ပိေတာက္ပြင့္ဖူး လတန္ခူး

ပိေတာက္ပြင့္ဖူး လတန္ခူး

ပိေတာက္ေတြ ေရႊရည္လူး သည့္ တန္ခူးလသို႔ ေရာက္ခဲ့ျပန္ ေလၿပီ ။ တန္ခူးလ သည္ ျမန္မာတို႔၏ ဆယ့္ႏွစ္လ တြင္ ပထမဆံုးလ ျဖစ္သည္။ အပူခ်ိန္ ျပင္းစ ေႏြဦးကာလ ျဖစ္သည္။ ေရတြင္း ေရကန္မ်ား ခန္းေျခာက္ စျပဳခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ေရွးလူႀကီး မ်ားက ''တန္ခူးေရကုန္၊ ကဆုန္ေရခန္း'' ဟု ဆိုစမွတ္ျပဳ ၾကသည္။

''တန္ခူးမည္မွတ္၊ ဖက္ဆြတ္ေရတိုး၊ သႀကၤန္မိုး'' ဟူေသာ ေရွးလကၤာ အတိုင္း သႀကၤန္ကာလ အနီးတစ္ဝိုက္ တြင္ မိုးတစ္ႀကိမ္၊ ႏွစ္ႀကိမ္ ရြာတတ္သည္။ သႀကၤန္ လက္ေဆးမိုး၊ သႀကၤန္မိုး ဟု ေခၚၾကသည္။ သႀကၤန္မိုး ေၾကာင့္ ထြက္သစ္စ ရြက္သစ္ ရြက္ႏု ပုရစ္ဖူး ေလးမ်ား လန္းေဝစည္လာ ၾကသည္။

လတန္ခူးဝယ္ ပိေတာက္တုိ႔ ဖူးပြင့္ေဝဆာ သကဲ့သို႔ ကံ့ေကာ္ပန္း၊ ရင္ခတ္ပန္း တို႔လည္း ဖူးပြင့္ ၾကသည္။ သႀကၤန္ကာလ တြင္ အတာ သဘင္ပြဲ ကိုလည္း ျမဴးထူးေ ပ်ာ္ရႊင္စြာ ဆင္ႏႊဲ ၾကသည္။ ''တန္ခူးလ''ဟု ေရးသား သံုးစြဲျခင္းကို ပုဂံေခတ္ ကပင္ စတင္သံုးစြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ''တန္''သည္ ''ထန္း''ဟု အဓိပၸာယ္ ရၿပီး ''ခူး''မွာ ခူးဆြတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တန္ခူး ဟူသည္မွာ ထန္းခူး ေသာလ၊ ထန္းသီး ဆြတ္ေျခြေသာ လဟု ျမန္မာလ အမည္မ်ား က်မ္းက ဆိုထားသည္။

တန္ခူးကို တာကူး ဟုလည္း ေရးသား ၾကသည္။ မိန္ရာသီမွ မိႆရာသီ သို႔ သႀကၤန္ အတာကူး ေသာေၾကာင့္ တာကူးလဟု ဆိုေၾကာင္း အခ်ဳိ႕ဆရာ တို႔ကို ၫႊန္ျပ ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ ပညာရွင္တို႔က တာကူး၏ အဓိပၸာယ္ကို အာသီျဗဟၼာမင္း ၏ ဦးေခါင္းကို နတ္သမီး ခုနစ္ဦးက တစ္ႏွစ္ တစ္ေယာက္ က် တာဝန္ယူ ရသည္ကို အစြဲျပဳကာ တာ၊ အတာ ဟူေသာ ေဝါဟာရ ျဖစ္ေပၚ လာကာ ႏွစ္ကုန္၍ နတ္သမီး တစ္ေယာက္မွ ေနာက္ တစ္ေယာက္သို႔ တာဝန္ လႊဲေျပာင္း ေပးသည္ကို တာကူး၊ အတာ ကူးေၾကာင္း ယူဆ ၾကသည္။

ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္ က တန္ခူးလ၌ မည္သည့္ ရာသီဥတု၊ ရတု တစ္ခုမွ် ကူးေျပာင္းျခင္း မရွိဘဲ ႏွစ္ေဟာင္းမွ ႏွစ္သစ္သို႔ ကူးေျပာင္းျခင္း သာ ရွိေသာေၾကာင့္ တာကူး၊ အတာကူး ဟူသည္မွာ ''ႏွစ္ကူး'' ဟုသာ အဓိပၸာယ္ ရေၾကာင္း ၫႊန္ျပ ေလသည္။

တန္ခူးလတြင္ ရာသီပန္း မ်ားမွာ ကံ့ေကာ္၊ ရင္ခတ္ ႏွင့္ ပိေတာက္ပန္း တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ပိေတာက္ပန္းမွာ ေပၚလြင္ ထင္ရွားၿပီး သႀကၤန္ပန္း ဟုလည္း ေခၚၾကသည္။ ခမ္းနား လြန္းသျဖင့္ ''လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ သင္းပါဘိ၊ ဆန္းသေလာက္ မလင္းႏုိင္ဘူး။ ပန္း ပိေတာက္မင္း'' ဟူ၍ စာဆို ေတာ္ ဦးေၾကာ့က ေဖာ္ၫႊန္း ဂုဏ္ျပဳ ခဲ့သည္။

သို႔ျဖစ္ရာ ပိေတာက္ေတြ ပြင့္ဖူးသည့္ လတန္ခူးတြင္ လူမ်ဳိး အသီးသီး တို႔သည္ မိမိတို႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္း ႏွင့္အညီ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲကို ဆင္ႏႊဲၾကလ်က္ ႏွစ္ဆန္းကို ဝမ္းေျမာက္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ႀကိဳၾကပါစို႔ ဟု ဆႏၵျပဳ ေရးသား လိုက္ရ ေပသည္။

( အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ )