အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ ႏွင့္ က်န္းမာေရး

ၾကည္လြင္ျမင့္ (မုျဒာ)

စာေရးသူ၏ မိတ္ေဆြ ေခတ္ပညာတတ္ တစ္ဦးက ေမးသည္။

''ဆရာ အရင္က ေရးခဲ့ဖူးတဲ့ ေရေႏြးညသိပ္ အဆိပ္ထက္ျပင္း ေဆာင္းပါးထဲမွာ တခ်ဳိ႕လူေတြက ဓာတ္ဘူးထဲမွာ လက္ဖက္ေျခာက္ခတ္ ထားၿပီးသား ေရေႏြးကို ညသိပ္ထားၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔ နံနက္မွာ အမွတ္မထင္ ေသာက္မိ တတ္တာရယ္၊ ေရေႏြးကို ဓာတ္ဘူးနဲ႔ ထည့္ေသာက္သူ ေတြအတြက္ တျခား သတိထားမိတဲ့ အခ်က္တစ္ခု ကေတာ့ ဓာတ္ဘူးထဲမွာ သုတ္လိမ္းထားတဲ့ ျပဒါးေတြ ဟာ ၾကာရင္ပ်က္ၿပီး ကြက္မည္း လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ကြၽတ္ထြက္သြားတဲ့ ျပဒါးအမႈန္အစ ေတြဟာ ေရေႏြးထဲမွာ ပါသြားၿပီး ေသာက္သံုးသူ ေတြရဲ႕ အစာအိမ္ထဲ ေရာက္သြားရင္ ျပဒါးအဆိပ္သင့္ ႏုိင္ပါတယ္လို႔ ဆရာ ေရးခဲ့တယ္ေနာ္''

''အဲဒါက ဓာတ္ဘူးထဲက ေရေႏြးကို ျပန္ေႏႊးေသာက္ၿပီး အစာအိမ္နာ၊ ေအာ့အန္တဲ့ လူနာတစ္ဦးက လွမ္းေမးတာပါ''

''ဒါဟာ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ သတိမထားမိတဲ့ ကိစၥေပါ့''

''အခုေနာက္ထပ္ ဆရာ့ကို ေမးျမန္းေဆြးေႏြး ခ်င္တဲ့ ကိစၥတစ္ခုရွိလို႔ပါ။ ေက်ာက္င႐ုတ္ဆုံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပါ။ င႐ုတ္ဆံုနဲ႔ ေက်ာက္က်ည္ေပြ႕ကို သံုးၿပီး အိမ္တုိင္း လိုလိုမွာ င႐ုတ္သီး၊ ၾကက္သြန္ ေထာင္းၾကပါတယ္။ ပထမ ဝယ္ခါစေတာ့ ေက်ာက္င႐ုတ္ဆံုက တိမ္တိမ္ေလးပါ။ ခြက္က ေသးေသးေလးပါ။ ေထာင္းတာ ႏွစ္ခ်ီလာတ့ဲ အခါက်ေတာ့ ခြက္က ပိုပိုက်ယ္ၿပီး နက္လာပါတယ္။ ဒီင႐ုတ္ဆံု က်ယ္လာရတာက ေက်ာက္သားခ်င္း ပြတ္တုိက္ရာက ေက်ာက္မႈန္ေတြ ထြက္ၿပီး က်ယ္လာတာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုဆုိရင္ အဲဒီေက်ာက္မႈန္ ေတြက ဘယ္ေရာက္ သြားလဲ။ င႐ုတ္သီး၊ ၾကက္သြန္ေတြနဲ႔ အတူ ဟင္းခ်က္ စားေသာက္သူ ေတြရဲ႕ ဝမ္းထဲ ေရာက္မသြား ဘူးလား'' ဟု ေမးလာပါသည္။

ဤမိတ္ေဆြ ေမးရျခင္းမွာလည္း အေၾကာင္းရွိသည္။ သူသည္ ေအာက္ျမန္မာျပည္ တနသၤာရီတုိင္း ေဒသႀကီးတြင္ ေနထိုင္ေသာ သူ၏မိဘမ်ားထံ ျပန္ၿပီး တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ ကန္ေတာ့ေနၾက ျဖစ္သည္။ ယခုႏွစ္ သူျပန္ သြားေသာအခါ သူ၏မိဘႏွစ္ပါးလံုးမွာ ခါးနာေရာဂါ ျဖစ္ေနၾကသည္ဟု ဆုိသည္။ ခါးနာေရာဂါ အခ်ိန္ၾကာၿပီး တျဖည္းျဖည္း ပိုဆုိးလာသျဖင့္ ရန္ကုန္မွ သမီးအႀကီး ျဖစ္သူက သြားေခၚခဲ့ၿပီး အထူးကုေဆး႐ံုႀကီး တစ္ခုတြင္ သမားေတာ္ မ်ားႏွင့္ ျပသ စစ္ေဆးၾကည့္ေသာ အခါ ႏွစ္ဦးလံုး ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္မ်ား တည္ေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္ဟု ဆုိသည္။ ဆရာဝန္ႀကီးမ်ားက တြင္းေရ ကန္ေရမ်ား မေသာက္ဘဲ ေရသန္႔ သို႔မဟုတ္ ေရကို က်ဳိခ်က္ၿပီး ေသာက္ရန္ မွာၾကားသည္ဟု ဆိုသည္။

စာေရးသူ၏ မိတ္ေဆြသည္ စူးစမ္း ေလ့လာေသာ အေလ့အက်င ့္ရွိသူတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ သူ၏ ေစာဒကမွာ မွန္သည္ မမွန္သည္ အတတ္မေျပာ ႏုိင္ေသာ္လည္း သတိျပဳစရာ၊ စဥ္းစားစရာ အခ်က္ ျဖစ္ေနသည္။ ထုိမိတ္ေဆြ၏ 

မိဘမ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္ခန္႔က အထက္ ျမန္မာျပည္သို႔ ဘုရားဖူး လာၾကသည္။ လည္ရင္းပတ္ရင္း၊ ဘုရားဖူးရင္း မိမိတို႔ ႏွစ္သက္ရာ အသံုးအေဆာင္ မ်ားလည္း ဝယ္ၾကသည္။ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕ သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေကာင္းမႈေတာ္ ဘုရားႀကီး ဖူးရင္း အိမ္အတြက္ ေက်ာက္ပ်ဥ္ႏွင့္ ေက်ာက္င႐ုတ္ဆံု မ်ား ဝယ္သြားၾကသည္။ သူတို႔ ေအာက္အရပ္တြင္ ရွားပါးသျဖင့္ အေလးခံၿပီး ဝယ္ယူ သယ္ေဆာင္ သြားၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

မိတ္ေဆြက သတိထားမိ သည္မွာ သူကိုယ္တုိင္ ဝယ္ေပးလိုက္သည့္ ေက်ာက္င႐ုတ္ဆံု သည္ တိမ္တိမ္ေလး ျဖစ္သည္။ သူကိုယ္တုိင္ ကလည္း အရာရွိႀကီး ျဖစ္ေသာ္လည္း မီးဖုိေခ်ာင္ ဝင္ခ်က္ျပဳတ္ ရသည္ကို ဝါသနာပါသည္။ 

ငယ္စဥ္ ကတည္းက မိဘကူရင္း မီးဖိုေခ်ာင္ ဝင္ၿပီး ကူညီ၍ င႐ုတ္သီး၊ ၾကက္သြန္ ေထာင္းေပးခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ သူမွတ္မိသည္မွာ သူတို႔ငယ္စဥ္က ေထာင္းသည့္ င႐ုတ္ဆံုမွာ စဥ့္င႐ုတ္ဆံု ႏွင့္ သစ္သား က်ည္ေပြ႕ကို သံုးၿပီး ေထာင္းရသည္။ ေက်ာက္င႐ုတ္ဆံု သည္ အထက္ အညာမွာသာ အသံုးမ်ားသည္။

သူ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္က ဝယ္ေပးလိုက္ေသာ ေက်ာက္င႐ုတ္ဆံု မွာ ယခုအခါ အေတာ္ပင္ ခြက္ဝင္ ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ င႐ုတ္က်ည္ေပြ႕ ေထာင္းလိုက္လွ်င္ ဆံုအတြင္းသို႔ နက္႐ိႈင္းစြာ ဝင္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ဤမွ် နက္သြားရျခင္း မွာ ေက်ာက္သား ပြ၍ေလာ၊ ေရွးက င႐ုတ္ဆံု မ်ား၏ ေက်ာက္သားကို မမီ၍ေလာ သူမသိပါဟု ဆုိသည္။

