ဒုကၡသည္ တစ္သန္းလက္ခံခဲ့သည့္ ဂ်ာမနီ ၏ တံခါးဖြင့္မူ၀ါဒကုိ စိန္ေခၚေနေသာ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခုိက္မႈမ်ား

( ရွိန္းထက္ )

ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏ ကံမေကာင္းေသာ သီတင္းပတ္ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ ရေလာက္ေအာင္ ၿပီးခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္က ဂ်ာမနီ၌ အၾကမ္းဖက္မႈ သံုးခု (ယခု ငါးခု) ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အဆိုပါ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ လူ ၁ဝ ဦး ေသဆံုးခဲ့ၿပီး လူေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရရွိ ခဲ့သည္။ ယခင္က မျမင္ခဲ့ဖူးေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာ အျဖစ္ဆိုးမ်ားကို ဂ်ာမန္ျပည္သူမ်ား မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ ႀကံဳၾကရၿပီ ျဖစ္သည္။

ဇူလိုင္ ၂၄ ရက္ညက ဂီတပြဲေတာ္တစ္ခု အျပင္ဘက္၌ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈတစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အဆိုပါ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈသည္ အေသခံ ဗံုးေဖာက္ခြဲမႈျဖစ္ၿပီး ျပည္သူတစ္ဦး ေသဆံုးခဲ့သည္။ ယင္းမတိုင္မီ ကလည္း ပါကစၥတန္ သို႔မဟုတ္ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏြယ္ဝင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ တစ္ဦးက ရထားေပၚ၌ ပုဆိန္ျဖင့္ လိုက္ခုတ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ လူအေတာ္မ်ားမ်ား ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ၿပီး တစ္ဖန္ ျမဴးနစ္ၿမိဳ႕၌ အီရန္ႏြယ္ဝင္ ဂ်ာမန္လူမ်ဳိး တစ္ဦးက ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ လူကိုးဦး ေသဆံုးခဲ့ရသည္။

ဂ်ာမနီ၌ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အန္ဂ်လာမာကဲလ္ ၏ တံခါးဖြင့္ ဒုကၡသည္ဝါဒ က်င့္သံုးၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားႏွင့္ ရာဇဝတ္မႈမ်ားသည္ ဆက္တိုက္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထို အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ား၏ တရားခံ အမ်ားစုသည္ မာကဲလ္ က ဒုကၡသည္ ခိုလံႈခြင့္ျဖင့္ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ခြင့္ ေပးထားသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂ်ာမနီ၏ အနာဂတ္ လံုၿခံဳေရးသည္ ဒုကၡသည္ တစ္သန္းေက်ာ္ လက္ခံ ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္လာခဲ့ ရသည္။

၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မွ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္သို႔အကူး ဒုကၡသည္မ်ားကို လက္ခံၿပီး ဂ်ာမနီႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ က်င္းပေနစဥ္ အတြင္း လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမႈ ရာႏွင့္ခ်ီ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ ကတည္းက ဂ်ာမနီ၌ မာကဲလ္၏ တံခါးဖြင့္ မူဝါဒကို ေဝဖန္မႈမ်ား စတင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဒုကၡသည္ အမည္ခံ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္သူ မ်ားျပား လာေသာေၾကာင့္ မာကဲလ္ သည္ သူ၏တံခါးဖြင့္ မူဝါဒကို ရပ္တန္႔ထား ခဲ့ရကာ ဂ်ာမနီ နယ္စပ္ဂိတ္ကို ပိတ္ခဲ့ရသည္။

