လူေပါင္း ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ ၏ အသက္မ်ားစေတးခဲ့ရသည့္ ျပည္တြင္းစစ္ကုိ အဆံုးသတ္ႏုိင္ခဲ့သည့္ ကုိလံဘီယာ

People celebrate the agreement between Revolutionary Armed Forces of Colombia, FARC, and Colombia’s government, in Bogota, Colombia, Thursday, June 23, 2016.

Cuban president Raul Castro, centre, seals the handshake between Colombian president Juan Manuel Santos, left, and the head of the Farc Timochenko, right, on Wednesday. 

( ရွိန္းထက္ )

ယေန႔ ကမၻာႀကီးသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဟူေသာ စကားသံကို ၾကားရခဲၿပီး ေခတ္သစ္ အာဏာလုပြဲ မ်ားႏွင့္ စစ္ပြဲမ်ားၾကား ရွင္သန္ ေနရသည္မွာ ၾကာေညာင္းခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အမုန္းတရား အေျခခံ စစ္ပြဲမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ အေျခခံစစ္ပြဲ မ်ားႏွင့္ မအားလပ္ႏုိင္ ေလာက္ေအာင္ပင္ ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ပြဲ မ်ားပင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ရွည္ၾကာခဲ့ ရသည္။

ဆယ္စုႏွစ္ တစ္စုသာ ေျပာင္းလဲသြား ခဲ့သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရမလာခဲ့ဘဲ ေနာက္ထပ္ စစ္ပြဲမ်ားကသာ ပိုမိုတိုး လာခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဟူေသာ စကားလံုးသည္ ေပ်ာက္ကြယ္ ေနခဲ့ရသည္။ ယခု တစ္ ကမၻာလံုးက အေလးထား ရေလာက္ေအာင္ ဆယ္စုႏွစ္ ငါးစုၾကာခဲ့သည့္ ျပည္တြင္းစစ္ကို အဆံုးသတ္ ႏုိင္ခဲ့ေသာ ကိုလံဘီယာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက ကမၻာႀကီးကို ေခတ္သစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အစစ္အမွန္ လမ္းေၾကာင္းမ်ား ဆီသို႔ စတင္ ေခၚေဆာင္ လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

ေလးႏွစ္ၾကာ ေဆြးေႏြးခဲ့ရေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈမ်ားျဖင့္ မေအာင္ျမင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက တစ္ဖက္ ေဆြးေႏြးရင္း တစ္ဖက္ျဖင့္ အသက္ေပါင္း မ်ားစြာ စေတးခဲ့ရသည္။ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ကတည္းက လက္နက္ကိုင္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ား သူပုန္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့ ၾကေသာ Revolutionary Armed Forces of Colombia—People's Army - FARC သူပုန္ မ်ားသည္ အစိုးရကို ေတာ္လွန္ခဲ့ ၾကသည္။ 

လူေပါင္း ၂၂ဝဝဝဝ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ျပည္သူ ေျခာက္သန္းေက်ာ္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ ရသည္။ အျပစ္မဲ့ျပည္သူ သိန္းႏွင့္ခ်ီ စေတးခဲ့ရေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သည္ ကိုလံဘီယာ အတြက္ တန္ဖိုး ႀကီးမားသည္။ စစ္ပြဲမ်ား အတြင္း ျပည္သူမ်ား ေသနတ္ က်ည္ဆန္ ႏွင့္ ဗံုးဆန္မ်ားကို ေၾကာက္ရြံ႕ရင္း က်ီးလန္႔စာစား ဘဝျဖင့္ ရွင္သန္ခဲ့ရသည္။ ယခုမူ ကိုလံဘီယာ ျပည္သူတို႔ ထိုဘဝက လြတ္ေျမာက္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

ကိုလံဘီယာသည္ လူဦးေရ ၄၇ သန္းရွိေသာ အေမရိကတိုက္ရွိ ႏုိင္ငံငယ္ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးအရ ေတာင္အေမရိက ၏ တတိယ အႀကီးဆံုး GDP ကို ပိုင္ဆိုင္ထားသည္။ သို႔ေသာ္ လူဦးေရ ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ အင္အားရွိသည့္ FARC သူပုန္ မ်ားႏွင့္ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ကိုလံဘီယာ ေတာင္ပိုင္းသည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အနိမ့္က်ဆံုး ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အဆင္းရဲဆံုး စာရင္းပင္ဝင္ ခဲ့ရသည္။

မိဘမ်ားက သူတို႔သားသမီး မ်ား၏ အသက္သည္ တိုက္ပြဲမ်ားၾကား ဘယ္အခ်ိန္ စေတးရမလဲ ဆိုသည္ကို အၿမဲတမ္းစိုးရိမ္ ေနခဲ့ရသည္။ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္သည္ ကိုလံဘီယာ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲ ၏ အရွိန္ အျမင့္ဆံုးႏွစ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ယခင္ႏွစ္မ်ား ကထက္ အသက္ေပါင္း သံုးဆစေတးခဲ့ ရၿပီး သူပုန္တို႔က ကိုလံဘီယာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ သံုးပံုတစ္ပံုကို ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ခဲ့သည္အထိ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရခဲ့ကာ ကိုလံဘီယာသည္ အဆိုးရြားဆံုး အေျခအေန ျဖစ္ခဲ့ရသည္။

၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္က်မွသာ ထိုနယ္ေျမမ်ားကို ကိုလံဘီယာ အစိုးရက ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ ႏိုင္ခဲ့ကာ ဖားသူပုန္တို႔ကို အျမစ္ျဖတ္ ေခ်မႈန္းရန္ မျဖစ္ႏိုင္မွန္း သိခဲ့ရသည္။ အျမစ္ျဖတ္ဖို႔ ဆိုလွ်င္ ေနာက္ထပ္ လူေပါင္း ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၊ သိန္းႏွင့္ခ်ီ ေသဆံုးၿပီးမွ ရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းကို ကိုလံဘီယာ အစိုးရ ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ သူပုန္တို႔ ကလည္း ႐ႈံးနိမ့္မႈမ်ားစြာ ႏွင့္ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရ သျဖင့္ စစ္ပြဲမ်ားအစား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ အစားထိုးခ်င္ ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ကိုလံဘီယာ အစိုးရႏွင့္ ဖားသူပုန္တို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို က်ဴးဘားႏုိင္ငံ ဟာဗားနား၌ စတင္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၏ ကနဦးလမ္းစဥ္မ်ား အတိုင္း အဆင္မေျပမႈ မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ပ်က္သည့္ အခါပ်က္၊ နားလည္မႈမ်ား လြဲသည့္ အခါလြဲႏွင့္ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲသည္ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္မွသာ ရရွိခဲ့သည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ပ်က္သည္ ဆိုသည္ႏွင့္ တုိက္ပြဲမ်ားက ျပန္စလာသည္။ အျပစ္မဲ့ျပည္သူ မ်ား၏ အသက္မ်ားကို ထပ္မံ စေတးရသည္။ သူတို႔ အာဏာလုပြဲ မ်ားၾကား ေျမစာပင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည့္ လူအမ်ားစုမွာ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူ မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကမၻာေပၚတြင္ အရွည္ၾကာဆံုး ျပည္တြင္း စစ္ပြဲမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ေသာ ျပည္တြင္းစစ္ကို လ်င္ျမန္စြာ အဆံုးသတ္ရန္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ကုလသမဂၢက ကိုလံဘီယာ အစိုးရ ႏွင့္ FARC သူပုန္ မ်ားကိုပါ ဖိအားေပး ခဲ့ၾကသည္။

၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ႏွစ္ဖက္စလံုးက ေအာင္ျမင္စြာ လိုက္နာႏုိင္ခဲ့ ၾကသည္။ စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္က ကေလးသူပုန္ မ်ားကို သူပုန္တို႔က အစိုးရဆီသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးအပ္ ခဲ့ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို စတင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္တြင္ သူပုန္ တို႔အားလံုး မ်က္ႏွာစံုညီ အစည္းအေဝးပြဲ က်င္းပခဲ့ၿပီး ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေအာင္ျမင္မႈ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ သူပုန္တို႔က ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲ မ်ားကို ညလံုးေပါက္ က်င္းပခဲ့ၾကၿပီး ကိုလံဘီယာ ေတာင္ပိုင္းသည္ မၾကာမီ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီး မ်ားႏွင့္ ကမၻာ့အဆင့္မီ လာေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ စစ္ပြဲမ်ားၾကား ႐ုန္းကန္ခဲ့ရေသာ အခ်ိန္မ်ားသည္ အတိတ္က သမိုင္းစာအုပ္ မ်ားထဲ၌သာ က်န္ရွိေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

