အာရွတစ္ဝန္း လူဦးေရ ၁၃၇ သန္း ထက္မနည္း ေရေဘးႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေန

ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ ခါးသီးလွတဲ့ ဆိုးက်ဳိးကို ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးက အမ်ဳိးမ်ဳိးခံစား ေနရပါတယ္။ မိုးေလဝသ ေဖာက္ျပန္ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ မုန္တိုင္းေတြဆိုတာ တစ္ခါမွမႀကံဳဖူးတဲ့ ပံုစံနဲ႔ျဖစ္ေပၚ တိုက္ခတ္ေနတဲ့ အတြက္ အခုဆိုရင္ အာရွမွာ လူဦးေရ ၁၃၇သန္းထက္မနည္းဟာ ေရေဘးနဲ႔ႀကံဳေတြ႕ေနရပါတယ္။

ဒီပံုစံအတိုင္းဆိုရင္ လာမယ့္ႏွစ္ ၃ဝ အတြင္းအာရွမွာ မုိးေရခ်ိန္ဟာ ဒီထက္ျမင့္တက္ လာပါလိမ့္မယ္။ ခန္႔မွန္းေျခ အားျဖင့္ ၂ဝရာခိုင္ႏႈန္းထက္ မနည္းျမင့္ တက္လာမယ့္ မိုးေရခ်ိန္ေၾကာင့္ အာရွတစ္ဝန္း ေရႀကီးေရလွ်ံမႈကလဲ အခုထက္ ပိုဆိုးလာဖို႔ပဲ ရွိတယ္လို႔ နားလည္တတ္ကြၽမ္းသူမ်ားက ခန္႔မွန္းခ်က္ထုတ္ျပန္ ထားပါတယ္။

ေတာင္အာရွဟာ တစ္ႏွစ္ကို မိုးေရခ်ိန္ မီလီမီတာ ၁ဝဝဝ ထက္မနည္းရွိတဲ့အတြက္ အာရွတိုက္ႀကီး တစ္ခုလံုးမွာ မိုးေရခ်ိန္အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနသလို ကမၻာတစ္ဝန္းမွာလဲ အစိုစြတ္ဆံုးေဒသႀကီး ေတြထဲမွာ ပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒီေတာ့အာရွသာမက ပစိဖိတ္ေဒသပါ ေပါင္းလိုက္ရင္ ေတာင္အာရွမွာ မိုးရြာသြန္းမႈ အမ်ားဆံုးနဲ႔ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈအျမင့္ဆံုး ျဖစ္ေနၿပီး အိႏၵိယ၊ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ သုံးႏိုင္ငံေပါင္း ေရေဘးဒုကၡသည္ ဦးေရ ၁၃၇ သန္း ထက္မနည္း ရွိေနရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ပိုၿပီး မိုးေရခ်ိန္ ျမင့္မားလာတာနဲ႔အတူ မႀကံဳစဖူး ျပင္းထန္လွတဲ့ မုန္တိုင္းေတြလဲ အေရအတြက္တိုးလာ တာေတြေၾကာင့္ ေတာင္အာရွႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေရႏုတ္စနစ္က မႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါ့ျပင္ ၿမိဳ႕ျပ တည္ေဆာက္ခဲ့ စဥ္ကစနစ္က် ေကာင္းခဲ့ႏုိင္ေပမယ့္ ၿမိဳ႕ျပကိုခ်ဲ႕ ထြင္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ အားနည္းခဲ့တဲ့အတြက္ အရင္ကေရႏုတ္စနစ္နဲ႔ ၿမိဳ႕အေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီခဲ့ေကာင္း ကိုက္ညီႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ဝန္နဲ႔အားနဲ႔မမွ်ေတာ့တဲ့အတြက္ လမ္းကေနရပ္ကြက္၊ ရပ္ကြက္ကေန ၿမိဳ႕၊ၿမိဳ႕ကေန တစ္ျပည္နယ္လံုး၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုးဆိုသလိုမ်ဳိး ေရႀကီးေရလွ်ံတဲ့ အေျခအေနလဲ ျမင့္တက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

သဘာဝႀကီးကလဲ ေဖာက္ျပန္ၿပီး မိုးေရေတြ သြန္ခ်ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ၿမိဳ႕ႀကီးကိုေျပာင္းမွ ဘဝတင့္တယ္ မယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ ေရာက္လာတဲ့ လူေပါင္းသန္းနဲ႔ ခ်ီတို႔အတြက္ အိမ္ၿခံေျမရာေတြကို အေဆာတလ်င္ တည္ေဆာက္ ေပးခဲ့ၾကရာမွာ တစ္ခ်ိန္က ေရႏုတ္ရာ၊ ေရေလွာင္ရာ၊ ေရတားရာ ခ်ဳိင့္ဝွမ္းေတြ၊ ေတာင္ေတြ၊ ကြင္းျပင္ႀကီးေတြဟာ တိုက္တာ အေဆာက္အအံု ေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ သြားေလေတာ့ မုိးေကာင္းကင္ ျပဳိဆင္းသလုိရြာ လာတဲ့မိုးေရကို ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔ စီးဆင္းေစျခင္းငွာ မတတ္စြမ္းၾကေတာ့တာ မဆန္းပါဘူး။