ဥေရာပ၌ ဒုကၡသည္ သိန္းခ်ီ၍ ထပ္မံ ေသာင္တင္ေနသည္။ ထိုလူမ်ားထဲမွ သံုးပံုႏွစ္ပံုသည္ ဂ်ာမနီသို႔ ဦးတည္ လာေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ မာကဲလ္သည္ သူ၏ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားမႈ ကိုယ္ခ်င္းစာ တရားေၾကာင့္ နာမည္ေကာင္း ရခဲ့သလို နာမည္ဆိုးလည္း ပူးတြဲရရွိ ခဲ့သည္။ ဥေရာပ စီးပြားေရး တအံုေႏြးေႏြး ျဖစ္ေနေသာ အခ်ိန္တြင္ ခြဲတမ္းက်ႏွင့္ ဒုကၡသည္ လက္ခံေရး အစီအစဥ္ကို ဂ်ာမနီက လူေပါင္း တစ္သန္းေက်ာ္ လက္ခံျခင္းျဖင့္ စတင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ က်န္သည့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား ကလည္း လိုက္ၿပီးလက္ခံ ရေတာ့သည္။ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ေပၚေပါက္ လာေသာအခါ တျခားဥေရာပ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက မာကဲလ္ ကို လက္ညႇိဳးထိုး ၾကေတာ့သည္။ 

လက္မခံႏိုင္သည့္ အဆံုးတြင္ ဥေရာပႏိုင္ငံ မ်ားသည္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံ လံုၿခံဳရန္ ၿခံစည္း႐ိုးမ်ားပင္ ခတ္ၾက ရေတာ့သည္။ ဂ်ာမနီကဲ့သို႔ စက္မႈ ထြန္းကားေသာ ႏုိင္ငံအတြက္ စက္႐ံုမ်ား၌ လုပ္စရာ အလုပ္မ်ားစြာ ရွိသည္။ စီးပြားေရး အင္အား ေကာင္းေသာ ေၾကာင့္လည္း အလုပ္မရေသာ ဒုကၡသည္မ်ားကို လက္ခံ ေကြၽးထားႏိုင္သည္။

တျခားဥေရာပ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ ဂ်ာမနီ ေလာက္ စီးပြားေရး မေကာင္းသည္က တစ္ေၾကာင္း၊ အ႐ႈပ္ထုပ္မ်ားကို လက္မခံလို သည္က တစ္ေၾကာင္း၊ ထိုလူမ်ားထဲတြင္ ISIS စစ္ေသြးၾကြတို႔ ေရာပါလာမည္ကို စိုးရိမ္သည္က တစ္ေၾကာင္း စသည့္  အေၾကာင္း မ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡသည္မ်ားကို လက္မခံလို ၾကေပ။ သို႔ေသာ္ မာကဲလ္ က စလုိက္ေသာေၾကာင့္ အနည္းႏွင့္ အမ်ား လက္ခံခဲ့ၾက ရသည္။ ယခု ဂ်ာမနီ၌ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္က စိုးရိမ္ခဲ့သည့္ အတိုင္း တစ္ထပ္တည္း ျဖစ္ေနကာ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ားက ဒုကၡသည္ အေယာင္ေဆာင္၍ ဝင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ယခု အေသခံ ဗံုးေဖာက္ခြဲခဲ့ သူမွာ ဂ်ာမနီ၌ ယမန္ႏွစ္က ႏုိင္ငံေရးခိုလံႈခြင့္ ေတာင္းခံခဲ့ၿပီး ဂ်ာမန္အစိုးရက လက္မခံခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ၄င္းတြင္ ႏိုင္ငံေရးခိုလံႈခြင့္ ရရွိၿပီးသား အဆက္အသြယ္မ်ား ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ အတြင္း မရွိႏုိင္ဟု မဆိုႏုိင္ေသးေပ။

မာကဲလ္၏ လူသားခ်င္း စာနာစိတ္ကို အၾကမ္းဖက္သမား တို႔က ေကာင္းေကာင္း အသံုးခ်ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ငါးခံုးမ တစ္ေကာင္ေၾကာင့္ တစ္ေလွလံုး ပုပ္ရမည့္ အျဖစ္မ်ဳိးကဲ့သို႔ သာမန္ဒုကၡသည္ အမ်ားစုကေတာ့ လက္တစ္ဆုပ္စာ အစၥလာမ္မစ္ အၾကမ္းဖက္ သမားတို႔ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾကရ ေပဦးမည္။ ယခုဆိုလွ်င္ ဂ်ာမနီေျမ၌ စိုးရိမ္စိတ္ မ်ားျဖင့္ အသက္ရွင္ ေနထိုင္ေနရသည့္ လူ အမ်ားအျပား ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။ လူအမ်ားစု က ဒုကၡသည္ မ်ားေၾကာင့္ ထိုသို႔ ျဖစ္ရသည္ ဟု လက္ညႇိဳးထိုး ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေနရာတိုင္း၌ ရွိေနသည့္ ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ စိတ္ အေႏွာင့္အယွက္ မ်ား ျဖစ္ၾကရ ေတာ့သည္။ ေနာက္ဆံုး အရင္းစစ္လိုက္လွ်င္ ဒုကၡသည္မ်ားကို လက္ခံခဲ့သည့္ အဓိကတရားခံ မွာ မာကဲလ္ ျဖစ္ေနသည္။