ေရွးက ေက်ာက္သားႏွင့္ ယေန႔ေခတ္ ေက်ာက္သား မတူ၍ျဖစ္ေစ၊ ေထာင္းသည့္ အႀကိမ္မ်ား၍ ျဖစ္ေစ ေက်ာက္မႈန္႔မ်ား တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ပဲ့ထြက္သြား၊ ပြတ္တုိက္သြား သျဖင့္ င႐ုတ္ဆံုသည္ ခြက္ဝင္သြား ရျခင္း ျဖစ္ရမည္ဟု သူက အေတြးဝင္ လာသည္ဟု ဆုိသည္။ စာေရးသူ အေနျဖင့္ ေကာက္ခ်က္ မခ်လုိပါ။ သူ၏အေတြး အတုိင္းသာ လိုက္၍ ေတြးသည္။ သူ႔မိဘမ်ား၏ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေတြ႕ရေသာ ေက်ာက္မ်ားသည္ ေက်ာက္င႐ုတ္ဆံုမွ ထြက္ေသာ ေက်ာက္မႈန္႔မ်ား ဟုတ္သည္၊ မဟုတ္သည္ ကို သုေတသန ပညာရွင္မ်ားက သုေတသန ျဖင့္သာ သိႏုိင္မည့္ အရာျဖစ္သည္။

စာေရးသူ၏ ေရေႏြးညသိပ္ အဆိပ္ထက္ျပင္း ေဆာင္းပါးက ဓာတ္ဘူးမွ ျပဒါး တျဖည္းျဖည္း ထြက္ၿပီး ကြၽတ္ထြက္ သြားေသာ အမႈန္အစမ်ား ေသာက္သံုး သူတို႔၏ ဝမ္းထဲေရာက္ၿပီး ျပဒါးဆိပ္ သင့္၊ မသင့္ မည္သူမွ် သုေတသန မျပဳဖူးပါ။ မၾကာေသးမီက ေရေႏြးဓာတ္ဘူး မွ ျပဒါးသည္ တုိင္းရင္းေဆး ဆရာမ်ား သံုးသည့္ ျပဒါးႏွင့္မတူ၊ အဆိပ္မျဖစ္ႏုိင္ ပါဟု ေဆာင္းပါးေရးသူ ရွိသည္။ ထုိျပဒါးအဆိပ္ သင့္သည္ဟု စာေရးသူက သုေတသန မရွိဟု ဆုိသည္။ 

ထိုျပန္လည္ ေခ်ပသူ ကိုယ္တုိင္ ကလည္း သုေတသန ပညာရွင္ အဆင့္မရွိဘဲ ထင္ေၾကးျဖင့္ ေရးသားျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ သုေတသန သည္ အေနာက္တုိင္း ပညာရွင္ မ်ားပင္ ဓာတ္ခြဲခန္း၌ ေငြေၾကး အေျမာက္အျမား အကုန္ခံ၍ စမ္းသပ္႐ံု ျဖင့္ပင္ မလံုေလာက္ အစမ္းသပ္ခံမည့္ ၾကြက္မ်ား၊ ပူးမ်ား လိုအပ္လွ်င္ ထုိ႔ထက္ပို၍ အစမ္းသပ္ခံမည့္ လူမ်ားလိုသည္။ ႏွစ္ခ်ီၾကာၿပီးမွ အေျဖထြက္သည့္ ကိစၥမ်ဳိး ျဖစ္သည္။

ဓာတ္ဘူးထဲက ေရေႏြးအပူ ထိန္းရန္ သုတ္ထားသည့္ ျပဒါးသည္ Silver Mercury ျဖစ္သည္။ တုိင္းရင္းေဆး ပညာရပ္ ဝိဇၨာဓရ ေဆးပညာသံုး ျပဒါး သည္ Mercury (Hg) ျဖစ္သည္။ ထုိျပဒါးသည္ မသံုးတတ္လွ်င္ အႏၲရာယ္ ရွိသည္။ အဆိပ္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္ ဟု (ဓာတ္ဘူးထဲက ေရေႏြး) ေဆာင္းပါးရွင္က ေရးထားသည္။ အမွန္မွာ ေသခ်ာ မစဥ္းစားဘဲ ေရးသားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဓာတ္ဘူးတြင္ ျမႇဳပ္ကြက္တစ္ခု ရွိသည္။ ဓာတ္ဘူးတြင္ သုတ္ထားေသာ ျပဒါးသည္ ဓာတ္ဘူး အတြင္း ဖန္သားတြင္ မဟုတ္ပါ။ အျပင္ဘက္မွ သုတ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ မွန္တြင္ ျပဒါးသုတ္ သကဲ့သို႔ ေက်ာဘက္တြင္သာ ရွိသည္။ ေရေႏြးႏွင့္ ထိေတြ႕ေသာ ဖန္သားျပင္တြင္ အလင္းျပန္ၿပီး အပူထိန္းေစရန္ တီထြင္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။