ကိုလံဘီယာ သမၼတ ဂ်ဴယန္မန္ႏ်ဴရယ္ ဆန္းတို႔စ္ ႏွင့္ FARC သူပုန္ ေခါင္းေဆာင္ တီမိုခ်န္ကို တို႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ကို စက္တင္ဘာ ၂၆ ရက္ တနလၤာ ေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရး ထိုးၾကမည္ ျဖစ္ၿပီး အရွည္ၾကာဆံုး ျပည္တြင္းစစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လဲႏိုင္ခဲ့သည့္ အတြက္ ေခတ္သစ္ သမိုင္းတြင္ ပထမဆံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ ျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။

အာဖရိကႏွင့္ အာရွတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မေဖာ္ေဆာင္ ႏုိင္ေသးသည့္ အရွည္ၾကာဆံုး ျပည္တြင္းစစ္ပြဲ မ်ားက ရွိေနေသးကာ အာဖရိကတြင္ေတာ့ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ကမွ စတင္ခဲ့သည့္ ဘိုကိုဟာရမ္ တို႔ေၾကာင့္ လူေပါင္း ေထာင္ေသာင္းခ်ီ ေသဆံုးကာ ထိန္းမႏိုင္ သိမ္းမရ ျဖစ္ေနသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ ေအာင္ျမင္မႈ မရေသးဘဲ ျပည္တြင္းစစ္က အဓြန္႔ရွည္ ေနသည္။ အစိုးရႏွင့္ ဘိုကိုဟာရမ္ တို႔ၾကား နားလည္မႈ လြဲေနသည္။ ဘိုကိုဟာရမ္ တို႔က ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ၏ နယ္ေျမေလးပံု တစ္ပံုခန္႔ကို ပိုင္ဆိုင္ထားၿပီး အဖ်က္လုပ္ငန္း မ်ားကိုသာ လုပ္ေနသည္။

ဘိုကိုဟာရမ္တို႔ ပိုင္နက္အတြင္း ျပည္သူ သန္းႏွင့္ခ်ီ ေနထိုင္လ်က္ရွိၿပီး ေဆးဝါး အကူအညီ ႏွင့္ အစာ အာဟာရ ျပတ္ေတာက္ ေနသည္။ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ စစ္တမ္းတစ္ခုက ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၌ ကေလးငယ္ ၂၅ဝဝဝဝ ခန္႔ အစာ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနကာ ကေလးငယ္ ေပါင္းသန္းႏွင့္ခ်ီ အေရးေပၚ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ေနရသည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယား သမၼတ ဘူဟာရီ သည္ ဘိုကိုဟာရမ္ ကို တိုက္ခိုက္မႈ အစား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရန္ အေလးေပး လာရေတာ့သည္။ ယခု ကိုလံဘီယာက ေရွ႕ဆံုးမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းခင္း သြားသျဖင့္ ဘိုကိုဟာရမ္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးႏုိင္ရန္ ဘူဟာရီက ကုလသမဂၢ ကို အကူအညီ ေတာင္းခံထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မၾကာမီ ဘိုကိုဟာရမ္ႏွင့္ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယား အစိုးရတို႔၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ကိုလည္း ျမင္ေတြ႕ရဖို႔ အလားအလာ မ်ားေနသည္။

ကိုလံဘီယာ သမၼတ Juan Manuel Santos ႏွင့္ သူပုန္ ေခါင္းေဆာင္ Timochenko တို႔ စက္တင္ဘာ ၂၆ ရက္ တနလၤာေန႔ (ယေန႔) တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး အၿပီးသတ္ တရားဝင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေအာက္တိုဘာ ၂ ရက္တြင္ ျပည္သူတို႔၏ ဆႏၵခံယူပြဲႏွင့္ ေအာင္ျမင္စြာ ရယူေတာ့မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)