မာကဲလ္သည္ ဒုကၡသည္မ်ားကို ႀကိဳဆိုစဥ္က သူ၏ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ား အိမ္သို႔ ျပန္ေရာက္လာသည့္ ပံုစံျဖင့္ က်ီးလန္႔စာစား ျဖစ္ေနေသာ ဒုကၡသည္မ်ားကို ေႏြးေထြးစြာ ႀကိဳဆိုခဲ့သည္။ ယခုေတာ့ ထို ေႏြးေထြးမႈမ်ား က မာကဲလ္အတြက္ အိပ္မက္ဆိုးတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ ေတာ့သည္။ ျပင္သစ္၌လည္း သမုိင္းဝင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ႏိုင္ငံတို႔တြင္ လည္း ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ အမ်ားဆံုးရွိရာ အေနာက္ဘက္ျခမ္း ႏွင့္ ဥေရာပသည္ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားႏွင့္ ဖံုးလႊမ္း ေနေတာ့သည္။ ISIS စစ္ေသြးၾကြ အဖဲြ႕သည္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းရွိ သူတို႔ကို တုိက္ခုိက္သည့္ အထဲတြင္လည္း ဂ်ာမနီမပါ၊ သူတို႔ကို တိုက္ခိုက္ရန္ ဂ်ာမနီက စစ္ေရး အကူအညီ မ်ားလည္း မေပးသည့္အျပင္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းက သူတို႔ ဘာသာဝင္ ဒုကၡသည္မ်ားကို လက္ခံေပးခဲ့သည့္ ဂ်ာမနီကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခုိက္ေနသည္။ ဂ်ာမနီ၏ ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္မွာ အၾကမ္းဖက္သမား တို႔၏ ႐ိုက္ခ်ဳိးခံ ေနရၿပီျဖစ္သည္။ ဂ်ာမနီသည္ ISIS တို႔ေၾကာင့္ ISIS ေခ်မႈန္းေရး စစ္ပြဲသို႔ ဝင္ေရာက္ လာရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ယခု ႐ုရွားႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ ISIS ေခ်မႈန္းေရး ေဆြးေႏြးေနသည္။

သို႔ေသာ္ ဂ်ာမနီရွိ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူမ်ား၏ အသက္ကို ဆယ္ႏွင့္ခ်ီ စေတးခဲ့ရၿပီ ျဖစ္သည္။ ကိုယ္ခ်င္းစာ   စိတ္ျဖင့္ မိမိတို႔ေျမ၌ အသက္ရွင္သန္ရန္ ေနခြင့္ေပးခဲ့ေသာ ဒုကၡသည္မ်ား ထံမွ ျပန္ရလိုက္ေသာ တုံ႔ျပန္မႈက ဂ်ာမနီ ျပည္သူတို႔ အသက္ကို ျပန္လည္ ေပးဆပ္ရျခင္း ေလာဟူသည့္ နာၾကည္းစိတ္ ႏွင့္ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔မႈ တို႔သည္ ဂ်ာမနီျပည္သူတို႔ ရင္၌ ကိန္းေအာင္း ေနၿပီျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ တစ္သန္းေက်ာ္ကို လက္ခံခဲ့သည့္ မာကဲလ္၏ တံခါးဖြင့္မူဝါဒ သည္ ယခု အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ား၏ စိန္ေခၚမႈကို ခံေနရၿပီး အနာဂတ္ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ၏ လံုၿခံဳေရးကိုပင္ ၿခိမ္းေျခာက္ ေနပါေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၄)