ဥေရာပ ကုိ ေျခခ်လာျပန္သည့္ အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခိုက္မႈ

( ရွိန္းထက္ ဘာသာျပန္သည္။ )

ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏုိင္ငံ ဘရပ္ဆဲလ္ၿမိဳ႕၌ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္က ISIS တို႔၏အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခုိက္ခဲ့မႈ၏ တစ္ႏွစ္ျပည့္ ဝမ္းနည္းျခင္း အထိမ္းအမွတ္ လုပ္ေနစဥ္မွာပင္ လန္ဒန္တြင္ လူငါးဦး ေသဆံုးသည့္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခုိက္မႈတစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ကားႏွင့္တုိက္၍ လည္းေကာင္း၊ ဓားႏွင့္ အထိုးခံရ၍ လည္းေကာင္း ေသသူကေသ ႏွင့္ လန္ဒန္အတြက္ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ား စရာ ေန႔တစ္ေန႔ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၿဗိတိန္ပါလီမန္ က်င္းပခ်ိန္ကို ပစ္မွတ္ထား ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ရဲအရာရွိတစ္ဦးမွာ အၾကမ္းဖက္သမား၏ ဓားႏွင့္အထိုးခံရ၍ ေသဆံုးခဲ့ၿပီးေနာက္ ဥေရာပတြင္ ၿငိမ္သက္ေနသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈကို တပ္လွန္႔မႈတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ ISIS တို႔ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၌ အ႐ႈံးမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ေနရခ်ိန္တြင္ ဥေရာပႏွင့္ အေနာက္အုပ္စုသည္ အၾကမ္းဖက္မႈ အႏၲရာယ္ႏွင့္ အနည္းငယ္ ကင္းေဝးေနခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အာ႐ံုလႊဲဗ်ဴဟာ မ်ားကို သံုးတတ္သည့္ ISIS တို႔သည္ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ ေလာက္ေတာ့ အနည္းဆံုး အၾကမ္းဖက္မႈ တစ္ခုကို မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ယခုလည္း ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ေလဆိပ္ ေျမေအာက္ရထား ဘူတာ႐ံု၌ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရမႈႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနကာ ISIS တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈက တစ္ဖန္ေပၚေပါက္ လာျပန္သည္။

ယခု အၾကမ္းဖက္မႈက ၿဗိတိန္၏ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏွင့္ အာဖရိကတို႔မွ တိုက္႐ိုက္ ပ်ံသန္းသည့္ ေလေၾကာင္းလိုင္း မ်ားကို လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းမ်ား တင္ေဆာင္လာခြင့္ ပိတ္ပင္လိုက္သည့္ အမိန္႔ႏွင့္ တစ္ရက္သာ ျခားၿပီးျဖစ္ေပၚ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၿဗိတိန္အစိုးရ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ ဆက္ႏႊယ္မႈက ထည့္သြင္း စဥ္းစားစရာတစ္ခု ျဖစ္ေနျပန္သည္။ 

ISIS တို႔သည္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ အထိနာေန ေသာ္လည္း အျမစ္ျပတ္သြားျခင္း မဟုတ္သည့္ အတြက္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ကေတာ့ ဆက္ရွိေနဦးမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ယခုႏွစ္ မတ္လအထိ ISIS တို႔က ၿငိမ္ခ်က္သား ေကာင္းေနျပန္သည္။ မုန္တိုင္းမလာမီ ၿငိမ္သက္ျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ မထင္မွတ္ ထားသည့္ အခ်ိန္တြင္ ေကာင္းမြန္စြာ ျပင္ဆင္ၿပီးမွ အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခိုက္မႈမ်ားကို လုပ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူေလးငါးဦး ေတာ့ ေသဆံုးရသည္။ ျပင္သစ္တြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္က ပဲရစ္ တိုက္ခုိက္ခံရမႈႏွင့္ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ က နီးစ္ကမ္းေျခ တိုက္ခိုက္ခံရမႈ ႏွစ္ခုစလံုးသည္ တစ္ႏွစ္ျခား တစ္ခါျဖစ္ခဲ့ၿပီး ျပင္သစ္ သမိုင္းတြင္ အ႐ုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္ဆံုး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။

