿငိမ္ဝပ္ ပိျပားေရး၊ ဘ႑ာေရး ၊ အခြန္ေတာ္ေရး စေသာ အေရးႀကီးသည့္ ကိစၥမ်ားကုိ ဘုရင္ခံက တာ၀န္ယူၿပီး ပညာေရး ၊ က်န္းမာေရး ၊ ေဒသႏၲရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စေသာ ကိစၥရပ္မ်ား ကို ဥပေဒျပဳ ေကာင္စီက ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ေသာ ဝန္ႀကီးမ်ားက တာဝန္ယူ ရမည္ ျဖစ္သည္။ ဥပေဒျပဳ ေကာင္စီတြင္ ဝင္ေရာက္ အေရြးခံေရး ၊ မခံေရး ေဆြးေႏြး ၾကရာမွ ဂ်ီစီဘီေအ အတြင္း သေဘာထား ကြဲလြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ဦးဘေဘ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ၂၁ ဦးတို႔က ဂ်ီစီဘီေအ မွခြဲထြက္ၿပီး ဥပေဒျပဳ ေကာင္စီ ေရြးေကာက္ပဲြ ၀င္ၾကသည္။ ဦးခ်စ္လႈိင္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဂ်ီစီဘီေအ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားက ဒိုင္အာခီကို လက္မခံဘဲ ကန႔္ကြက္ခဲ့ ၾကသည္။
၁၉၂၃ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၂ ရက္တြင္ ဒုိင္အာခီ ( Dyarchy ) အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို သီးျခား ဘုရင္ခံ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ျပည္နယ္ အျဖစ္ တည္ေထာင္ေၾကာင္း ၿဗိတိသွ် အစုိးရ ေၾကညာၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရား ကုိ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ ခဲ့သည္။ ဂ်ီစီဘီေအ အဖဲြ႕ ႏွစ္ဖဲြ႕ကြဲသြား ရာမွ ေနာက္ပိုင္း အစိတ္စိတ္ အႁမႊာႁမႊာ ထပ္ကြဲၿပီး ႏိုင္ငံေရး ပါတီ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္ လာခဲ့သည္။ ဒုိင္အာခီ မေပၚေပါက္မီ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္က ေပၚေပါက္ ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသား ေကာလိပ္ ႏွင့္အတူ အမ်ိဳးသား ပညာေရး ေကာင္စီႏွင့္ အမ်ိဳးသား ေက်ာင္းမ်ား အရွိန္အဝါ ႀကီးမားခဲ့ ေသာ္လည္း ၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ဳိးသား ေကာလိပ္မ်ား ဖ်က္သိမ္း လိုက္ရသည္။ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္တြင္ တုိ႔ဗမာ အစည္းအ႐ံုး ေပၚေပါက္ လာသည္။ ဂ်ီစီဘီေအ ကြဲၿပီးေနာက္ ေရစုန္ေမ်ာ ေနေသာ အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈ မ်ားသည္ တုိ႔ဗမာ အစည္းအ႐ံုး ႏွင့္ ဆရာစံ ေတာ္လွန္ေရး ႏွင့္အတူ ျပန္လည္ ႏိုးၾကား လာရသည္။
၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ႏွင့္ အိႏၵိယ ဆက္တဲြမည္ သုိ႔မဟုတ္ သီးျခား ခြဲမည္ ဆိုသည့္ ခြဲေရးတြဲေရး ျပႆနာသည္ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး ေလာက၌ ႐ႈပ္ေထြး လာခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ် တုိ႔ ျမန္မာျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒ ျပ႒ာန္းၿပီး ထိုဥပေဒ အရ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၁ ရက္တြင္ အိႏိၵယ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္မွ ျမန္မာျပည္ကုိ သီးျခား ခြဲထုတ္ လိုက္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ကို ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဟု ေခၚၿပီး ျမန္မာျပည္ ကုိ ၿဗိတိသွ် အစုိးရက တုိက္႐ုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္ ျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပဲြ တြင္ တုိ႔ဗမာ အစည္းအ႐ံုး က ကုိယ့္မင္း ကုိယ္ခ်င္း အဖဲြ႕ဟူ၍ ဖဲြ႕စည္းကာ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီး ငါးပြင့္ဆိုင္ ပါတီ ၊ ဆင္းရဲသား ပါတီတို႔ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ ၾကသည္။
ဤသည္တုိ႔မွာ ျမန္မာတို႔သည္ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ ကာလမွာပင္ လူတစ္ဦး ဆႏၵ မဲတစ္ျပား ေပး၍ လူထု ကုိယ္စားလွယ္ ေရြးခ်ယ္ ခဲ့သည့္ အေတြ႕အႀကံဳ ရွိေၾကာင္း သာဓကမ်ား ျဖစ္ၿပီး ဤသည္ကိုပင္ ေခတ္သစ္ ႏိုင္ငံေရး စနစ္ သို႔မဟုတ္ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီ ( Liberal Democracy ) ဟု ေခၚၾကသည္။ တစ္နည္း အားျဖင့္ ပါတီစံု ဒီမုိကေရစီ စနစ္ပင္ ျဖစ္သည္။ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီ သည္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ေသာ ပါတီမ်ားႏွင့္ မဲေပးေသာ ျပည္သူတို႔ေပၚ မူတည္သည္။
ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္း ခဲ့ၾကသည့္ ေခတ္သစ္ ႏိုင္ငံေရး စနစ္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ ၾကသူ ပထမ ႏုိင္ငံေရး မ်ိဳးဆက္ မ်ားမွ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား ႏွင့္ အသင္းအဖဲြ႕ မ်ားတြင္ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ ( BIA ) သည္ ေရွ႕တန္းက ပါဝင္ခဲ့သည္။ ယေန႔အထိ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ဳိးသားေရး အင္အားစု အျဖစ္ ရပ္တည္ဆဲ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအရ ဆက္လက္ ရပ္တည္ကာ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြား ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ သြားမည္ ျဖစ္ေပသည္။ ။
.jpg)
No comments:
Post a Comment