ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေဒသ ေရွးေဟာင္း အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အအံု တည္ရွိရာဇုန္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သြားမည့္ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ကေမၻာဇရိပ္သာ (ခ်င္းေခ်ာင္းနန္းေတာ္)

ေရွးေဟာင္း အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အအုံ တည္ရွိရာဇုန္ (Ancient Monumental Zone) အျဖစ္ သတ္မွတ္၍ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေဆာင္ရြက္ ထားသည့္ ကေမၻာဇရိပ္သာ (ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္) အေဆာက္အအုံမွာ အမွတ္ (၁၃၁) ကမၻာေအး ဘုရားလမ္း ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီး၌ တည္ရွိသည္။

ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္ သည္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန အႏုပညာ ဦးစီးဌာန အႏုပညာ အထက္တန္းေက်ာင္း (ပန္တ်ာ၊ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပုေက်ာင္း) ဖြင္႔လွစ္ထားသည္။ ယင္း အေဆာက္အအံု သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ရာခန္႔ က ေဆာက္လုပ္ ခဲ့သည့္ အေဆာက္အအုံ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ကေမၻာဇ ရိပ္သာ (ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္) ကို တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္းရွင္ လင္က်င္းေဆာင္ (Lim Chin Tsong) က ၁၉၁၅ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေဆာက္လုပ္ ခဲ့ၿပီး ၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ ၿပီးစီးခဲ့ကာ အျမင့္ေပ ၁၂ဝ ရွိ ငါးထပ္ အေဆာက္အအုံ ျဖစ္သည္။

အဆိုပါ ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္ ကုိ ကုိလုိနီေခတ္ က အနီေရာင္ အုတ္မ်ား၊ အစိမ္းေရာင္ အုတ္ၾကြပ္အမိုး မ်ားျဖင့္ အေရွ႕တုိင္းဟန္ ႏွင့္ အေနာက္တုိင္း ဗိသုကာ လက္ရာမ်ား ေပါင္းစပ္ တည္ေဆာက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္ကုိ ႐ူပီးေငြ ၂ သန္းေက်ာ္ အကုန္အက်ခံ ေဆာက္လုပ္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္း နန္းေတာ္တြင္ အထပ္ ငါးထပ္ပါရွိၿပီး ဘုံနန္း အဆင့္ဆင့္ျဖင့္ ခမ္းနား ထည္ဝါစြာ တည္ေဆာက္ ထားသည္။ ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္၏ အတြင္းဘက္တြင္ နာမည္ႀကီး အဂၤလိပ္ ပန္းခ်ီ ပညာရွင္ မ်ား၏လက္ရာ နံရံပန္းခ်ီ မ်ားႏွင့္ ျခယ္မႈန္း ထားသည္။

ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ အသံလႊင့္ဌာန (All Burma Broadcasting Station) ကုိ ဖြင့္လွစ္ ခဲ့ၿပီးေနာက္ စစ္ၿပီးေခတ္တြင္ ဟုိတယ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ကာ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ ကေမၻာဇ ရိပ္သာ ဟု ေျပာင္းလဲေခၚေဝၚ ခ့ဲျခင္း ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ေဒသမ်ား ကာကြယ္ ထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂ (က)အရ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ အျဖစ္ ကုိက္ညီမႈ ရွိသျဖင့္ ကေမၻာဇ ရိပ္သာ (ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္) အေဆာက္အအုံ သည္ ကုိလုိနီေခတ္၏ ရွားပါးေသာ လက္ရာတစ္ခု ျဖစ္သည့္အတြက္ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ေဒသ ေရွးေဟာင္း အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အအုံ တည္ရွိရာ ဇုန္အျဖစ္ သတ္မွတ္၍ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ ခြင့္ျပဳရန္ တင္ျပခဲ့ရာ ႏုိင္ငံေတာ္မွ ပုဂၢလိက သုိ႔ ငွားရမ္းျခင္း မျပဳဘဲ ဌာနမွသာ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းရန္ လမ္းၫႊန္ ခဲ့သည္။

ယင္းေနာက္ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ေဒသမ်ား ကာကြယ္ ထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၃ဝ (ခ)အရ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန သည္ ကေမၻာဇ ရိပ္သာ (ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္) ကုိ ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၇ ရက္ ရက္စဲြပါ အမိန္႔အမွတ္ (၁/၂ဝ၁၅) ျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ကေမၻာဇရိပ္သာ (ခ်င္းေခ်ာင္း နန္းေတာ္) အေဆာက္အအုံ ကုိ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ေဒသ ေရွးေဟာင္း အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အအုံ တည္ရွိရာ ဇုန္ (Ancient Monumental Zone) အျဖစ္ ဥပေဒႏွင့္ နည္းဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္၊ လုပ္ထုံး လုပ္နည္းမ်ား ႏွင့္အညီ သတ္မွတ္ ႏုိင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစုိးရအဖဲြ႕ အစည္းအေဝး သုိ႔ ဆက္လက္ တင္ျပၿပီး အတည္ျပဳ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရယူကာ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာနမွ သိရသည္။

ဇာညီသစၥာ

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၄)

#Themyawadydaily