ထူးထူးျခားျခား ၁၉၅ဝ ျပည့္ႏွစ္ကတည္း ကေန ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္ထိ ကမၻာေပၚမွာ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈေၾကာင့္ လူအေသအေပ်ာက္အမ်ား ဆံုးႏုိင္ငံေတြဟာ ေတာင္အာရွႏုိင္ငံ ေတြျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တို႔ပဲျဖစ္ေန တာကုိေတြ႕ရ ပါတယ္။ ၁၉၅ဝ ျပည့္ႏွစ္ကေန ဒီေန႔အခ်ိန္ထိမွာ ဒီသံုးႏုိင္ငံေပါင္း ေရႀကီးေရလွ်ံမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ ဦးေရဟာလဲ ၂ ဒသမ ၂ သန္းေက်ာ္ၿပီ လို႔သိရပါတယ္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တုန္းက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ေရႀကီးလို႔ သူ႔တစ္ႏုိင္ငံထဲ လူ ႏွစ္သန္းေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့တာဆိုေတာ့ က်န္တဲ့ႏွစ္ႏုိင္ငံက သုညဒသမ၂သန္း ေလာက္ပဲေသဆံုး တယ္လို႔ ယူဆႏုိင္တာမို႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ေရေဘးဒုကၡေၾကာင့္ လူေသဆံုးမႈ အျမင့္ဆံုးလို႔ ေျပာလို႔ရေနပါတယ္။

ေရႀကီးလို႔ လူေသဆံုးမႈ ျမင့္မားတာအျပင္ ဆံုး႐ႈံးမႈတန္ဖိုးကလဲ မနည္းလွပါဘူး။ အာရွတိုက္တစ္ခုထဲမွာ မိုးေလဝသ ေဖာက္ျပန္မႈေၾကာင့္ စီးပြားေရးပ်က္စီး ဆံုး႐ႈံးရတဲ့တန္ဖိုးက ကမၻာတစ္ဝန္းလံုးမွာ သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္ေတြ ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားတဲ့ စီးပြားေရးဆံုး႐ႈံးမႈရဲ႕ ေလးပံုတစ္ပံုနဲ႔ ညီမွ်ေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ဝႏွစ္အေတာ အတြင္းမွာလဲ တ႐ုတ္၊အိႏၵိယနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံုးႏိုင္ငံေပါင္း ေရေဘးေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈက လူဦးေရ ၁ဝဝဝနဲ႔အထက္မွာ ႏွစ္စဥ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆံုး႐ႈံးပ်က္စီးမႈ တန္ဖိုးကလဲ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနမွာပါ။

ဘာေၾကာင့္ ဒီသံုးႏိုင္ငံပဲ ေရေဘးဒဏ္ခံ ေနရတာလဲ။ ေတာင္အာရွနဲ႔ အေရွ႕အာရွေတြကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းတဲ့ ျမစ္ႀကီးသံုးခု ေၾကာင့္ပါ။ ဂဂၤါျမစ္၊ ျဗဟၼပုတၱရျမစ္နဲ႔ ယန္ဇီျမစ္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ မိုးမ်ားရင္ ဒီျမစ္သံုးစင္း ေရတက္ပါတယ္။ အဲဒီေရတက္ရင္ ျဖတ္သန္းရာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္က လြင္ျပင္နဲ႔ခ်ဳိင့္ဝွမ္းေတြထဲ ေရဝင္ပါတယ္။ အဲဒီခ်ဳိင့္ဝွမ္းေတြ၊ လြင္ျပင္ေတြမွာ ေနထိုင္ေနသူေတြက အိႏၵိယနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံလံုးရဲ႕ လူဦးေရရဲ႕ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ၿပီး လူဦးေရသန္း ၃ဝဝနဲ႔ညီမွ်ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ လူဦးေရရဲ႕ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကလဲ အဲဒီေရလွ်ံဇုန္ထဲေရာက္ေနၿပီး အေရအတြက္အားျဖင့္ သန္း ၂ဝဝ ထက္မနည္းပါဘူး။ ဒီေတာ့သံုးႏိုင္ငံေပါင္း ေရလွ်ံဇုန္ထဲေရာက္ေနတဲ့ လူဦးေရဟာ သန္း ၅ဝဝ ထက္မနည္းရွိေနၿပီး အဲဒီသန္း ၅ဝဝ ဆိုတာ ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ ့ညီမွ်ေနပါတယ္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ၊ မိုးေလဝသ ေဖာက္ျပန္မႈ၊ ၿမိဳ႕ျပဧရိယာခ်ဲ႕ထြင္ရာမွာ ေရႏုတ္စနစ္ ေဆာင္ရြက္မႈကို ညံ့ဖ်င္းမႈ၊ ပထဝီအေနအထားရဲ႕ အားနည္းခ်က္ အစရွိတာေတြေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္လူသန္းေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီ ေရေဘးဒုကၡနဲ႔ ပံုမွန္လိုႀကံဳေတြ႕ေနရေပမယ့္ ထိေရာက္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ မလုပ္ႏုိင္ၾကေသးတဲ့ အေၾကာင္း ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ရတနာပံုေန႔စဥ္သတင္းစာ စာ (၃၁)

#yadanarpondaily