လူေပါင္းရာခ်ီ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ယခုအခ်ိန္ထိ ျပင္သစ္တြင္ အေရးေပၚ လံုၿခံဳေရးအမိန္႔ကို ထုတ္ျပန္ထားရဆဲ ျဖစ္သည္။ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံရရန္ ခန္႔မွန္းခ်က္တြင္ ျပင္သစ္က ထိပ္ဆံုးမွ ပါဝင္ေနဆဲ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။  အေနာက္အုပ္စုသည္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ဆူညံခဲ့ရၿပီး တစ္ႀကိမ္ၿပီးလွ်င္ ေနာက္ဆက္တြဲ အၾကမ္းဖက္မႈ တစ္ခုကလည္း ကပ္ပါလာတတ္သည့္ ISIS တို႔၏ အက်င့္ကလည္း ရွိေနသည့္ အတြက္ ေနာက္ထပ္ အၾကမ္းဖက္မႈ တစ္ခုအတြက္ အေနာက္အုပ္စုတို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရန္ လိုေနၿပီျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မည့္ သတင္းကိုႀကိဳတင္ သိရွိခဲ့ပံုေပၚသည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈ သို႔မဟုတ္ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း မ်ားကို အသံုးျပဳကာ အၾကမ္းဖက္မႈ အထေျမာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရန္ ISIS တို႔က ႀကံစည္ေနသည္ ဟုဆိုၿပီး ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ တက္ဘလက္ တို႔ အသံုးျပဳမႈကို ပိတ္ပင္လုိက္ကာ သယ္ေဆာင္ လာမည္ ဆိုပါကလည္း ယခင္ကကဲ့သို႔ သာမန္အိတ္မ်ား ထဲတြင္ လူႏွင့္တစ္ပါတည္း ယူေဆာင္သြား၍ မရေတာ့ဘဲ အစစ္ခံရမည္ဟု အမိန္႔ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ၿဗိတိန္က သူ႔ႏုိင္ငံ၏ လံုၿခံဳေရးအတြက္ ဟုဆိုကာ အေမရိကန္တို႔ ထုတ္ထားသည့္ အမိန္႔အတိုင္း ထပ္ၿပီးထုတ္လိုက္ ျပန္သည္။ သို႔ေသာ္ အၾကမ္းဖက္မႈ ကိုေတာ့ မတားဆီးႏုိင္ခဲ့ေပ။ ခန္႔မွန္းထားသည့္ ေလေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အၾကမ္းဖက္မႈ တစ္ခုမွ်မျဖစ္ဘဲ ကားႏွင့္ လိုက္တိုက္ကာ ဓားႏွင့္ထိုးခဲ့သည္။

ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ နီးစ္ကမ္းေျခ၌ ကုန္တင္ကားႏွင့္ လိုက္တိုက္ ေသာေၾကာင့္ လူေပါင္း ဆယ္ႏွင့္ခ်ီ ေသဆံုးခဲ့ရသည့္ ျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ယခုလန္ဒန္ ျဖစ္ရပ္ကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ISIS တို႔ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ ကားအသံုးမ်ား လာသည္ကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ အေဆာက္အအံု ေဆာက္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ ကရိန္းမ်ားကိုလည္း အသံုးျပဳလာႏုိင္ ေသးသည္။ အလြယ္ရသည့္ အရာမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈကို ျပဳလုပ္လာႏုိင္ၿပီး ကား၊ ကရိန္း စသည္တို႔သည္ လူတို႔ႏွင့္ မစိမ္းသည့္ အတြက္ အၾကမ္းဖက္ရန္ အနားကပ္လာလွ်င္ပင္ သတိမူမိမည္ မဟုတ္ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတိုင္းရင္းႏွီးေနသည့္ အရာမ်ားကိုပင္ အသံုးျပဳၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ေနာက္ထပ္ ျပဳလုပ္ရန္ ISIS တို႔ စဥ္းစားေနပံုရသည္။ ထိုသုိ႔စဥ္းစားရျခင္း ကလည္း သူတို႔ကို ေထာက္ပံ့မႈ အျပည့္အဝ မေပးႏုိင္ေတာ့ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ယခင္က ေငြရေပါက္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ေသာ ေရနံလမ္းေၾကာင္း ကလည္း ပိတ္သြားကာ နယ္စပ္မ်ဥ္းမ်ားကိုလည္း လက္လႊတ္ခဲ့ရၿပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ISIS တို႔တြင္ ရန္ပံုေငြအင္အား နည္းပါးလာေနၿပီ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အသံုးျပဳသည့္ ပစၥည္းမ်ားကေတာ့ ဥေရာပျဖစ္ စက္လက္နက္မ်ား ျဖစ္သည္။ အီရတ္တြင္ မိုဆူးၿမိဳ႕တစ္ဝက္ ျပန္လည္သိမ္းႏုိင္ ခဲ့စဥ္က သိမ္းဆည္းရမိခဲ့သည့္ လက္နက္မ်ားမွာ ဥေရာပထုတ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုလက္နက္မ်ား ဝင္လာသည့္ လမ္းေၾကာင္းကို အေနာက္အုပ္စုတို႔ ပိတ္ရန္လိုသည္။ ထိုသို႔မဟုတ္ပါက သူတို႔လက္နက္ ႏွင့္ သူတို႔ထပ္မံ အၾကမ္းဖက္ခံေနရဦး မည္ျဖစ္သည္။ ယခုေတာ့ တစ္ႏွစ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္ဆိုသကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္ကာလ တစ္ခုသို႔ ထပ္ေရာက္လာျပန္ၿပီ ျဖစ္သည္။

၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္အတြက္ အၾကမ္းဖက္ကာလက ၿဗိတိန္ႏွင့္ ဥေရာပေျမကို စတင္လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ ပိုၿပီးအထိနာလာလွ်င္ အာ႐ံုလႊဲသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က ပိုမိုျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ လူသစ္စုေဆာင္းေရးတြင္ အသံုးျပဳရန္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ပိုၿပီးျပဳလုပ္ လာႏုိင္သည္။ ISIS တို႔ဘက္မွ အသြင္ေျပာင္း လာသူမ်ားက အစၥလာမ္မစ္ စစ္ေသြးၾကြ မ်ားထဲတြင္ တိုက္ခုိက္ရန္ အတက္ၾကြ ဆံုးႏွင့္ အေသခံတုိက္ရန္ စိတ္ဓာတ္ အျပင္းထန္ဆံုးသည္ ႏိုင္ငံျခားမွ လာေရာက္ပူးေပါင္း ခဲ့သည့္သူမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ေျပာသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းအခ်က္ကို သတိထား ရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သတိထားေနသည့္ ၾကားထဲမွပင္ ၿဗိတိန္တို႔ အထိနာခဲ့ ရၿပီျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ISIS တို႔၏ထံုးစံအတိုင္း တစ္ႏွစ္လွ်င္ အနည္းဆံုးေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ႏွစ္ခုခန္႔ ျပဳလုပ္တတ္သည့္ အျပင္ တစ္ဖန္ လူသစ္စုေဆာင္းရန္ လိုအပ္လာကာ ပို၍လည္း အထိနာေနသည့္ အတြက္ ဥေရာပကို လန္ဒန္ အၾကမ္းဖက္မႈ ႏွင့္ဖြင့္ခဲ့ေသာ ISIS တို႔ကို ဒုတိယအၾကမ္းဖက္မႈ အခြင့္အေရးကို ထပ္မေပးရေရး အတြက္ အေနာက္အုပ္စု တို႔က ေဆာင္ရြက္ ရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၄)