အေရးႀကီးသည္မွာ ျပဒါးေၾကာင့္ မဟုတ္။ ညသိပ္ထားေသာ ေရေႏြးကို နံနက္တြင္ ေသာက္ရျခင္းသာ။ (ေယာအတြင္းဝန္ မင္းႀကီး ဦးဖိုးလိႈင္ ၏ အေတြးအေခၚ ျဖစ္သည္။) ေရွးက တုိင္းရင္းေဆး သမားေတာ္ႀကီး မ်ားသည္ မည္သည့္ ဓာတ္ခြဲခန္းမ ွမရွိေသာ္လည္း ''ပဘာဝ''ေခၚ တန္ခိုးထူးမ်ားကို ဉာဏ္အစြမ္းျဖင့္ သိခဲ့ၾကသည္။ အာ႐ံုေနရာ၊ ေဆးအစာကို ႀကံဆၿပီး အဆိပ္ကိုပင္ အခိုးသတ္ၿပီး ေဆးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္ခဲ့ ၾကသည္။ နန္းတြင္း လွ်ာပြတ္ေဆးသည္ အထင္ရွားဆံုး ဥပမာ ျဖစ္သည္။ နန္းတြင္း လွ်ာပြတ္ေဆးႀကီး သည္ အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္ မက်မီက နန္းတြင္းတြင္ သံုးစြဲခဲ့ေသာ ေဆးႀကီးျဖစ္သည္။ သတိေမ့ေျမာ ေနသူကိုပင္ ေဆးကိုလွ်ာတြင္ ပြတ္ေပး႐ံုျဖင့္ သတိျပန္လည္ သည့္ လက္ေတြ႕ မွတ္တမ္းမ်ား ရွိသည္။ ထုိေဆးတြင္ ပါဝင္ေသာ ေဆးမ်ားမွာ တစ္မယ္ခ်င္းသံုးလွ်င္ လူကို ေသေစႏုိင္သည့္ အဆိပ္ေဆးပင္မ်ား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အဆိပ္ အေတာ္မ်ားမ်ား ေပါင္းစပ္ၿပီးေသာ အခါ အစြမ္းထက္သည့္ အဆိပ္ေျဖေဆး ျဖစ္လာသည္။ တုိင္းရင္းေဆး ဆရာႀကီးမ်ားတြင္ ဓာတ္ခြဲခန္း မရွိခဲ့ပါ။

ယခုတင္ျပသည့္ င႐ုတ္ဆံုမွ ထြက္သည့္ ေက်ာက္မႈန္႔မ်ား ကိစၥသည္ စာေရးသူကို မိတ္ေဆြ ျဖစ္သူက အေတြးတစ္စ ေပးခဲ့သည္။ စာေရးသူက စာဖတ္သူမ်ားကို ထပ္ဆင့္တင္ျပၿပီး အေတြးအျမင္ သံသယပြား ေစခဲ့သည္ ဆုိျငားအံ့။ စာေရးသူ၏ အျပစ္ဟုပင္ ခံယူသည္။ သို႔ေသာ္ အယူအဆ အမွန္တရား မွန္သမွ်သည္ အမွတ္မထင္ အေတြးကေလးမွ စတတ္သည္ဟု ကမၻာေက်ာ္ သိပၸံ ပညာရွင္ႀကီး အာခီးမီးဒီး က ဆုိဖူးသည္။ အမွန္ပင္ ျဖစ္သည္။

အေတြးအေခၚ ရင့္က်က္ျခင္း မွန္သမွ်သည္ အေျခခံမွ စသည္။ လူသားတို႔ အသက္ရွည္ က်န္းမာေရး အတြက္ ေစတနာပါေသာ အေတြးတစ္စကို တင္ျပျခင္းသည္ မျဖစ္သင့္ေသာ အရာကို ႀကိဳတင္ေရွာင္ရွား ႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။ 

ေရာဂါေဝဒနာ အေတာ္မ်ားမ်ား ၏ အေျခခံမွာ ေန႔စဥ္ စားေသာက္ေသာ အစားအေသာက္ မ်ားမွ ျဖစ္သျဖင့္ သတိျပဳဆင္ျခင္ ႏုိင္ၾကေစရန္ ေစတနာျဖင့္ တင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဆက္စပ္ေဆာင္းပါး = ေက်ာက္င႐ုတ္ဆံုအႏၲရာယ္

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၇)